Na wsach z bikulturu so doma čuje
Zetkanje z etnologom dr. Robertom Lorencom
Krasne słónčne wjedro a rjany wid do daliny budźitej wosebite začuća. Hladamoj z 43lětnym etnologom dr. Robertom Lorencom na ławce pod wišninu sedźo dele na Wuježk pod Čornobohom a na łužisku krajinu hač k Hamorskej milinarni. Bukečanska cyrkwina wěža so za pahórkami zyboli. „Bydliće tule kaž w paradizu. Tajki krasny wid kóždemu dušu wokřewja“, praju młodemu mužej, kiž je mjeztym dwě lěće w Budyskim Serbskim instituće jako wědomostny sobudźěłaćer přistajeny. Lěta 2016 bě so ze swojej swójbu, mandźelskej Heiku a třilětnym synkom Milanom, z Berlina do tehdyšeje měšćanskeje hajnkownje nad Wuježkom přesydlił. Tuž móžeše wón wšědnje na wjes hladać, w kotrejž je swoje dźěćatstwo přežiwił.
Dźěćaca krajina we Wuježku
Pólska pomoc
30. awgusta 1945 wutwori „Polski Związek Zachodni“ – PZZ (Pólski zapadny zwjazk) w Poznanju wosebity „łužiski referat“. Jeho nawoda bu pozdźiši serbski spisowaćel Anton Nawka. Zwjazk PZZ bu w hodowniku 1944 w Lublinje załoženy a měješe so wo natwar w nowych kónčinach hač k mjezy k Němskej starać a nětko tež Serbam pomoc skićić. W Poznanju bu hižo do wójny „Towarzystwo Przyjaciół Serbo-Łużyczan“ (Towarstwo přećelow Łužiskich Serbow) wutworjene. Tajke towarstwa nastawachu wot oktobra 1945 we wjacorych městach, tak tež w Krakowje a Częstochowje. W Poznanju załožichu wědomostne zjednoćenstwo „Prołuż“. 12. septembra 1945 schwali wone program k pomocy Serbow „Nad Łużycami polska straż!“.
Wuslědk pólskich aktiwitow mjez druhim bě, zo zmóžnichu młodym Serbam studij we Wrócławju a Poznanju. (Přispomnjenje: W Serbskej protyce za lěće 2012 a 2013 je prof. Hinc Šewc wobšěrnje wo přebywanju w susodnym kraju pisał.) K předwidźanemu załoženju serbskeho gymnazija w Zgorzelecu wšak ženje dóšło njebě. Mikławš Krawc
Ochranowske hesła 2021wušli
Razantna karjera w delnjoserbšćinje
„Tule widźiš wšitkich ludźi, kotrychž jeno z nowin znaješ“, dźiwa so Norbert Eckstein připołdnju na Budyskim Póstowym naměsće. Pjeć lět po prěnim wopyće w Delnjej Łužicy sej nětko w Regensburgu rodźeny a dźensa na Nürnbergskim wyšim krajnym sudnistwje skutkowacy korespondent za jendźelšćinu a francošćinu Hornju Łužicu wotkrywa.
Wabja so mjez sobu zeznawać
Tež lětsa budu w Budyskim wokrjesu znowa interkulturne tydźenje. Tónraz wěnuja je zhromadnemu žiwjenju wobydlerjow wšelakoreho pochada.
Wojerecy/Biskopicy (SN/JaW). Lětušej interkulturnej tydźenjej w Budyskim wokrjesu stejitej pod hesłom „Zhromadnje žiwi być – hromadu zrosć“ a wotmějetej so wot 27. septembra do 11. oktobra. Hłownje zamołwite za zarjadowanja su pod nawodom sobudźěłaćerki Budyskeho krajnoradneho zarjada dr. Jany Sende towarstwo Swětłownja Majak w sprjewinym měsće, towarstwo Mosaika w Biskopicach, koordinaciske městno kubłanje a regionalna městnosć za kubłanske demokratiske a žiwjenske perspektiwy RAA we Wojerecach kaž tež Kamjenski Dom zetkawanja.
Swědči wo socialnych, agrarnych a serbskich stawiznach
Budyšin (SN/JaW). Dźakowano angažowanym darićelam móžachu w Budyskim archiwowym zwjazku aktu z 18. lětstotka jako swědk serbskich stawiznow w Budyskim regionje zachować. Wo tym informuje Budyske měšćanske zarjadnistwo w nowinskej zdźělence.
„Słowjenjo so nawróćili“
Štóž pyta, namaka – hudźbne wuhrjebanki předstajili
Budyšin (CRM/SN). „Štóž pyta, tež namaka“, tak postrowi intendantka Serbskeho ludoweho ansambla Judith Kubicec wčera na pózdnim popołdnju nahladnu ličbu wopytowarjow na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja. Čas koronakrizy wužichu ansamblowcy za to, přeslědźić notowy archiw. Něštožkuli namakaneho wujewi so jako woprawdźity pokład.
Program skupiny PoŠtyrjoch bě minjeny pjatk jedne z lětušich ...
Arnošt Bart
Stawizny narodneje organizacije a prócowanjow wo prawa serbskeho ludu su wusko zwjazane z mjenom Arnošt Bart-Brězynčanski. Jako wusahowacy zastupjer Serbow w prěnjej połojcy 20. lětstotka bě wón pućrubar a hłowny sobuzałožer Domowiny 1912 we Wojerecach a jeje prěni předsyda. Wažimy sej Barta jeho prócowanjow wo awtonomiju Serbow po Prěnjej swětowej wójnje dla.
Załoženje Domowiny běše měznik w narodnym skutkowanju muža, kiž so mjez druhim přez wliw Michała Hórnika k serbskej narodnosći wuznawaše. 29. žnjenca 1870 w Lětonju swójbje korčmarja, žiwnosćerja, sudarja a překupca narodźeny angažowaše so Bart wot lěta 1892 w serbskim towarstwowym hibanju. Sewjernje Budyšina běše serbskej towarstwje w Chwaćicach a Malešecach kaž tež Chwačanske wupožčowanske a nalutowanske zjednoćenstwo sobu załožił.
