Wo knihach a kniharni (02.06.17)
„Sylzy tu, tam wjeselo ...“, rěka w znatym spěwje Měrćina Weclicha – a podobnje budźe za dźěći, šulerjow a studentow, kotřiž w přichodnych tydźenjach a měsacach pěstowarnju, šulu a uniwersitu wopušća. Za nich, ale zawěrno tež za toho abo tamneho dorosćeneho, započnje so potom nowy žiwjenski wotrězk. Wony přechod do noweho leži w najrjeńšim času lěta. Čehodla tónle čas tuž njewužić, prjed hač kiwa prěni dźeń na nowym wukubłanskim městnje, z čerstwym napojom, ze słónčnymi nawočemi na nosu a z rjanej knihu w rukomaj? Móžnosće su runje tak mnohostronske kaž wuběr knihow.
Wo sylzy a wjeselo, kónc a započatk dźe tež w někotrych knihach LND. Małym a wulkim lubowarjam bajow, kotřiž so rady do starych časow zanurjeja, poručam třeći nakład „Serbskich powěsćow“. Hač Pumpot, Krabat, lutki, błudnički, připołdnica abo zmij – žana ze znatych bajowych postawow njesmě w zběrce falować. Erich Krawc bě před lětdźesatkami wjele znatych a mjenje znatych powěsćow wupytał a zestajił, Kurt Bałcar je wobdźěła a přełoži. Teksty wudospołnjeja woblubowane rysowanki Měrćina Nowaka-Njechorńskeho.
Myta přepodali
Zielona Góra (SN/at). Dobyćerjow we wubědźowanju wo 20. němsko-pólske žurnalistiske myto Tadeusza Mazowieckeho su na swjatočnosći we wobłuku 10. němsko-pólskich medijow dnjow wčera wječor w Górzykowje blisko Zieloneje Góry počesćili. Prěnje městno w kategoriji print zawěsći sej Rainer Schulze za přinošk „Rozłamany špihel“ w nowinje FAZ/Rhein-Main. W kategoriji rozhłós přesadźi so dr. Conrad Lay ze swojim featurom „Město, kotrež njeje sej hižo wjace cuze, Breslau/Wrócław: Tři generacije powědaja“. Jón je sćelak SWR2, literatura a feature wusyłał. Jako najlěpši telewizijny přinošk mytowachu „Jako nućeni dźěłaćerjo na wsach roboćachu“ Dagmary Wittmers, NDR kultura a dokumentacije. Wosebite myto „Žurnalizm w pomjeznym regionje“, přewostajene wot hosćićelskeho wojewódstwa Lubuskie, dósta Monika Iłowska-Walkowiak za rozhłosowy přinošk „Chodzą ulicami ludzie …“ Radija Zachod S.A. kultura.
Maršalka wojewódstwa Lubuskie Elżbieta Polak wuzběhny wosebity wuznam žurnalizma za demokratiju, tež nastupajo němsko-pólske stawizny.
Špatne wjedro nikoho wjace njewottraša
22. Budyske lětnje dźiwadło přeproša znowa na woblubowanu dansku kriminalnu komediju, a to pod hesłom „Olsenowa cwólba wupućuje“. Jutře za tydźeń je premjera na Hrodźe planowana.
Tójšto kultury w jednej nocy
Budyšin (CS/SN). Dołhu nóc kulturow w Budyšinje 10. junija wuhotuje lětsa 15 zarjadnišćow, telko kaž hišće nihdy. Poprawom je jich hišće wjace, dokelž na někotrych městnach wjacore institucije zhromadnje wustupuja. Tak maja prěni króć tež zarjadnišća z wokrjesa składnosć, swoje poskitki předstajić. To płaći na přikład za Gersdorffski palais, w kotrymž Korzymska galerija Fox plastiki rězbarja Nanda Kallweita pokazuje. Tam pak je tež cityjowa galerija Brilke zaměstnjena. Nimo toho wobsedźer domu wodźenja po objekće poskića, kaž na wčerawšej nowinarskej konferency informowachu.
Kaž před tysac lětami
Dešno (mih/SN). Za Dešnjanskim domizniskim muzejom wotmě so minjeny kónc tydźenja časowa jězba do słowjanskeho srjedźowěka. Swójby w jednorej rubjanej a wołmjanej drasće, wojacy w brónidle, ale tež zemjenjo běchu tam swoje lěhwo natwarili. Jenož mało kročelow wopytowar trjebaše a bě nadobo wjace hač tysac lět wróćo w času, w kotrymž běchu woheń hišće z kamjenjom zakřesali, jako wrjećeno rejwaše, płat na krosnach tkać sej tójšto prócy žadaše a jědźny plan cyle hinaši wupadaše hač w dźensnišej kuchni.
Kaž hižo w minjenych lětach běchu sobuskutkowacy z cyłeje Němskeje, ale tež z Pólskeje, Čěskeje, Běłoruskeje a Danskeje, mjez nimi čěska skupina Skjaldborg kaž tež pólskej Drużyna Wojów Serbo-Łużyckich Bieloboh a Drużyna Byk. Dohromady 60 historiskich rjemjeslnikow je sobotu a njedźelu wopytowarjam srjedźowěkowske wašnje žiwjenja zbližiło.
„Nimale 2 000 ludźi je nas kónc tydźenja wopytało. Tež wjedrowy bóh bě nam přichileny“, wjeseleše so nawodnica Dešnjanskeho muzeja Babette Zenkerowa.
Hudźbno-literarna matineja z prapremjeru Jana Cyža
Wojerecy (CRM/SN). Na hudźbno-literarnej matineji, zarjadowanej stajnje njedźelu připołdnju wot Wojerowskeho wuměłstwoweho towarstwa na tamnišej hrodowej žurli, su wčera hudźbne miniatury z cyle swojoraznym powabkom prapředstajili.
Lyriska skica „Z kóždym skokom tři schodźenki“ bywšeho profesora matematiki Detlefa Seydela, kiž jako wuměnkar w Berlinje swój wuměłstwowy konik wuspěšnje dale pěstuje, běše Budyskemu komponistej Janej Cyžej nastork k nowej kompoziciji. Hudźba ma předležacemu tekstej wotpowědować, po tejle zasadźe je so serbski hudźbnik tež tónraz měł.
Štyri wot logisce myslaceho tekstarja na kruty dypk fiksěrowane štučki wotpowědnje inteligentnje hudźbnje přenjesć bě so komponistej na (zaso) frapěrowace wašnje poradźiło. Připosłucharstwo, z jara hibićiwym předsydu přećelskeho kruha Martinom Schmidtom na čole, wědźeše to, dosć koncentrowanje słuchajo, wotpowědnje hódnoćić.
Jan Lajnert
Čitajće w nowym rozhledźe (26.05.17)
Wjele rěči so lětsa wo kubłanju – we wobłuku nastorkow foruma iniciatiwnikow za Serbski sejm, kotryž wotmě so spočatk lěta, w zwisku z wobmjezowanej ličbu dorosta za wučerstwo abo hladajo na najnowše wobaranja přećiwo minimalnym ličbam šulerjow a lětniki přesahowacej wučbje serbšćiny w Delnjej Łužicy. Wšitke diskusije maja ze spěchowanjom serbskeje rěče a z městnami z jeje rewitalizaciju činić. Zo pobrachuje za poslednju porjadna strategiska koncepcija, na to wšelacy wědomostnicy a druzy akterojo hižo lěta dołho skedźbnjeja. Leoš Šatava podawa w zawodnym přinošku junijskeho Rozhlada swoje „Barcelonske impresije“ z mjezynarodneje konferency wo rewitalizaciji indigenych a minorizowanych rěčow. Z dalšimi přinoškami wěnuje so Rozhlad tworjacemu wuměłstwu, architekturje, basnistwu, dźiwadłu, hudźbje a politiskim hibanjam.
Čitajće rozmołwu z konkretnym wuměłcom Reinhardom Royjom, kotrehož twórby su tuchwilu w awstriskim Linzu wustajene.
Sakska wustawa
Kajki je staw serbskeho filma?
Analyza aktualneho połoženja zanjechaneho dźěsća našeje kultury
Film je zanjechane dźěćo serbskeje kultury. Njeje so radźiło jón runoprawnje z tamnymi wuměłstwami tworjaceho wuměłstwa, hudźby a literatury etablěrować. To wšak njebě wotpohlad. Medialne poskitki mjeńšin maja so ze strukturalnymi wosebitosćemi rozestajeć. Politiske a financne wotwisnosće sadźeja wuměnjenja za medijowu produkciju. Hospodarsce njejsu filmy hladajo na małe wiki rentabelne. Film w serbskej rěči ma jenož mało publikuma. Němske podtitule móhli problem rozrisać, tak jednore pak to njeje, byrnjež němscy přihladowarjo synchronizaciju zwučeni byli.
Na spěchowanje pokazani
