Wulki zajim hosći nazhonili

Mittwoch, 31. Januar 2018 geschrieben von:
We wobłuku zhromadneho wustajenišća města Drjowka bě na rjemjeslniskej přehladce minjeny kónc tydźenja w Choćebuzu tež tamniša Serbska tkalčowska stwa zastupjena. Ingrid Standke z muzejoweho towarstwa demonstrowaše, kak běchu tehdy na wsy wołmu přadli. Nawodnica wot njebóh dr. Lotarja Balka załoženeho zarjad­nišća Roswitha Baumert (naprawo) debješe jutrowne jejka. „Zajim wopyto­warjow bě přewšo wulki. Někotři prašachu so tež za kursami, na kotrychž móža debjenje jejkow wuknyć. Wězo smy připrajili“, rozprawja wona. Foto: Michael Helbig

Měr do fokusa stajić

Mittwoch, 31. Januar 2018 geschrieben von:
Ze swjedźenskim zarjadowanjom zahajichu lěto europskeho kulturneho namrěwstwa w Budyšinje. Před dokładnje tysac lětami dojednaštej so na Budyskim hrodźe němski kral Heinrich II. a pólski wjerch Bolesław I. Chrobły na měrowe zrěčenje. Tale faza traješe drje jenož hač do smjerće wobeju knježerjow a bě na Łužicu wobmjezowana, a tola je wopominanje tohole podawka kedźbyhódna naležnosć. W Pólskej je zrěčenje hižo dołho w kolektiwnym pomjatku, pola nas lědma štó wo nim wě. To so nětko nadźijomnje změni, přetož, kaž su to mnozy z hosćow wčerawšeho swjedźenskeho zahajenja wuzběhnyli, njestej dotal wobhladowanje wójny a měra runohódnej – kaž tak často fascinuja negatiwne wuwića ludźi bóle hač pozitiwne. Tohodla je wažne, raz nic rjekowske wojowanja a rozsudźace bitwy, ale jich zakónčenje do fokusa stajić. Přičinow – tež aktualnych – za to je dosć. Bosćan Nawka

Budyšin (CS/SN). Po wuspěšnej premjerje Noweje Hornjołužiskeje domjaceje protyki za 2018 tež klětu tajka budźe. To staj wudawaćelej na předstajenju knihi minjeny štwórtk w Smolerjec kniharni připowědźiłoj. Tajki wuspěch njebyštaj wonaj wočakowałoj, rjeknyštaj dr. Lars-Arne Dannenberg a Jan Bergmann. Hižo dwě njedźeli po wuchadźenju bě prěni nakład wupředaty.

Wudać Hornjołužisku domjacu protyku po smjerći šefa nakładnistwa Lusatia dr. Franka Stübnera bě za wudawaćelow z nakładnistwa Via Regia dospołna nowosć. „Njejsmoj wědźałoj, što na naju čaka, štó su kupcy a štó dalepředawarjo“, wu­zběhny Dannenberg. Wobaj staj no­wi­nam wuchodneje Sakskeje jara dźakownaj, kotrež su pilnje za projekt wa­bili. Runje tak su awtorojo, kotřiž běchu za nakładnistwo Lusatia na domjacej protyce sobu dźěłali, sobu ćahnyli. To wobkrući tež wjelelětna awtorka Annelies Schulz z Hołbina, kotraž bě na zarjadowanju přitomna. Serbska awtorka Trudla Ma­lin­kowa­ bě tohorunja mjez wobdźělnikami derje wopytaneho wječorka.

Wylem Wěrik

Mittwoch, 31. Januar 2018 geschrieben von:
Ludowy wuměłc Wylem Wěrik z Rownoho zemrě 26. januara 1993. Wón narodźi so 9. decembra 1910. Nawukny powołanje molerja, sta so z mištrom a měješe samostatne rjemjeslnistwo. We wójnskej jatbje na Balkanje přiswoji sej tamnišu techniku burskeho molowanja. Wón słušeše k tym serbskim wójnskim jatym w Juhosłowjanskej, kotrychž maršal Tito dočasnje domoj pušći. Prawiznik Jurij Rjenč bě to w nadawku Domowiny z nim wujednał. „Tole Domowinje nihdy njezabudu“, wón mi raz praješe. Mnohe lěta je Wylem Wěrik wulkej Rownjanskej Domowinskej skupinje aktiwnje předsydował. Piskaše we wjesnej kapale, molowaše wobrazy wo Slepjanskej kónčinje a wo serbskich nałožkach a debješe křinje a kamory ze serbskimi motiwami. Zhromadnje z mandźelskej Marju, wobdarjenej ludowej wuměłču a bywšej kantorku, pomhaše wón Rownjansku Serbsku śpu wuhotować. Dźowka Roža Šenkarjowa sta so z wučerku, delnjoserbskej rozhłosownicu a spisowaćelku a nawjeduje skupinu Rowniske glosy. Jeje sotra Ingrid Nagelowa bu tež wučerka, spisowaćelka a nawodnica ćělesa Judahej.

Před tysac lětami Budyski měr podpisany

Dienstag, 30. Januar 2018 geschrieben von:

Dźensa před tysac lětami podpisaštaj němski kejžor Heinrich II. a pólski wulkowójwoda Bolesław Chrobry (zmužity) na Budyskim hrodźe měrowe zrěčenje, kotrež kóždy pólski šuler jako „Pokój Budiszyński“ ze stawiznow znaje. W Němskej je historiski podawk z 30. januara 1018 lědma znaty a njeje tež na sławnym stukowym wjerchu w awdiencnej žurli Budyskeho hrodu zwobraznjeny.

Budyski měr postaješe, zo měještej Łuži­ca a Milčanski kraj dale pólske wićestwo wostać a zo běše Łobjo – z wuwzaćom Mišna – zapadna hranica pólskeho stata. Zo by so poměr mjez Němskej a pólskim knježićelom dale skrućił, dósta Bolesław I. dźowku Olgu němskeho monarcha za mandźelsku.

Jónkrótne kulturne kubło

Dienstag, 30. Januar 2018 geschrieben von:

Wojerowske wuměłstwowe towarstwo wuznawa so dale k serbskim korjenjam regiona a budźe tež přichodnje ze Serbami hromadźe dźěłać.

Wojerecy (AK/SN). Wuměłstwowe towarstwo we Wojerecach budźe dale dobre styki k serbskim wuměłcam wudźer­žować a z nimi wusko hromadźe dźěłać. „Wot lěta 1970 wobstajnje kooperuje­my. Serbska kultura steji za wobstajnosć, a žórło w regionje. Wona je jónkrótne kulturne kubło Łužicy“, podšmórny předsyda Martin Schmidt po sobot­nej hłownej zhromadźiznje wuměłstwoweho towarstwa we Wojerecach.

„Kupa fantazije“, nowa inscenacija Młodźinskeho dźiwadła NSLDź, rozjimuje na třoch runinach rozdźěle a zhromadnosće wšelakich kulturow. Wčera dožiwi hra w Budyšinje swoju premjeru.

Budyšin (SN/bn). Młodźinske dźiwadło Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła je wčera swoju nowu inscenaciju „Kupa fantazije“ prěni raz wuspěšnje předstajiło. Z dołho trajacym přikleskom mytowaše publikum na wupředatej wulkej žurli Budyskeho Dźiwadła na hrodźe wukon hrajerskeho dorosta Serbskeho gymnazija Budyšin. Młodostni běchu hru na zakładźe koncepta režisera a nawody skupiny Měrka Brankačka wuwili a zwoprawdźichu ju w cyłkownje sydom rěčach. Přidatnje zaplećechu pasaže romana „Kupa zabytych“ Jakuba Lorenca-Zalěskeho.

Bjez nich njeńdźe

Freitag, 26. Januar 2018 geschrieben von:
Drje w kóždej pěstowarni a zakładnej šuli dwurěčneje Łužicy je ptači kwas jedyn z wjerškow w běhu lěta. Wulkotny je napohlad, hdyž steja holcy w drasće serbskeje njewjesty, słónki abo družki na jewišću a pódla nich hólcy jako braška, nawoženja abo swat. Z prawom su woni hordźi, zo smědźa so takle dostojnje wulkemu publikumej pokazać. Lědma štó z přihladowarjow pak woprawdźe wě, kelko dźěła za tym tči, doniž njeje drasta wotpowědnje přihotowana a prjedy hač je na přikład njewjesta zdrasćena. To njeje jenož kubłarkam w pěstowarnjach a wučerkam w zakładnych šulach wulke wužadanje. Jim poboku mjenujcy su wšudźe njeličomne pilne žony, kotrež při hotowanju kwasneje bobrije pomhaja a při tym na časnik njehladaja. Wone maja na poradźenju rjaneho zymskeho nałožka znajmjeńša runje tak wulki podźěl kaž wšitcy druzy. Marian Wjeńka

Čitajće w nowym rozhledźe (26.01.18)

Freitag, 26. Januar 2018 geschrieben von:

W februarskim Rozhledźe čaka tójšto zajimawych přinoškow na was. Zo bych was trochu wćipnych sčiniła, podam wam po zwučenym wašnju mały přehlad wo jeho temach:

Tydźenja su dobyćerjow Literarneho wubědźowanja LND a Załožby za serbski lud mytowali. Jedyn z pjeć jurorow, kotřiž přinoški posudźowachu, bě Pětr Thiemann. Wón pisa w zawodnym přinošku najnowšeho wudaća wo literarnym dorosće. Wjeselić móžeće so na mytowanej twórbje młodeju awtorow.

Literaturje wěnuje so tež naš interview. Diana Hickec je so Benedikta Dyrlicha za pozadkami antologije „Brücken im Zugwind“ prašała, kiž je lěta 2016 jako wu­daće časopisa Bawülon wušła a kotraž wobsahuje teksty serbskich spisowaćel­(k)ow a z nimi zwjazanych awtor(k)ow.

Z třećim dźělom zakónčimy přinošk Měrka Šołty wo Smolerjowym wudaću „Pěsničkow“. Nadrobnje wobswětla wón zestawu, rěč a žórła publikacije a skedźbnja tež na zasłužbu, kotruž mějachu druzy na jeje nastaću, předewšěm Leopold Haupt jako sekretar Hornjołužiskeje towaršnosće wědomosćow w Zhorjelcu.

Tójšto kedźbnosće sej wužadał

Mittwoch, 24. Januar 2018 geschrieben von:

Chětro rozdźělne stejišća tudyšich ludźi Georgej Baselitzej napřećo

Wčera je znaty moler a grafikar Hans-Georg Kern – dźensa mjenuje so Georg Baselitz – 80. narodniny swjećił. Podawk to, na kotryž su na mnohich městnach swěta zhladowali, mjez druhim tež w ródnej wsy Baselitza Němskich Pazlicach. Zhromadnje ze stawizniskim towarstwom zorganizowa bywši decernent a krajny rada starowokrjesa Kamjenc, młódši bratr Georga Baselitza Günter Kern, minjenu njedźelu jónkrótnu wustajeńcu w Němskopazličanskej bywšej šuli, hdźež běchu Kernecy něhdy bydlili. Georg­ Kern je so tam 1938 narodźił.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND