Po horach a dołach wokoło Budestec
Po kraju po puću
Po puću přez Hromadnik zawostajeja wjerškowe zornowcowe skały zaćišć w pućowarjach.Po Prěnjej swětowej wójnje je wosada Budestecy padnjenym wojakam stajiła wulki, swjatočnje skutkowacy pomnik ze serbskim napisom.Wokolina Budestec (Großpostwitz) je jara powabny cil za pěšipućowanje. Kaž přeco chcemy na našej turje wězo tež za serbskimi slědami pytać.
Jězba k wuchadźišću pućowančka je jednora. Wopušćimy Budyšin po B 96 do južneho směra, potajkim po Nowosólskej dróze. Po něhdźe sydom kilometrach dosćehnjemy Budestecy, hdźež blisko prěnjeho busoweho zastanišća parkujemy. Je to wupokazane parkowanišćo z praweho boka dalokodróhi.
Hromadźe dźeržeć a pryzle worać
Jako su so před šěsć lětami w Ralbicach, Koćinje, delnich Sulšecach a Rakecach nimale w samsnym času dwójniki narodźili, bě to w Serbach mała sensacija. Dwójce je sej Předźenak dwójniki, sydom hólcow a holčku, a jich staršich na kofej přeprosył. Zašły króć bě to w meji 2013, jako dwójniki w Ralbicach, Sulšecach a Worklecach do pěstowarnje chodźachu.
Dokelž pak su Christian a Frederic z Koćiny, Lena a Luis ze Sulšec, Cosimo a Caspar z Rakec kaž tež Ludwig a Richard z Ralbic mjeztym do šule zastupili, smy sej jich, ale tež jich staršich Carolu a Enrica Langec, Birgit a Jurja Suchec, Wiktoriju Brězanec a Chrystofa Bjarša, Marjanu a Stefana Dietrichec znowa do Pančic-Kukowa na bjesadu přeprosyli. Dźěći so na zetkanje wjeselachu, a wědźachu sej minjenu njedźelu popołdnju wjele powědać. Koćinske, Sulšečanske a Ralbičanske dwójniki wšak w Ralbicach hromadźe do šule chodźa. Rakečanskaj hólcaj drje we Worklecach wuknjetaj, staj pak k nim jara spěšnje zwisk namakałoj.
Swěrna dźěłaćerkaw zahrodce serbšćiny
Dr. Irena Šěrakowa je druha lawreatka Myta Zejlerja za serbsku rěč
Ze zrudobu wón na to mysli, rjekny farar Kamjenskeje ewangelsko-lutherskeje wosady Michael Gärtner na swjatočnym spožčenju Myta Zejlerja za serbsku rěč dźens tydźenja w Kamjenskim sakralnym muzeju, zo je lětstotki trajaca doba nimo, hdyž běchu ewangelscy Serbja na tutym městnje, w klóšterskej cyrkwi swj. Hany, w swojej rěči Bože słužby swjećili, so modlili a kěrluše spěwali. „Žiwjenje w Kamjencu je wot toho časa chudše“, wón praješe. Zaćišć tehdyšeje čiłosće dóstachu hosćo, kotřiž běchu so na česć lawreatki Zejlerjoweho myta 2016 dr. Ireny Šěrakoweje w bywšej serbskej cyrkwi zešli, jako mužojo skupiny Přezpólni mócnje spěwachu, serbsku dušu wjesele wuprudźejo. Zo njeje serbska rěč ani swjata ani muzealna, ale zo wona dźensa hišće lóštnemu, druhdy tež tróšku zrudnemu žiwjenju ludźi tyje, bě widźomne a słyšomne. A zo sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr.
Komorowski prózdninski dwór je idylka wosrjedź hornjołužiskeje ...
Dlěši čas bě dowolowa oaza wosrjedź hornjołužiskeje hole a hatow blisko Komorowa wopušćena, doniž njejstaj ju před třomi lětami Simankec mandźelskaj z Brěmjenja přewzałoj.
Bywša dowolowa oaza při puću mjez Komorowom a Kupoju je kaž mały paradiz wosrjedź přirody. Idealna městnosć to so wočerstwić. Tónle potencial staj tež Steffen a Sabine Simank spóznałoj. Rozsudźištaj so tuž, areal přewzać a wožiwić. Tež nowe mjeno měješe dóstać a rěka nětko prózdninski dwór.
W prědnim dźělu dwora steji hosćenc ze stanom, hdźež hodźa so najwšelakoriše zarjadowanja přewjesć. Tule su Simankecy tež hrajkanišćo zarjadowali. Bjezposrědnje pódla je wobhrodźeny areal za wowcy, kozy a nukle. „Komorowska Domowinska skupina je namaj pomhała tule zaso wšitko sporjadkować“, praji Sabine Simank. Tež starši jeju podpěrachu, starachu so wo zwěrjata a picowachu je.
W zadnim dźělu dwora steji w połkruhu dźewjeć drjewjanych dowolowych domčkow, hdźež móže stajnje pjeć wosobow přenocować Rady přebywaja tu mjeńše abo wjetše skupiny.
Serbsku stwu natwarili
Domowinska skupina Rowno zhladuje na 70 lět wobstaća
Hnydom po Druhej swětowej wójnje bě so překupc Pawoł Lejnik jako jedyn z prěnich aktiwnje wo to prócował, na wsach Slepjanskeje wosady Domowinske dźěło nastorčić. Dokument Serbskeho kulturneho archiwa wobswědča, zo bě ratar Hanzo Końcan w Rownom wot 21. nowembra 1945 wjesny dowěrnik Domowiny. Krótko po tym zličichu tam 60 Domowinjanow. Prěni skupinski předsyda bě tuž mjenowany Hanzo Końcan, městopředsyda Pawoł Stübner. Hanzo Nowak zastupowaše skupinu w Domowinskej župje Běła Woda.
Na čole cyłka, kotryž słuša k najaktiwnišim w swojej župje, njeběchu nimo spočatka 1960tych lět w minjenych sydom lětdźesatkach žane wulke personalne změny. To swědči wo wobstajnym skutkowanju. Wjacore lěta předsydowachu skupinje Maks Lejnik, wjesnjanosta Heinrich Pawlik, Wylem Wěrik a wučer Erich Nowak. Po jeho smjerći 1977 nawjedowaše jeho mandźelska, wučerka a do toho hižo nazhonita čłonka skupinskeho předsydstwa Lenka Nowakowa skupinu, doniž njeje lěta 1988 dźensniši předsyda Manfred Hermaš zastojnstwo nastupił.
„To wšo su rjane dopomnjenki“
Šěsć lětdźesatkow mjeztym přisłuša 75lětna Erika Petrikowa rodźena Jajnšec Domowinskej skupinje Rowno. Stephanie Bierholdtec je so z Rownjanku rozmołwjała.
Hdy sće do Domowiny zastupiła?
E. Petrikowa: Činjach to 1956 jako 15lětna. W Rownom je tehdy Domowinska skupina z mnohimi aktiwnymi sobustawami hižo wobstała. Pawoł Stübner jej předsydowaše. Z jeho dźowku Annelies běch spřećelena. Potajkim bě logiske, zo tam sobu činju. Wšako so to prosće słušeše. Sy-li tu wotrostł(a), da k tomu słušeš. Hač do dźensnišeho njejsym swój rozsud wobžarowała.
Ze 60 lětami sće najdlěši čas aktiwna Domowinjanka w Rownom. Što Was ze serbskosću zwjazuje?
Jězorinowe alpaki su spłóšiwe, za to pak inteligentne a socialne ...
Běłe njeje jenož běłe, brune njeje jenož brune a čorne njeje jenož čorne. Hač do 23 wšelakich barbow móža alpaki měć. „Chcemy předewšěm šěru barbu w jeje drobnosći a hustosći plahować. To saha wot slěbrošěreho hač do róžojtošěreho. Plahowanje je zasadnje jara naročne“, měnitaj Angela Pötschick a Mario Wiesner. Wot lěta 2007 wonaj w Běłym Chołmcu alpaki plahujetaj. Za to staj sej samo wosebite mjeno wumysliłoj. Swoje zwěrjata mjenujetaj luboznje jězorinowe alpaki.
Porjedźenka
Nětko su chronikijeho wosebity konik
Na wopyće pola delnjoserbskeho žurnalista a publicista w Choćebuzu
Rjany to wuhlad z balkona bydlenja serbskeho žurnalista a publicista na Augusta Bebelowej w Choćebuzu. 77lětny Horst Adam widźi tu hišće dźěl bywšeho palencoweho zawoda Melde. Je pak tež dožiwił, kak su mjez staršimi domami nowe po modernym twarskim stilu nastali. „Tule rady sedźu a wo swojim žiwjenju, dźěle a idejach rozmysluju. To je za mnje a za moju partnerku Helgu, z kotrejž tu hižo pjeć lět bydlu, woprawdźity tuskulum.“ Byrnjež Choćebužan hižo wot lěta 2004 rentnar był, njemysli na to, pjero nabok połožić. Nadal začuwa wón tajku nutřkownu ćěr, za Nowy Casnik, Serbske Nowiny, rozhłós RBB kaž tež za němskorěčne nowiny přinoški pisać. Zas a zaso předstaja žurnalist z ćěłom a dušu ludźi, aktiwnych Delnjoserbow, ale tež wsy, hdźež bydla. Jeho zajimuja jich wuwiće, wjesela a starosće kaž tež stawizny wsy. Wot spočatka swojeho žurnalistiskeho a publicistiskeho skutkowanja je dźě to praktikował a wosebje w lětach 1973 do 2004, jako bě šefredaktor delnjoserbskeho tydźenika Nowy Casnik.
Pisana a w comicowym stilu rysowana nowostka
W Ludowym nakładnistwje Domowina wuńdźe njedawno nowa dźěćaca kniha z titulom „Wuzwol sej swoje powołanje“. Tekst z pjera Silvije Sanža, z čěšćiny do serbšćiny přełoženy wot Pětra Šołty a Jany Štilleroveje, bu wot Milana Stareho ilustrowany. Na 71 stronach předstaja so tuž něhdźe 300 powołanjow ze 17 dźěłowych wobłukow, mjez kotrymiž su na přikład dźiwadło, ratarski zawod, lětanišćo, šula abo dwórnišćo. Psyk Olik dawa zazběh a je stajny přewodźer po knize. Na tutym městnje chcu předpřimnyć a hnydom naspomnić, zo je to mjenje abo bóle kumšt, psyčka we wobšěrnych wobrazach namakać – tola přeswědčće so sami. Po měnjenju wudawaćela hodźi so kniha za dźěći wot šěsć lět.
K natwarej přewšo pisaneho, w comicowym stilu rysowaneho wudaća hodźi so rjec, zo je derje strukturowane. Karikatury njejsu runjewon po mojim słodźe, tola k tomu ma kóždy wosobinske měnjenje – jednomu so lubi, tamnemu nic.
