Herman Sykora
Generalny stawk puč Kappa a Lüttwitza powalił
17. měrca 1920 rano pochodowachu namórnistwowa brigada Ehrhardt a dalše jednotki Reichswehry, kotraž chcyše knježerstwo socialdemokrata Gustava Bauera rozpušćić, do Berlina, hdźež wobsadźichu knježerstwowu štwórć. Knježerstwo ćekny do Drježdźan a wottam do Stuttgarta. Nawoda puča, bywši kejžorski generalny krajinowy direktor Wolfgang Kapp, wozjewi, zo je knježerstwo wotsadźene a parlament rozpušćeny. Sam zasadźi so za reichskeho kanclera. Tamny nawoda pučistow, general Walther von Lüttwitz, bu za rozkazowarja wójska a wójnskeho ministra powołany. Zaměr konterrewolucionarow bě, Weimarsku parlamentarisku republiku na wojersku diktaturu přetworić a doprědkarske wudobyća Nowemberskeje rewolucije 1918 wotstronić.
Hižo w serbskej rěči soniła
Wot oktobra ma Aleksandra Mandić ze serbiskeho města Šabac nowe žiwjenske srjedźišćo, a to w Lipsku. 26lětna je dwaj semestraj stipendiatka Załožby za serbski lud – a je po zdaću scyła sprěnja, kotraž stipendij z doktorskim dźěłom zwjazuje. Wšako njestuduje młoda žona jenož na Lipšćanskim Instituće za sorabistiku, ale je zdobom doktorandka prof. dr. Edwarda Wornarja. Tema jeje disertacije rěka „Imagologija w prozy Jurja Brězana po Druhej swětowej wójnje“. Za čas studija serbiskeje literatury a dalšich słowjanskich rěčow w Nowym Sadźe a w pólskim Krakowje drje njeje so wona ze serbskej literaturu zaběrała, ćim wjace pak z wobrazami. „Wobrazy wo druhich“ na zakładźe biografije serbiskeho wědomostnika bě jeje masterske dźěło. Nětko pilnje serbsku literaturu čita. „Teksty Benedikta Dyrlicha rozumju, pola Křesćana Krawca prěnje dźesać stron rozumju a potom hižo ničo a za twórby Jurja Brězana trjebam hnydom słownik – to je prosće wužadanje“, wona rozłožuje. „Je bohatstwo literaturu druhich znać.“
Korla Awgust Jenč
NSLDź dźensa dźeń šulerskeho dźiwadła wotprajiło
Budyšin (SN/BŠe/at). „Hromadźe dźiwadło hrać tyje socialnej zhromadnosći“, je sej intendant Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Lutz Hillmann wěsty. A tuž je zbožowny był, zo bě so za lětuši 21. swětowy dźeń šulerskeho dźiwadła 30. měrca cyłkownje 36 skupin ze zakładnych a wyšich šulow, gymnazijow a kulturnych towarstwow na wuchodźe Sakskeje za wosebite zetkanje přizjewiło.
Wot dźensnišeho pak je jasne, zo dyrbi podawk bohužel wupadnyć. Tak reaguje NSLDź na poručenje wokrjesneho strowotniskeho zarjada Budyskeho wokrjesa. „Wotprajenje jara wobžarujemy. Njeje tež realistiske dźeń přestorčić, dokelž njeje wuwiće schorjenjow corony dla a z nim zwjazane połoženje na šulach wotwidźomne“, rjekny Hillmann. Wčera bě na internetnej stronje wokrjesa hišće rěč wo „přestorčenju“ zarjadowanja.
„Pozabyte“ sej zapisać
Hotuja so na wosebity koncert
Wot depeše hač k tweetej
Přeprošenje Serbskeho kulturneho archiwa a centralneje biblioteki w Budyšinje na dźeń archiwow pod hesłom „Wot depeše hač k tweetej“ je minjenu sobotu nahladna ličba ludźi sćěhowała.
Budyšin (CRM/SN). „Kaž nětčiša Serbska centralna biblioteka ma tež archiw swoje spočatki w zběrkach Maćicy Serbskeje“ dr. Annett Brězanowa zawodnje wuwjedźe. Wona wodźeše hosći po rumnosćach, kotrež poprawom zjawnosći přistupne njejsu. Kulturny archiw je jenička zjawna serbska institucija, hdźež serbske a sorabistiske archiwalije zběraja. Tak chowaja w archiwje dokumenty Domowiny wot jeje załoženja 1912 hač do lěta 1989. Do archiwa słušeja tohorunja diplomowe dźěła, disertacije a habilitacije ze serbskimi a sorabistiskimi temami.
Cyłe swójby hromadźe debili
Ludowe wuměłstwo na 29. wikach serbskich jutrownych jejkow
Budyšin (CS/SN). 37 ludowych wuměłcow z Hornjeje, srjedźneje a Delnjeje Łužicy je sobotu a wčera swoje kmanosće při debjenju jutrownych jejkow w Budyskim Serbskim domje demonstrowało. Na tudyšich 29. serbskich jutrownych wikach pak běchu tohorunja wušiwanki a hornčerske wudźěłki widźeć. Třo wobdźělnicy dyrbjachu chorosće dla wotprajić. Na woběmaj dnjomaj je nimale 1 900 wopytowarjow do Serbskeho domu přišło, mjez nimi wjace hač 250 dźěći. To je něšto mjenje hač loni, jako móžachu něhdźe 2 500 zajimcow witać.
Nowu stajnu wustajeńcu wotewrěli
Dešno (SN/CoR). Po třoch měsacach wobnowjenja su wčera nowu stajnu wustajeńcu w Dešnjanskim domizniskim muzeju zjawnosći přepodali. „Smy bohaći, smy serbscy. Mamy dwě kulturje. Tele začuće chcemy z nowej stajnej wustajeńcu hosćom našeho muzeja sobu na puć dać“, rjekny nawodnica muzeja Babette Zenkerowa w swojich witanskich słowach. Po załoženju muzeja před 35 lětami su wustajeńcu znowa wuhotowali. Zakładna struktura je wostała, zmóžnja pak wopytowarjam nowe perspektiwy a dohlady. Nowe su tirkisowe witriny, kotrež su wot Choćebuskeho Serbskeho muzeja přewzali.
„Smy zbožowni, zo dóstachmy wot ministerstwa za slědźenje, wědomosć a kulturu trěbne financne srědki, zo smy sej přetwar dowolić móhli“, Zenkerowa dale wuwjedźe, dźakujo so rjemjeslnikam kaž tež muzejowemu mustwu za kreatiwne sobudźěło. „Kóždy kitl, kóždu falu, kóžde rubiško drasty dyrbjachmy płokać, žehlić a figuriny znowa zhotować. Tydźenje dołho njejsmy so w běrowje pohibować móhli a njejsmy wjace wědźeli, do kotreho róžka móhli hišće něšto stajić.“
