Postrow z Minakała

Montag, 08. März 2021 geschrieben von:
Hižo dlěši čas zaběra so iniciatiwa w Delnjej Łužicy z konceptom, kak noworěčnikow delnjoserbšćiny „produkować“. Nětko předstajeny program „Zorja“ orientuje so na modelach, kotrež su so w ameriskim a baskiskim konteksće jako wuspěšne wopokazali. Dorosćeni maja šansu, so dlěši čas intensiwnje do rěče, kotruž w swójbje dale datu dóstali njejsu, zanurić. Dokelž w tym času w swojim poprawnym jobje ničo njezasłužeja, dóstanu pjenjezy. Hižo loni słyšach wot Hornjoserbowki wótry komentar, zo chcedźa so ći w Delnjej Łu­žicy nětko za to zapłaćić dać, zo serbšćinu wuknu a rěča. Njebě pak tomu runje tak w Hornjej Łužicy, jako Centralna serbska rěčna šula w Minakale (1953–1993) hišće eksistowaše? Njewěmy, kelko noworěčnikow hornjoserbšćiny běchu tam tehdy zrodźili. Wěmy pak, zo bě to zmylk, tule šulu zawrěć. Wšako so koncept rěčneho domu – wšojedne hač pochadźa ze socializma, Baskiskeje abo Ameriki – wudani. Přeju iniciatiwje wjele wuspěcha! Cordula Ratajczakowa

Wo knihach a kniharni (05.03.21)

Freitag, 05. März 2021 geschrieben von:

Třicećiny smy docpěli a wjeselimy so na dalše lěta z mnohimi knihami, čitanjemi a rozmołwami. Wutrobny dźak wam wšěm za wjelelětnu swěru a přichilnosć k Smolerjec kniharni. Dźak słuša kupcam, čitarjam, awtoram, towarstwu ­Přećeljo Smolerjec kniharnje, sobudźěłaćerjam LND a podpěraćelam.

Kelko skazankow, telefonatow a wězo poručenjow smy w minjenych 30 lětach dóstali a wobdźěłali, njemóžemy hižo rjec. Ale wěmy sej kupcow, čitarjow a awtorow wažić. Je rjane začuće, was w kniharni witać a was posłužować, wam radźić a z „dobrej knihu“ domoj hić dać. Móžemy z wulkeho poskitka LND, regionalnych nakład­nistwow kaž tež cyłeje Němskeje čerpać. Někotrežkuli zajimawe wudaće je so tak k swojemu čitarjej dóstało.

Waše bohate wobdźělenje na njeličomny zarjadowanjach – knižne premjery, knižne předstajenja a literarne wječorki nam tuchwilu pobrachuja. Nadźijomnje móžemy was bórze zaso na literarne wječory witać. Awtorojo su runje tak njesćerpni kaž my, bohužel pak dotal hišće žanu dowolnosć nimamy prezencne čitanja poskićeć.

Zapal a zahoritosć mjez najmłódšimi budźić

Donnerstag, 04. März 2021 geschrieben von:

Projekt „Lausitzer Lesewolf“ ma lóšt na čitanju w pěstowarnjach a šulach šěrić, a to dołhodobnje dwurěčnje

21. februar bě Mjezynarodny dźeń maćeršćiny. Z nim chce UNESCO rěčnu a kulturnu wjelorakosć kaž tež wjacerěčnosć spěchować. Wšako je po cyłym swěće połojca wšěch rěčow chutnje wohrožena. „Łužica ma ze swojej dwurěčnosću njesměrnje wulke bohatstwo“, měni čłon serbskeje přirady Zhorjelskeho wokrjesa Karsten Herden z Běłeje Wody. Ze swojim projektom „Lausitzer Lesewolf“ chce wón wjeselo a wobstajnosć najmłódšich čitarjow budźić. ­Andreas Kirschke je so z 41lětnym ­wo motiwaciji, wobsahu a wotpohledźe akcije rozmołwjał.

Knježe Herdeno, kak sće projekt „Lausitzer Lesewolf“ zrodźił?

Zjawne wumjetowanja abo dialog?

Donnerstag, 04. März 2021 geschrieben von:

Ze zjawnym listom je so zastupowacy jednaćel Zjednoćenstwa němskich operowych chórow a jewišćowych rejwarjow (VdO) Gerrit-Michael Wedel na direktora Załožby za serbski lud Jana Budarja kaž tež na čłonow załožboweje rady połoženja w Serbskim ludowym ansamblu dla wobroćił.

Nawal zhromadnje zmištrowali

Donnerstag, 04. März 2021 geschrieben von:

Pomału wotpinaca so situacija koronu w Sakskej nastupajo je Hornjołužiskim klinikam (OLK) přiležnosć za mjezybilancu. Hač do kónca februara su dohromady 1 040 na koronawirus schorjenych pacientow w Biskopicach a Budyšinje lěkowali.

Budyšin (SN/bn). Mnohich inficěrowanych dyrbjachu intensiwnje hladać, wotpowědne stacije běchu połnje wućežene, kóždeho pacienta mějachu izolować, kaž w zdźělence OLK rěka. „Nachwilnje běchu tři wotrjady w Budyšinje a jedna stacija w Biskopicach kaž tež přidatnje jedna z intensiwneju stacijow w sprjewinym měsće jeničce za kowid-19-pacientow spřihotowane. To woznamjenja, zo smy cyłkownje wjace hač 150 łožow za dołhodobne medicinske zastaranje za nich rezerwowali“, jednaćel OLK Reiner E. Rogowski rozłoži.

Mjeztym zhladuja na woběmaj stejnišćomaj „łahodnje optimistisce do přichoda“. Byrnjež wuskutki „mutěrowanych wariantow wirusa hišće wočaknyć měli“, hotuja so „pomału, ale konsekwentnje na nawrót k normalnemu stawej“ wosebje hladajo na status klinikow jako akutne chorownje.

30 lět w słužbje serbskeje literatury

Donnerstag, 04. März 2021 geschrieben von:
Kak so čas jenož minje! Swěrna posrědkowarnja serbskeje literatury a tajkeje wo našim ludźe, Smolerjec kniharnja, wobsteji dźensa 30 lět. Dźeń po narodninach Jana Arnošta Smolerja je skromny započatk lěta 1991 we wobchodźe na Kurta Pchalekowej 20 datěrowany. Štó by sej myslił, zo padnu 30. narodniny kniharnje raz do časa wulkich wobmjezowanjow koronapandemije dla, tak zo mějachu so gratulanća dźensa na telefon wobmjezować. Wězo sej tež woni bórze zaso wočinjenu kniharnju přeja. Po załoženskej wjednicy dr. Ruth Thiemannowej (naprawo) nawjeduje Annett Šołćic „instituciju“ pod třěchu Ludoweho nakładnistwa Domowiny wot lěta 2002. Foto: SN/Hanka Šěnec, archiw SN/Maćij Bulank

Tež w Budyskim wopomnišću koronakriza digitalizaciju pohonja. Tak njedźěłaja tam jenož na tym, swoje poskitki wužiwajo nowe techniske móžnosće rozšěrić. Wone maja přichodnje kaž na internetnej stronje tež w socialnych medijach a na Youtube přistupne być.

Budyšin (SN/CoR). Dohromady 23 fil­mowych clipow je kónc minjeneho lěta w zhromadnym dźěle z renoměrowanym filmowcom Gerom Breloerom nastało. Na komprimowane wašnje předstajeja wone Budyske wopomnišćo a jeho wustajenske wobłuki. Wone powědaja wo dóńće Waltera Rosenheima, kiž bě w nacistiskim času w Budyšinje jaty, wo jatym w Budyskim sowjetskim specialnym lěhwje­ Hansu Corbaće a wo Hosseinje Yazdim, kiž bě w stasijastwje Budyšin II zajaty. W dalšich krótkofilmach rozprawjeja politiscy jeći wo swojim času tam w 1970- a 1980tych lětach. Časowi swědkojo Thomas Raufeisen, Sigurd Weber, Manfred Matthies, Sigrid Grünewald a Gerhard Vahldiek powědaja wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach.

Jutry budu wšudźe hinaše

Mittwoch, 03. März 2021 geschrieben von:

W Sakskej a Braniborskej budu jutry lětsa hinaše. Nałožki njebudu ludźo móc po zwučenym wašnju pěstować. Zrudni su tuž nimo mnohich dalšich tež Sylwija Panošina ze Slepjanskeho Serbskeho kulturneho centruma (SKC) a jeje sobudźěłaćerjo.

Sta hosći na „super-zapusće“

Dienstag, 02. März 2021 geschrieben von:

Hochoza (SN/bn). „Witam was na prěni a nadźijomnje zdobom posledni ryzy digi­talny zapust. Poprawom měli samo wo ‚super-zapusće‘ rěčeć, wšako njeswjeći lětsa kóžda wjes za sebje, ale radujemy so wšitcy zhromadnje.“ Z tajkimi sło­wa­mi zahaji hłowny organizator a mo­de­ra­tor Tobias Unger minjenu sobotu nima­le pjećhodźinski program, kotryž je něhdźe 1 300 zajimcow online sćě­howało. Dohromady 16 młodźinskich a póstniskich zjednoćenstwow bě za njón filmowe nahra­wanja zapodało. Z „hoberskeho mnóstwa VHS-kasetow“ kaž tež nowšich di­gitalnych natočenjow zestaja Unger wjacore widejowe kolaže, kotrež swjedźenske ćahi, reje a spěwy na přikład we Wjerb­nje, w Bórkowach a Drjenowje něhdy a dźen­sa pokazuja. Mjez filmo­wymi přinoškami staraštej so Hochožanska Zmijowa kapała z dujerskej hudźbu a Choćebuska partyband Neo ze šla­gra­mi a mjezynarodnymi hitami wo prawu póstnisku naladu.

Hdyž wuměłča praji: „Njejsym před dołhimi lětami wustajeńcy dla molowała, ale zo bych słowjanske zynki, kotrež su tam klinčeli, zapopadnyła. Wjeselu so, zo su mi wobrazy zmóžnili, swoje wuprajenje ludźom sposrědkować.“ Z tajkich słowow rěči hłuboka lubosć k Łužicy, k regionej, kotryž běše čěskej molerce Alenje Čermákovej serbski kraj. Wčera před 95 lětami, 28. februara 1926, so wona w Praze narodźi, w lěće 2009 wona zemrě.

Mjez mnohimi słowjanskimi wuměłcam, hač běchu to Čech Ludvík Kuba, Słowjenc­ Ante Trstenjak, Polak Jerzy Cieslak­ – mužojo –, je wona swojorazna wusahowaca wosobina. 1976 bu na Zasłužbnu wuměłču ČSSR pomjenowana.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND