Daloko a blisko

Donnerstag, 22. Dezember 2016 geschrieben von:

Wóndano měješe serbska kultura zaso jónu składnosć so prezentować w stolicy Němskeje Berlinje. W „Galeriji F92“ pokazowachu wot 22. oktobra do 25. nowembra wustajeńcu wobrazow „nah und fern“ wuměłče Evy Marije Viebeg a jeje sotry Ulriki Mětškoweje. To bě typiska přehladka za galeriju na Fehrbellinskej čo. 92, kotraž je zaměstnjena w něhdyšim židowskim dźěćacym domje. Tón bu 1942 wot nacijow zawrjeny a dźěći do koncentraciskich lěhwow deportowane.

Narok „Galerije F92“ je, wopytowarjam kulturne, časowe a lokalne zdalenosće zbližić. Tomule konceptej je wustajeńca połnje wotpowědowała. Na wobrazach we wulkim formaće pokazowaše Viebeg motiwy ze swojich pućowanjow po swěće. Mětškowa rysowaše w małych formatach mjez druhim zaćišće po Schubertowej „Winterreise“ kaž tež scenowe wobrazy po dźiwadłowej hrě Kita Lorenca „Wendische Schiffahrt“. Zajimawe bě, kak rozdźělnje, ale zdźěla tež podobnje molerce barby a kontury wužiwatej.

Christiana Wagnerowa towaršnosć

Donnerstag, 22. Dezember 2016 geschrieben von:

Christian Wagner (1835–1918) bě połbur z Warmbronna (Badensko-Württembergska, dźensa Leonbergej přisłušaca wjes blisko Stuttgarta), kiž jako basnik hakle w starobje připóznaće žněješe. Wosebje přirodźe je so lyrisce wěnował.

Christianu Wagnerowu towaršnosć su 1972 załožili ze zaměrom, ródny dom basnika zachować a jeho spisy znowa wudać. Wot lěta 1983 je Dom Christiana Wagnera muzej, wuhotowany wot Němskeho literarneho archiwa Marbach. Towarstwo ma wjace hač 250 čłonow.

Myto Christiana Wagnera spožčeja wot 1992 kóžde druhe lěto. Wone je dotěrowane z 10 000 eurami. Lawreaća běchu mjez druhim lyrikar Richard Leising (1934–1997) z Kamjenicy, Friederike Mayröcker (*1924) z Wiena a Wulf Kirsten (*1934) z Weimara.

Budyšin (SN/CoR). Sobudźěłaćerka Serbskeho instituta dr. Susanne Hozyna budźe kulturna senatorka. Po Benedikće Dyrlichu a prof. dr. Dietrichu Šołće je wona třeća čłonka Sakskeho kulturneho senata, kotraž wot přichodneho lěta zajimy Serbow w poradźowanskim gremiju sakskeho knježerstwa zastupuje. Prof. Šołta bě ju za swoju naslědnicu namjetował, a mjeztym bu wona wuzwolena. „Mi je wažne, na serbsko-němsku kulturnu mjezsobnosć skedźbnjeć a ju dale wuwiwać“, rjekny Hozyna, kotraž je zdobom rěčnica dźěłoweho kruha za serbske naležnosće Budyskeje měšćanskeje rady. Předsyda sakskeho kulturneho senata je tuchwilu bywši Budyski wyši měšćanosta Christian Schramm (CDU). Prěnje z dohromady dweju posedźenjow gremija klětu budźe w aprylu.

Wo wěčnej lubosći w spěwach a rejach

Donnerstag, 22. Dezember 2016 geschrieben von:

Prěni raz je Serbski ludowy ansambl wčera na komorny wječor do Röhrscheidtoweje bašty přeprosył. Předstajili su wuměłcy SLA krótko do hód program pod hesłom „Wo wěčnej lubosći“.

Budyšin (CRM/SN). Kak wobspěwuja hudźbnicy stajnje znowa rady wěčnu lubosć jako to čłowječe žiwjenje w dalokej měrje postajowace a formowace, – to bě tema komornohudźbneho programa SLA, kotryž přiwabi wčera wječor wjace hač 30 hosći do domu na Wonkownej Lawskej. Liana Bertók běše program za intimnu atmosferu z twórbami serbskich kaž tež dalšich komponistow zestajiła. W kole sedźo sćěhowachu hosćo powabne poetiske, ale hustodosć tež woprawdźe wšě zmysły hłuboko jimace wuwjedźenja­ spěwarjow Elmiry Yakhina, Diany Cyžoweje, Pětra Cyža a Jae-Hyunga Chowa. Najwšelakorišim wuměłskim stilam­ wotpowědowacy klawěrny přewod měješe Liana Bertók, skedźbnjaca tak wědomje na někotružkuli pozabytu drohoćinku ze spěwnymi solistami.

Nachwilny wodych

Donnerstag, 22. Dezember 2016 geschrieben von:
Přiznawam, zo mějach wulke wobmyslenja, hač je tři dny do patoržicy prawy termin za komorny koncert w baštowej wěži Budyskeho SLA, a to z lubosćinskimi wuměłskimi spěwami. Je dźě přez tydźenje hižo wšo tež hudźbnje jara na křesćanski swjedźeń hód nastajene. Tola kedźbu: Tež cyrkej šokuje runjewón zdawna w liturgiji wosrjedź adwenta, kiž je poprawom tohorunja póstny čas, z njedźelu „laetare“ (wjeselće so). Jako so wčera wječor někak rozbudźena, swoje mysle rjadujo, po njenadźicy derje wopytanym a pozitiwnje přiwzatym koncerće na dompuć podach, přińdźe mi do mysli: Čitanje na kemšach toho dnja wobjednawaše wotrězk ze Stareho zakonja. Njebě to profetiska abo powučna namołwa, ale jara poetiski spěw lubosće jako wuraz wjesela na wulki swjedźeń. Tónle „wućek ze stresa a politiskich wobćežnosćow“ bě drje tola někotremužkuli jara witane znamjo. Chrysta Meškankowa

Serbska kulturna institucija z dwójnej funkciju

Mittwoch, 21. Dezember 2016 geschrieben von:

Lěto 2016 so nachila. Tež w Budyskim Serbskim muzeju zhladuja sobudźěłaćerjo na minjene lěto a hotuja so na nowe projekty za 2017. Alfons Wićaz je so z direktorku kulturneje institucije Christinu Bogu­szowej rozmołwjał.

Što bě za Serbski muzej w lěće 2016 to najwuznamniše?

Ch. Boguszowa: Mějachmy wjacore wustajeńcy. Jedna z nich bě jutrowna. To pak njebě znaty klišej wo jejkach, ale skerje nawopak, zwjazane z tradiciju. Předstajili smy archaiske kulturnostawiznisce wotkryte mustry a smy rozłožili, hdy a čehodla běchu so prěnje tajke mustry jewili. Zdobom je wustajeńca na to pokazała, kotry wliw měješe tole tež w šěršim zmysle na druhu ludowu kulturu, na přikład na pomolowanje meblow, nadoby, wšelakich płatow atd. Dalšu wustajeńcu „Wotmolowane – Mit Licht gemalt“ wotewrěchmy 9. oktobra. Přehladka powěda wo stawiznach a hłownym wuwiću fotografije we Łužicy. Tole saha hač do 19. lětstotka a kónči w lěće 1930. Zdobom wobswětla wona jednotliwe fotowe ateljeje, jednotliwych protagonistow kaž tež fakt, kak je so wuwiće fotografije w techniskim a branšowym wobłuku pokazało.

Młoda mać „kocora Kazimira“

Mittwoch, 21. Dezember 2016 geschrieben von:

Zo je wona hakle 16 lět, wotpowěduje snano prěnjemu pohladej. Sy-li pak Alenu Belkotec na čitanju dožiwił, kaž njedawno na knižnej premjerje Paternostra, da sy so dźiwał, kak sebjewědoma, nazhonita a dorosćena wona skutkuje. Bjez dźiwa tuž, zo je šulerka Ralbičanskeje Serbskeje wyšeje šule tam čitanski rjad literarneho dorosta zahajiła. „Wosebite je, zo maš swójsku knihu w ruce – hewak je to kaž kóžde druhe wubědźowanje“, Alena měni.

Prašeć wšak so dyrbiš

Mittwoch, 21. Dezember 2016 geschrieben von:
Mecenojo kultury a wuměłstwa we Łužicy su rědcy. W prěnim rjedźe drje to na tym zaleži, zo njeje spěchowanje z priwatneje kapsy na wuchodźe Němskeje zakótwjene. A tola namakaja so za projekty podpěraćeljo. Towarstwa so často njezwěrja priwatnikow narěčeć a wo podpěru prosyć. Ći, kotřiž to činja, pak maja druhdy wuspěch. Tajki žněješe před něšto časom Njebjelčanske towarstwo Kamjenjak. Wone móžeše něšto lět z twarskej mašinu dźěłać, kotruž bě jemu mějićel Korzymčanskeho hotela přewostajił. Wosebje spušćomni wšak su a wostanu tam rjemjeslniske zawody z gmejny. Aktualny přikład za wosebite spěchowanje je studnja na terenje Krabatoweho młyna w Čornym Chołmcu. Priwatnik je tamnišemu towarstwu wjetšu sumu pjenjez přewostajił. Mamy tuž tež w našich kónčinach mecenow. We woběmaj padomaj bě naprašowanje pomhało. Milenka Rječcyna

Stipendij wupisany

Dienstag, 20. Dezember 2016 geschrieben von:

Bórkowy (SN). 10. błótowski literarny stipendij je nětko wupisany. Za njón přizjewić smědźa so awtorojo, kotřiž w němskej rěči pisaja a publikuja, a to hač do 15. februara 2017. Spěchowar požadanych stipendijow w cyłkownej hódnoće 44 000 eurow stej Bórkowski hotel „Blejcha resort & spa“ a Błótowska kulturna załožba.

Wuměnjenje za přizjewjenje je znajmjeńša jedna samostatna publikacija (nic samonakładowana abo internet­nje) w němskej rěči. Za scenarij płaći, zo dyrbi jón awtor hižo pak jako film zwoprawdźeny pak na jewišću předstajeny měć.

Stipendij wopřijima štyri razy štyritydźenski přebytk w hotelu „Blejcha“ inkluziwnje zastaranja. Stipendiat ma w tym času štyri čitanja wotměć. Jako dokumentaciju stipendija planuja załožerjo antologiju wudać, kotrejež teksty so z Błótami zaběraja.

Wot lěta 2008 su dohromady 43 awtorow z Błótowskim literarnym stipendijom spěchowali.

Budyšin (SN/CoR). Zo dźěćace bajki k adwentnemu časej słušeja, je jasne; zo móžeš so z nimi tež wědomostnje zaběrać, mjenje. A hišće mjenje znate tule zawěsće je, zo ma samo rozestajenje z bajkami z feministiskeho wida na zapadźe lětdźesatki dołhe stawizny. To zbliži wčera ně­hdźe 30 zajimcam w nimale połnje wobsadźenej sydarni Serbskeho instituta Freiburgska ludowědnica prof. dr. Sabine Wienker-Piepho. Dr. Susanne Hozyna bě koleginu na polu powědanskeho slědźenja na posledni lětuši zjawny přednošk instituta přeprosyła. Docentka, kotraž reprezentuje­ komisiju za ludowe basnistwo při Société Internationale d’Ethnologie et de Folklore kaž tež bajkowu załožbu Waltera Kahna, wobradźi přitomnym na zakładźe swojich cyłe žiwjenje trajacych historisko-přirunowanskich slědźenjow wo bajkach zajimawu hodźinku połnu humora, w kotrejež srjedźišću steješe Popjelawka. Bajka słuša k dźesać „zakładnym bajkam“, kotrež po cyłym swěće we wšelakorych – tež muskich – wariantach nadeńdźeš.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND