Za ćichim bě skutkował. Bjez njeho pak naš lud njeby swój dźenik měł: Marko Smoler ma nětko čestne městno wosrjedź wšědneje dźěławosće redakcije našeho wječornika..

Budyšin (SN/mb). Prěni šefredaktor serbskeho dźenika – Marko Smoler – je wotnětka ze swojim portretom na kóždym posedźenju redakcije SN přitomny. Na małe swjatočne přijeće na česć Marka Smolerja je šefredaktor Marcel Brauman wčera nimo sobudźěłaćerjow redakcije nawodnicu Serbskeho kulturneho archiwa, dr. Annett Brězanec, zastupjerku Budyskeho Serbskeho muzeja, Andreju Pawlikowu, a jednaćela Ludoweho nakładnistwa Domowina (LND) Symana Pětra Cyža witał. Koleginam a kolegam so za prěnje lěto wšědneho zhromadneho dźěła podźakowawši, skedźbni na wuznam załožerja našeho dźenika: „Na proze dalšeho techniskeho wuwića SN z digitalnej platformu je wažne, zo sej naše žurnalistiske korjenje wuwědomjamy.“

Namrěwstwo rjeka

Freitag, 01. Dezember 2023 geschrieben von:
Jenož mało wosobinskich dokumentow z jeho pjera je so zachowało; mjez nimi su tři łopjena z titulom „Rěčne zmylki“ – přehladom hłownych zmylkow, kotrež bě Marko Smoler, teksty korigujo, zestajał. 1939 pósła jón Oće Wićazej z připisom: „Jelizo bychu so wobstejnosće tak přeměniłe, zo by móžno było, Maćičny časopis wudawać, prošu, tutón zapis w mojim mjenje woćišćeć.“ Wićaz piše 1945: „Hačrunjež so hižo ničo wjace njesmědźeše w serbskej rěči ćišćeć, wón tola hišće dołho njeběše zhubił nadźije do lěpšeho přichoda.“ Hižo do fašistiskeho terora je Marko Smoler „někotružkuli wobskóržbu a zasudźenje k pjenježnej pokuće přijimać dyrbjał“, tak dr. Annett Brězanec. Město změrowacych spěchowanskich srědkow běše jeho wšědny chlěb połne hospodarske riziko. Nam dźensa so porno tomu njepředstajomnje derje wjedźe. Wón běše rjek. To nichtó wot nas njewočakuje. Ale što my dźensniši w Serbach wot sebje samych wočakujemy? Marcel Brauman

Wot toho časa, zo sym čitać móhł, sym poprawom z fotami Ericha Schutta wot­rostł. Staršej běštaj doma we Wětošowje nowinu Lausitzer Rundschau abonowałoj, a jako prěni fotograf a fotoreporter tehdyšeje nowiny SED w Choćebuskim wobwodźe běch fota Ericha Schutta nimale wšědnje w nowinje wuhladał. Wone wotpopadnychu zaćišće z łužiskeho hórnistwa a energijownistwa runje tak kaž z ratarstwa w bjezposrědnym susodstwje wulkich milinarnjow a brunicowych jamow. Tehdy hišće njewědźach, zo pochadźa po wšej Łužicy znaty fotograf z mojeho domizniskeho města, zo běše wón w dźensa tam hišće wobstejacej Petzoldojc „Błótowskej drogeriji“ powołanje fachoweho drogista nawuknył. Tute wopokaza so jako wuchadźišćo za pozdźiše skutkowanje jako fotografa wulkeje łužiskeje nowiny a wobrazoweho chronista žiwjenja předewšěm w dwurěčnej Łužicy. W septembrje 1953 bě pola Lausitzer Rundschau jako fotograf dźěłać započał, w lěće 1994 poda so na wuměnk.

Film wo Łužicy w čěskej telewiziji

Montag, 23. Oktober 2023 geschrieben von:
Praha (SN). We wobłuku serije „Pečení na nědeli“ (Pječenje njedźelu) je zjawny čěski telewizijny sćelak 1 wčera dopołdnja tež połhodźinski film wo Serbach pod titulom „Lužické hory“ (Łužiske hory) wusyłał. Moderatorka Petra Burianová předstaji tu mjez druhim Róžeńčanku Terezu Handrikowu, kotraž pokazuje pječenje poliwanca (Eierschecke). Nimo toho wopyta moderatorka Ralbičanski kěrchow a w zwisku z tym tež rězbarja Mikławša Dyrlicha z Noweje wjeski. Tež předsyda Towaršnosće přećelow Łužiskich Serbow Lukáš Novosad­ so w přinošku słowa jima. Wón rozłoži čěsko-serbske styki wčera a dźensa­. Nimo toho je wón čěski filmowy team Serbow nastupajo poradźował. Na kóncu wusyłanja čita Milan Hrabal – kónc tydźenja z mytom Domowiny wu­znamjenjeny čěski basnik a přećel Serbow – wućahi ze swojeje najnowšeje zběrki prozy „Domluvena šifra“. Wón předstaji tež njedawno zemrětemu serbskemu basnikej Benej Budarjej wěnowanu baseń „Lužice v předevečer“. Wospjetowani wusyłanja budźetej štwórtk, 26. oktobra, a sobotu, 28. oktobra. Přinošk je tohorunja w medijatece čěskeho sćelaka přistupny.

Změny na dobro transparency

Freitag, 22. September 2023 geschrieben von:

Po skandalu w sćelaku RBB wobzamknu zwjazkowe kraje tuchwilu 4. změnjene statne zrěčenje wo medijach. 20. septembra su to nětko tež w sakskim ­parlamenće činili.

Drježdźany (SN/MG). Po tym zo bě sakske knježerstwo w aprylu změnam w medijowym statnym zrěčenju přihłosowało, je srjedu tež Sakski krajny sejm tomu přizwolił. W nowym, tak mjenowanym 4. změnjenym statnym zrěčenju wo medijach su so wšitke zwjazkowe kraje na wob­šěrne změny wosebje we wobłuku pohórškoweho managementa dojednali.

Medijowy minister Oliver Schenk je sebi toho wěsty, zo „sadźi Sakska z přihłosowanjom za 4. změnjene statne zrěčenje wo medijach jasne znamjo za wjace transparency a kontrole w zjawnoprawniskim rozhłosu“.

Redakcija našeho wječornika: Bojan Benić

Dienstag, 19. September 2023 geschrieben von:

Na mjezynarodnym folklornym festiwalu běše Bojan Benić w Chrósćicach hač do nocy po puću – prěni raz słužbnje za naš wječornik. Hišće na probu. Po tym su čłonojo redakcije jeho fota wuhódnoći­wši rozsudźili, jednaćelej nakładnistwa poručić, 36lětneho južneho Serba přistajić. Wot srjedź awgusta dźěła ženjeny nan štyrilětneje dźowki jako fotograf a fotoredaktor w našej redakciji.

So wě, zo je najskerje nowum w stawiznach Serbskich Nowin, zo zastupi kolega do kruha sobudźěłaćerjow dźenika, kiž najprjedy ani serbsce ani němsce njemóže. Wón sam je w swojim požadanju na to skedźbnił: „Moja maćeršćina je serbochorwatšćina, a tohodla nimale wšě wuchodnoeuropske rěče derje rozumju.“ Nawjazujo na tute zmužite wuprajenje so Bojan kóžde ranje na posedźenju redakcije prócuje, mjezsobne dorěčenja sćěhować. Hdyž tola jónu ze zrozumjenjom klaca, pomhamy sebi z jendźelšćinu, a něšto słowow němsce Bojan wězo móže. Priorita ma pak nětko nawuknjenje serbšćiny, a tohodla Bojan tež prawidłownje póndźelu na kurs chodźi.

Nowy Casnik – wažny za cyłu Łužicu

Donnerstag, 14. September 2023 geschrieben von:
Jednaćel Ludoweho nakładnistwa Domowiny (LND), Syman Pětr Cyž (naprawo), a wotrjadnik LND za nowiny a časopisy, Marcel Brauman (2. wotlěwa), pobyštaj wčera w redakciji Noweho Casnika (NC) w Choćebuzu. Nimo komisariskeje šefredaktorki NC, Katalin Porackojc (srjedźa) widźiće na wobrazu Annu Günikerowu a Olka Derepaska (wotprawa). Dale do teama słušeja: Konstanze Kušcyc, Jill-Francis Ketlicojc a Heiko Lobert. W štyrihodźinskej rozmołwje su praktiske kročele dalšeje kooperacije NC a Serbskich Nowin dorěčeli. Brauman princip decentralizacije wuzběhny: resursy lěpje hromadźe wužić a w Choćebuzu dale awtonomnje rozsudźić. Foto: Nowy Casnik

Čitajće Nowy Casnik!

Donnerstag, 14. September 2023 geschrieben von:
Serbske Nowiny maja tež w Delnjej Łužicy abonentow, a Nowy Casnik (NC) je mnohim Hornim Serbam zwučena lektura. Dźenik a tydźenik tworitej z měsačnikom Rozhlad trójku nowin a časopisow w našim nakładnistwje. Zdobom pěstujemy dobre partnerstwo z Katolskim Posołom a časopisom ewangelskich Serbow, Pomhaj Bóh. W koncerće serbskich medijow wězo na serbskej redakciji RBB a MDR njezabudźemy, wšako so wšitcy serbscy žurnalisća mjez sobu inspiruja. A kaž n. př. w Zwjazkowym předsydstwje Domowiny njech je standard, zo so hornjoserbsce a delnjoserbsce rěčacy a pisacy bjez problemow rozumja, wšako smy jedyn lud. Tomu tyje, hdyž prawidłownje hornjo- a delnjoserbske teksty čitaš – 26,40 eurow za lětne abo NC tola přewjele njeje. Tež tuta dwurěčnosć je wažna. Najwjetše zhromadne wužadanje SN a NC je zajimawy žurnalizm, kiž so tabuwow njeboji, w žiwej serbšćinje, kotruž by tež bjeze znajomosćow němčiny derje zrozumił. Marcel Brauman

Redakcija našeho wječornika: Kathrin Spiesec

Dienstag, 12. September 2023 geschrieben von:

Tež dźensa je wona na tutu a třeću stronu aktualneho wudaća našeho wječornika hladała, doniž njeje so nowina na puć do čitarstwa podała. 31lětna layouterka ma nimo stron wšědneho dźenika tež Dźěćiznak, nawěški a Rozhlad nic jenož optisce na starosći. Wšako hlada maćernorěčna Serbowka tež sobu na napisma a teksty, zo by k rěčnej kwaliće přinošowała. Tak hdys a hdys njezrozumliwe sady markěruje, zo bychmy při přehladanju stron a korekturach artiklow hnydom widźeli, hdźež dyrbimy so hišće wosebje gratu přimać.

Zo so Kathrin z wosebitym zapalom zestajenju rozprawow wo sporće wěnuje, njeje žanoho dźiwa: Wona je horliwa sportowča a hraje mjeztym dźesać lět wolejbul w towarstwje Viktoria Worklecy. Kathrin běše sobuzałožerka holčeho mustwa „Dźiwje micki“. Hdyž ličba hrajerkow hižo njedosahaše, su před pjeć lětami z cyłkom z Pančic fuzioněrowali. Dwě lěće trenowaše mustwo holčeho dorosta. So wě, zo w lěću rady bičwolejbul hraje. To pak njeje wšo: Kathrin ma c-licencu sudnicy, z kotrejž smě samo na krajnej runinje hwizdać.

Redakcija našeho wječornika: Milan Pawlik

Dienstag, 05. September 2023 geschrieben von:

Do redakcije Serbskich Nowin loni nazymu zastupiwši je Milan Pawlik započał, sej cyle staru wosobinsku žiłku znowa wotkryć. Hižo na šuli běše jemu najlubša zaběra, w serbšćinje a němčinje při pisanju nastawkow swoje myslički do logiskeho a formalneho porjadka přinjesć. Najprjedy pak wjedźeše jeho puć po maturje 1991 na tehdom hišće „Serbskej rozšěrjenej wyšej šuli“ do Ratingena blisko Düsseldorfa. Milan bě so za ciwilnu město wojerskeje słužby rozsudźił a dźěłaše jako pomocny hladar w geronto-psychiatriskej chorowni. Po tym so do Berlina poda. Multikulturna metropola inspirowaše młodeho Serba, formy wosobinskeho wuměłskeho wuraza wuspytować. To so wosebje w molerstwje a rysowanju kaž tež na polu grafiki a elektroniskeje hudźby na kompjuteru stawaše. Swoje žiwjenje financowaše z dźěłom w domjacym zastaranju chorych.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND