Z nowymi dwurěčnymi informaciskimi taflemi w sprjewinym měsće ...
Jako wopytowar so w cuzym měsće orientować často lochko njeje. W Budyšinje pak ani kartu za to njetrjebaš, přetož tu pokazuja wosebite tafle prawy puć a nimo toho hišće derje informuja.
Hižo wot spočatka 1990tych lět pokazuja w Budyšinje swětłe emaljowe tafle z módrym pismom puć k muzejam, wěžam a dalšim wobhladanjahódnym městnam. Jara načasny pak tónle system njeje. Na wěstych městnach pobrachowace pokazowaki wopytowarjam runjewon znjemóžnjeja so derje orientować. Nimo toho matej system witanskich taflow na kromje města a stawizniska šćežka po měsće wjele lěpšu kwalitu.
Z ludźimi dyrbiš rěčeć
Rodźena Pólka Marja Elikowska-Winklerowa chce so w zjawnym žiwjenju Delnich Serbow dale angažować
25 lět steješe Marja Elikowska-Winklerowa na čole Choćebuskeje Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu. Před njecyłymaj njedźelomaj je so wona z kubłanišćom rozžohnowała. Tola kónc to za nju dawno hišće njerěka.
Prózdne njeběch pisanske a dźěłanske blido w běrowje Marje Elikowskeje-Winkleroweje na Žylowskej 37 ženje widźała. Dotal bě wone stajnje pokładźene z dokumentami, brošurkami, flajerami a knihami. 26. januara 2017 pak bě wšitko hinak. Běrow zdaše so kaž wumjećeny. „Mam hišće štyri dny za rumowanje a potom so rozžohnuju“, rjekny mi 65lětna w rozmołwje. Přetož 31. januara 2017 bě za nju woprawdźe kónc. Poprawom móhła hižo loni nazymu na wuměnk hić, krótko po swojich 65ćinach. To pak hladaše jej hišće tójšto dźěło do rukow, a pjenjezydawarjo jej přizwolichu, zrěčenje wo něšto měsacow podlěšić.
Njeje ženje kónca
Dobry awtocrossowy jězdźer je žiwy z dobreho teama – Estonia 21 ...
Christian Stoppel z Horow pola Wojerec je so loni třeći raz z wuchodosakskim mištrom w awtocrossu Trabantow stał. Přichodnje zwaži so wón na jězdźidło formule 3.
Wotewrjene bě cyłkowne hódnoćenje hač do kónca. „W poslednim wubědźowanju drje mějach 19 dypkow předskoka. By-li pak awto wupadnyło, by prěnje městno zhubjene było“, měni Christian Stoppel z Horow. Na lońšich wuchodoněmskich mišterstwach w awtocrossu Trabantow hač do 600 kubiknych centimetrow je wón swój titul zakitował a so po lětomaj 2008 a 2015 třeći raz z wuchodoněmskim mištrom stał. „Smy wšitcy přewšo zbožowni“, 30lětny podšmórnje, „móžachmy tónraz bjez wjetšich wupadow jězdźić.“ Po měnjenju nana Dietera Stoppela su za to přez lěta nazhonjenja trěbne. Přiwšěm měni Christian Stoppel, zo so kóžde wubědźowanje pola nule započina.
Luther swoju nowu wučbu zasakle zakitował
Serial Serbskich Nowin w jubilejnym lěće reformacije1. dźěl
Na historiski podawk Lutheroweje reformacije před 500 lětami spominamy lětsa w Němskej z mnohimi zarjadowanjemi, mjez nimi budźe pjatnaće ze serbskim podźělom we Łužicy. W Sakskej je so jubilejne lěto reformacije na Třoch kralow 6. januara ze swjedźenskimi kemšemi w Budyskej cyrkwi swj. Pětra zahajiło. Serbsce porěčeštaj tam superintendent Jan Malink kaž tež sakski ministerski prezident Stanisław Tilich (CDU). Wužiwanje serbšćiny na swjatočnosći měješe tež symboliski wuznam, wšako bě žadanje Martina Luthera – swjećić Bože słužby w maćeršćinje – wažnje k sylnjenju serbskeje rěče w cyrkwi a rozsudnje k wuwiću serbskeho pismowstwa přinošowało. Lětsa budźe prěni króć reformaciski swjedźeń 31. oktobra po cyłej zwjazkowej republice swjaty dźeń.
Što rěka reformacija?
Nimale poł lětstotka w SLA
Kónc hrajneje doby so Wolfgang Frister na wuměnk rozžohnuje
„Mam samsny dźeń narodniny kaž Jurij Winar, sobuzałožer a prěni intendant Serbskeho ludoweho ansambla“, rjekny mi Wolfgang Frister hižo při telefonje, jako wučinichmoj sej termin za rozmołwu. Loni 24. nowembra je wón 65ćiny swjećił, a kónc hrajneje doby skónči so za njeho nimale poł lětstotka trajaca doba sobuskutkowanja w SLA.
Zo je so 1968 jako chórowy spěwar-elewa w SLA wukubłać dał – zhromadnje z Jurjom Łušćanskim a dr. Měrćinom Wałdu –, k tomu bě tež Jurij Winar přinošował. „Tehdy dyrbjach wolić mjez dźiwadłom a ansamblom. Winar je mi jako solidnu bazu SLA poručił, a tak sym so za puć w ansamblu rozsudźił“, Wolfgang Frister powěda. Jasne bě, zo chce so z spěwarjom stać. Hudźba dźě w staršiskim domje wulku rólu hraješe. Pola dźěda bě wón na klawěrje hrać nawuknył, nan bě wučer za hudźbu w Ohornje, hdźež je Frister tež wotrostł.
Wot techniki hač k dirigatej
Jeho žiwjenske moto: Aktiwita tyje ćěłu a duši
Rentnar a što potom? – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanja přiwzać (5)
Někotři njemóža so tohole časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo žiwjenje abo starosće, to ze seriju „rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.
Helmut Schippel je ludźom Njebjelčanskeje gmejny derje znaty, hdźež je předewšěm za čas wuměnkarstwa čestnohamtsce skutkował a wjele projektow přewodźał. W februaru zahaji wón nowy žiwjenski wotrězk w Berlinje, a to priwatnych přičin dla.
Ptači kwas je moja žadosć ...
Wutrobny dźak za wšu prócu
Žadosć za ptačim kwasom mějachu lětsa znowa mnohe dźěći. Kak hewak měli sej wulku ličbu hosćinow po wšej Łužicy rozjasnić. A to scyła hišće wšitke njeběchu. Malešanska a Němčanska pěstowarnja wuhotujetej swojej njedźelu popołdnju w Budyšinku a Němcach. Myšečanske kubłanišćo swjedźenjuje 1. februara w Haslowje.
A radosć z kwasowanja nimaja jenož dźěći, ale tež jich starši, dźědojo a wowki. Wšojedne hač w Budyšinje, Kulowje, Rakecach, Njebjelčicach, Wotrowje, Čornym Chołmcu, we Worklecach, Wotrowje abo na Horach. Wšudźe běchu žurle tež lětsa zaso derje wopytane. Zdźěla samo městna njedosahachu.
Derje, zo takle swoje herbstwo hajimy. Dźěći z nim wotrostuja, maja nałožki za swoje a je pozdźišo tež cyle samozrozumliwje pěstuja. Ze swojimi ptačokwasnymi postrowami rozšěrjeja zdobom wědu wo našim ludźe po wšěm swěće. Wšako je tajki wosebity kwasny ćah z tradicionalnej narodnej drastu rjany fotowy motiw mnohim žurnalistam a mnohim nowinam kraja kaž tohorunja wukraja přičina, wobraz wo serbskim nałožku wozjewić.
Hdyž pilne pčołki ptačkam ke kwasej jewišćo porjadnje přihotuja
Po tym zo bě Serbski ludowy ansambl – chór, orchester a balet – minjeny kónc tydźenja swój program „Dejmantne a hinaše ptački“ w Choćebuzu, Hochozy a Nowej Niwje wuspěšnje předstajił, móža jón kwasarjo dźensa w Radworju, jutře w Slepom a njedźelu w Kulowje dožiwić. Na wotpowědnje spřihotowanym jewišću wuhladaće wuměłcow SLA stajnje w prawej swěcy. Hudźbnicy, chór a braška su derje słyšeć. We wotměnje ze spěwarjemi temperamentni rejwarjo publikum zawjeseleja.
Serbski ludowy ansambl je jeho doma
Zdźěrjan Tobias Rucha Stara so za jewišćom wo prawy programowy wotběh
Zetkam jeho na žurli Serbskeho ludoweho ansambla w Budyšinje. Hromadźe z koleginu Kristinu Neradowej sćěhuje 51lětny Tobias Rucha probu za dohodowny program „Patoržica so bliži“. Chór SLA zwučuje runje z komornym orchestrom pod nawodom Dietera Kempy spěw „Přadła je Marja“. Na generalce dźiwa dirigent hišće raz na wšě móžne maličkosće, zo bychu chórisća a hudźbnicy pěseń wuměłsce korektnje přednjesli. Inspicient a čłon KBB – wuměłstwoweho zawodneho běrowa SLA – wobkedźbuje programowy wotběh a pisa sej wšelake noticy, na čož ma pozdźišo za jewišćom dźiwać a kedźbować.
„Zeleny wjerch“ a jeho zwiski k Serbam
Wjerch Herrmann Pückler-Mužakowski (1785–1871) słuša do najwuznamnišich wosobinow Łužicy, wšako bě wón sławny twórc parkow, rady čitany pućowanski spisowaćel a swětodundak. Rěkachu jemu tež „zeleny wjerch“, a wo nim bu tójšto knihow napisanych. Pückler bydleše w Mužakowje a pozdźišo w Rogeńcu pola Choćebuza wosrjedź serbskeho ludu, na čož pak awtorojo spisow wo nim njedźiwaja. Tohodla je z wulkej zasłužbu Choćebuskeho muzejownika Wernera Měškanka, zo je jara dokładnje a wobšěrnje wo poćahach wjercha a jeho prjedownikow k Serbam slědźił a wo tym tule předstajenu jara zajimawu knihu w delnjoserbšćinje spisał. Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu Choćebuz wuda loni 114 stron wopřijacy wysokoformatny spis.
