Krabat nětko kazachsce a rusce

Donnerstag, 25. Juli 2019 geschrieben von:
Almaty/Budyšin (LB/SN). W kazachskim měsće Almaty je njedawno kniha Mišter Krabat z LND w kazachskej a zdobom w ruskej rěči wušła. Do kazachskeje rěče je ju přełožił loni zemrěty Kajsar Žorabjokow a do rušćiny Kajrat Bagbergenow, kotryž je wudaće iniciěrował. Kniha je wušła w nakładnistwje „SaGa“ w 500 eksemplarach.­ Na zadnjej wobalce wopisuje Bagbergenow skrótka Łužicu. Hižo wjace hač třiceći lět wopytuje wón Serbow, je wustupował na swjedźenjach poezije a wudał wuběrk basnjow Jurja Chěžki w rušćinje.

Armin Mueller-Stahl prezentuje so jako moler

Donnerstag, 25. Juli 2019 geschrieben von:

Kamjenc (CRM/SN). „Jara so wjeselimy, zo je so wón cyle spěšnje za wustajeńcu w našim měsće rozsudźił“, praji Kamjenski wyši měšćanosta Roland Dantz (njestronjan) při witanju mnohich Kamjenčanow wčera w sakralnym muzeju swj. Hany. Multitalent Armin Mueller-Stahl ze swojimi wobrazami wosebje staršu generaciju překwapja. Mnozy znaja mjeztym 89lětneho wuměłca jako wosobinu, kiž bu w NDR pjeć króć za sobu wot přihladowarstwa jako najlubši dźiwadźelnik wuzwolena. Wobšěrna je předewšěm jeho filmografija, přetož po přesydlenju do zapadneje Němskeje 1979 njeskónči so jeho karjera. W lěće 1992 přesydli so wuměłc do Los Angelesa. Pjeć lět pozdźišo spožčichu jemu Oscar za najlěpšeho předstajerja pódlanskeje róle. Pućowar mjez kontinentomaj wobsedźi němski a ameriski pas.

Spočatk wuswobodźenja Pólskeje

Mittwoch, 24. Juli 2019 geschrieben von:

We wuswobodźenym wojewódskim měsće Lublin bu 22. julija 1944 Manifest Ludoweje Pólskeje wot dźeń do toho załoženeho Pólskeho komiteja narodneho wuswobodźenja wozjewjeny. W nim běchu jako zaměry wuhnaće němskich fašistow z kraja, wutworjenje ludodemokratiskeho stata, přewzaće mocy w nim, wuswojenje wulkozemjanstwa a monopolow mjenowane. Komitejej přisłušachu Pólska dźěłaćerska strona (PPR), Dźěłaćerska strona pólskich socialistow (PPS), lěwicarske křidło Ludoweje (burskeje) strony Pólskeje, Demokratiska strona a Zwjazk pólskich patriotow w Sowjetskim zwjazku (ZSSR), kotryž bě so sobu wo nastajenje 1. armeje Pólskeho wójska postarał. Edward Osóbka-Morawski bě předsyda komiteja a Bolesław Bierut prezident. 22. julij bě potom w Ludowej Pólskej jako Dźeń wozrodźenja statny swjatk.

Siebecke namjetowany

Mittwoch, 24. Juli 2019 geschrieben von:

Drježdźany (SN/CoR). Sakski minister za hospodarstwo Martin Dulig (SPD) je wjelelětneho direktora Krabatoweho festiwala Petera Siebecku za zasłužbowy rjad Sakskeje namjetował. „Wosebje za jeho ideju, angažement a wysoke wosobinske prócowanje za wot lěta 2012 kóžde lěto w Čornym Chołmcu so wotmějacy Krabatowy festiwal jeho za najwyše wuznamjenjenje Sakskeje namjetuju. Wón je ludźi tež zwonka Sakskeje a Braniborskeje ze serbskorěčnej Łužicu ze­znajomił. Festiwal njeje jenož komercielne lětnje dźiwadło, „ale zaměr tež bě a je, serbske nałožki wokoło Wojerec, swěto­znatu Krabatowu powěsć wo serbskim kuzłarju a Łužicu turistam předstajić“, rjekny Dulig. Mjeztym tež ludźo z Kanady přijědu, zo bychu sej jónkrótny festiwal wobhladali. Dohromady 12 000 hosći su lětsa na festiwalu witali.

71lětnemu kulturnemu wědomostnikej a wuměłcej z Drježdźan Peterej Siebeckej je so zdobom poradźiło, koncept „wjes hraje dźiwadło“ zwoprawdźić. Mnozy wobydlerjo z Čorneho Chołmca so čestnohamtsce na Krabatowym festiwalu angažuja.

Porjedźenka

Mittwoch, 24. Juli 2019 geschrieben von:
Do nekrogola wo zemrětym Korli Tilichu (SN 22.07.) je so nam zmylk zasunył: Jedyn z prěnich šulerjow zemrěteho, Siegfried Holz, pochadźa z Brězowki a nic z Połčnicy, kaž smy mylnje pisali. Prosymy wo wodaće. Redakcija Serbskich Nowin

Wo hybridnosćiw serbskej literaturje

Dienstag, 23. Juli 2019 geschrieben von:

Njedawno wotmě so druhi raz mjezynarodne zetkanje Syće młodych aka­demikarjow-sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. Pjatnaće referentow je tam wo swojich slědźenjach rozpra­wjało. Někotrych z nich w małym serialu předstajimy.

Budyšin (SN/CoR). Powšitkownje z hybridnosću w słowjanskej literaturje je so serbska­ slawistka dr. Diana Hickec hižo zaběrała (SN rozprawjachu). Kak to w serbskej literaturje wupada, to sej wědomostnica tuchwilu dokładnišo we wobłuku projekta „Mjeńšiny powědaja – koncepty insularity a hybridity z wjacorěčneje a přirunowanskeje perspektiwy“ wobhladuje. Wuměnjenja za to su tuchwilu optimalne, wšako je hłownje na Gießenskej­ a Drježdźanskej­ uniwersiće skutkowaca młoda žona wot 8. julija do 2. awgusta z hóstnej wědomostnicu Serbskeho instituta w Budyšinje. Tamniša biblioteka jej kompletnu wjelorakosć serbskeje literatury na městnje k čitanju k dispoziciji staja.

Hišće jónu dźěćo być

Dienstag, 23. Juli 2019 geschrieben von:

Chrósćicy/Budyšin (SN/pdź). „Hišće jónu dźěćo być“ – to njeje jenož són mnohich dorosćenych, ale tež titul noweho spěwa Józefa Donata. 21lětny Chróšćan, kotryž studuje tuchwilu wučerstwo w Lipsku, njeje w swěće serbskeje hudźby cyle njeznaty. Za jeho młodźinski kěrluš „Hladaj a wěr!“ spožčichu jemu před lětomaj druhe myto serbskeho songwriting wubědźowanja dekanatneje młodźiny. Loni doby z kěrlušom samo komponowanske wubědźowanje Drježdźansko-Mišnjanskeho biskopstwa.

„To běše zdobom start mojeje tworićelskeje karjery“, Donat rozprawja. „Wot dźěćatstwa sem drje hižo hudźbu činju, spěwam rady a wobknježu wjacore instrumenty, tola z komponowanjom a pisanjom swójskich spěwow započach so hakle zašłe lěta zaběrać.“ A to chětro wuspěšnje. Po jeho wuspěchu na runinje Drježdźansko-Mišnjanskeho bis­kopstwa přizjewi so Budyske MDR-studijo pola młodeho hudźbneho talenta. Woni woprašachu so, hač je zajimowany na profesionelnym nahrawanju swojeho spěwa. Józef Donat běše nablaku zahorjeny. Wón wuži zdobom składnosć a předstaji rozhłosownikam někotre dalše z jeho kompozicijow.

Zmužće so!

Dienstag, 23. Juli 2019 geschrieben von:
Mnoho młodych serbskich hudźbnych talentow zwaži so tuchwilu na pisanje swójskich spěwow. Wšojednje hač Józef Donat, Thea Ćórlichec abo Helena Hejduškec – kóždy z nich přinošuje ze swojimi nowymi twórbami k hajenju a wuwiću serbskeje kultury. My Serbja mamy wulke zbožo w kóždej generaciji měć tójšto hudźbnje wobdarjenych swójbow a jednotliwcow. W poslednich lětach pak tutón potencial po mojim měnjenju w dosahacej měrje njewučerpamy. Hdyž myslu jeničce na młodostnych w mojej starobje, přińdu na znajmjeńša dwaceći ludźi, kotřiž móhli nablaku serbsku hudźbu komponować abo znajmjeńša na nimale profesionelnym niwowje nahrawać. K nim liču tež mjenowanych hudźbnikow, kotřiž su so před krótkim k nahrawanju swojich twórbow rozsudźili. Je to po mojim měnjenju zmužity krok do praweho směra. Nadźijomnje su woni přikład druhim serbskim talentam.  Pětr Dźisławk

Za swojorazny festiwal wabili

Dienstag, 23. Juli 2019 geschrieben von:
Baršćanscy „steampunkerojo“ běchu minjeny kónc tydźenja w Choćebuzu po puću, zo bychu za swój lětuši festiwal „Steamrose“ wabili, kotryž wotměje so 7. septembra po wšěm měsće w Baršću. Na njón wočakuja wobdźělnikow z Němskeje a wjacorych druhich krajow. Steampunk pochadźa z jendźelšćiny a měša słowje „steam“ (para) a „punk“ (čapor). Při tym zwjazuja moderne a futuristiske techniske funkcije ze srědkami a maćiznami wiktorianskeje doby. Tak nastanu fantazije połne kostimy techniskeho retro-looka. Jedyn z přikładow steampunkerow je awtor Jules Verne ze swojimi swojoraznymi techniskimi fantazijemi. Foto: Michael Helbig

Atentat na Hitlera so njeporadźił

Dienstag, 23. Juli 2019 geschrieben von:

20. julija bě tomu 75 lět, zo je połkownik Claus hrabja Schenk von Stauffenberg (1907–1944) spytał, přez atentat w rozkazowanišću Hitlera we Wjelčiznje (Wolfsschanze) w Narańšej Pruskej jeho morić. Z tym chcyše Stauffenberg puč wójska wuwabić a wójnu skónčić. Bohužel pak so atentat njeporadźi.

Z dobyćemi Sowjetskeje armeje a z přizemjenjom ameriskich a britiskich wojakow 6. junija 1944 w Normandiji rosćeše w byrgarskej opoziciji dopóznaće, zo je wójna přěhrata. Generalny połkownik Ludwig Beck (1880–1944), kiž bě wot 1933 do 1938 šef generalneho štaba Wehrmachty, steješe na čole opozicije. 1938 bě Hitler jeho wotsadźił, dokelž měnješe Beck, zo njeje němske wójsko sylne dosć za wójnu. Byrgarsku politisku opoziciju nawjedowaše bywši Lipšćanski wyši měšćanosta Carl Friedrich Goerdeler (1884–1945). Wón, Beck a jeju přisahancy chcychu po smjerći Hitlera mócnarstwo nacijow wotstronić, wojersku diktaturu wutworić a přiměr z USA a Jendźelskej wujednać.

Serbska debata

Neuheiten LND