Wichor wulke škody zawinił
Praha/Podstupim (dpa/SN). Sylny wichor je w Čěskej wulke škody zawinował a wobchad haćił. Wohnjowe wobory dyrbjachu wčera na sta zasadźenjow jěć, zo bychu štomy zrumowali, kotrež běchu na dróhi a awta spadali. Znajmjeńša dwě wosobje buštej w awće zatłusnjenej a so ćežko zraništej. Wjace hač 60 000 domjacnosćow bě wobškodźenych milinowodow dla nachwilnje bjez miliny.
W Karlovych Várach padny štom na twarjenje pěstowarnje. Dźěći a kubłarki wostachu njezranjene. W železniskim wobchadźe dochadźeše k wulkim zapozdźenjam a wupadnjenym zwiskam. Wjacore ćahi zrazychu do spowalanych štomow, mjez nimi ekspresowy ćah z Prahi do směra na Mnichow. Wo zranjenych žane informacije njepředleža.
Tež w Braniborskej je wichor štomy spowalał a telefoniske a milinowody wobškodźił. Wjetšich škodow pak njebě, kaž regionalne centrale za škit před wohenjemi a katastrofami informuja. Na sewjeru zwjazkoweho kraja bědźachu so předewšěm štomow na puću dla. Regionalny centrum w Frankfurće nad Wódru rěči wo 115 zasadźenjach.
Młoda strona woteběraca
Bratislava (SŽ/K/SN). Bychu-li w Słowakskej nětko wólby sejma byli, by je znowa Hlas-SD dobył. Za stronu ekspremiera Petera Pellegrinija byštej 18,2 procentaj hłosowałoj. Před druhim by tak hišće předskok měł, přetož SaS by 14,5 procentow dóstała. Na třeće městno by z 13,8 procentami Smer přišoł. Tole wujewja najnowše přepytowanje agentury AKO. Hibanje OĽANO by 9,2 procentaj dóstało, Progresiwne Slovensko 8,6 procentow, hibanje Sme rodina (swójba) 7,4 procenty a KDH 4,9 procentow. Do parlamenta zaćahnyli njebychu Aliancia (4,5 proc.), SNS (3,6 proc.), LSNS (2,3 procenty) a strona Za ľudí (2,1 procent).
Byrnjež Hlas-SD tuchwilu hišće poměrnje suwerenje na čole stał, přiwšěm njeje přewidźeć, zo nahladnosć Pellegrinijoweje młodeje strony woteběra. W aprylu bě dźě wona hišće 23,9 procentow přihłosowanja wolerjow měła, poł lěta pozdźišo je nimale cyłych šěsć dypkow zhubiła. Naspomnjenjahódne tež je, zo ryzy nacionalistiska strona LSNS prawicarskeho ekstremista Mariana Kotleby – njedawno so hišće z 15 procentami wupěraca – faktisce jenož hišće žiwori.
Chcedźa artikl 66 nałožować
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěski prezident Miloš Zeman njeje dale wobstejacych strowotniskich problemow dla kmany swoje winowatosće jako hłowa stata spjelnić. Minjene dny su zastupjerjo stron noweho parlamenta hromadźe ze senatorami wo tym wuradźowali, hač Milošej Zemanej kompetency zapowědźić. Po informacijach dobyćerja wólbow a nawody koalicije Spolu Karela Fiale su so předsydźa parlamentnych stronow na to dojednali, zamołwitych Centralneje wojerskeje chorownje hišće raz wo lěkarski posudk Zemanoweho strowotneho stawa prosyć.
Babiš póńdźe do opozicije
Praha (ČŽ/K/SN). Wólby sejma spočatk oktobra zawostajeja komplikowanu situaciju, dokelž njeběchu jasneho dobyćerja wunjesli. Koalicija Spolu, z konserwatiwnych stron ODS, KDU-ČS a Top 09 wobstejaca, docpě prěnje městno ze 27,79 procentami hłosow, kotrež wunjesu jej w sumje wuzwolenych kandidatow zhromadnje z opoziciju 107 mandatow w parlamenće. ANO ministerskeho prezidenta Andreja Babiša jako druhe přińdźe na 27,12 procentow, štož pak hibanju njespokojnych wobydlerjow 71 sydłow wobradźi. Piraća nažnjachu w koaliciji ze stronu STAN hromadźe 5,62 proc.
Babišej by poprawom nadawk kiwał wutworić nowe knježerstwo. Šef ANO je pak hižo wotkiwnył a připowědźił, zo póńdźe ze swojim hibanjom do opozicije. Na wobzorje schadźa tuž warianta, zo zjednoćenstwo Spolu a Piraća/STAN přichodne knježerstwo załoži. W sejmje by wone změrowacu wjetšinu měło. Rozrisanje toho razu by tež wulki dźěl wolerjow spokojiło. Nimale połojca z nich ma to za idealnu móžnosć. Z přisłušneho naprašowanja přez agenturu Kantar wuchadźa, zo by 46 procentow wobydlerjow Čěskeje knježerstwo Spolu/Piraća-STAN witało.
„Pólska z wohnjom hraje“
Poměr mjez Waršawu a Brüsselom tuchwilu chětro napjaty
Waršawa. Pod hesłom „Smy a wostanjemy w Europje“ su minjenu njedźelu tysacy ludźi po wšej Pólskej demonstrowali. Na Waršawskej demonstraciji wobdźěli so nimale 100 000 ludźi. Donald Tusk, nětčiši nawoda opoziciskeje Wobydlerskeje platformy, bě k tomu namołwjał, „demonstrować za dalši přichod Pólskeje w europskej swójbje“.
W měrcu bě so ministerski prezident Mateusz Morawiecki na wustawowym sudnistwje kraja prašał, hač prawo EU Zakładnemu zakonjej Pólskeje wotpowěduje. A wčera tydźenja tworješe sudnistwo nětko dwělomny wusud, zo prawo Pólskeje nad prawom Europskeje unije steji. Pólska njetrjeba so tuž po rozsudach Europskeho sudnistwa měć.
Premier Morawiecki, z rozsudom wustawoweho sudnistwa jara spokojom, měnješe: „Europska unija ma sej pólske prawo wažić.“ Jarosław Kaczyński, nawoda knježaceje narodnokonserwatiwneje strony PiS, raznje přispomni: „EU nima žane prawo, so do našich naležnosćow měšeć.“
Pokutu płaćić
Brüssel (ČŽ/K/SN). Europska komisija (EK) „w prawym času Pólsku napomina k zapłaćenju pokuty“, kotruž je jej Europske sudnistwo w konfliktnej naležnosći Turówskeje brunicoweje jamy dla napołožiło. Tele zdźělenje rěčnika EK publikuja z belgiskeje stolicy čěske medije. Najwyša juristiska instanca europskeho zhromadźenstwa bě po skóržbje Čěskeje hižo před měsacami postajiła, zo dyrbja přestać brunicu z Turówskeje jamy wudobywać a zo ma Pólska w padźe ignorowanja za kóždy dźeń njespjelnjenja pokutu 500 000 eurow płaćić. Hač donětka wšak Waršawa Brüsselej njeje ani centa přepokazała. Přirodoškitna organizacija Greenpeace wita připowědźenje EK, zo „Pólsku w prawym času namołwi, zapłaćić pokutu w konflikće Turówskeje jamy dla“. Z tym EK po sudźenju Greenpeace zwuraznja, zo tutu wěc z wočow njepušći a njedopušći, zo Pólska Europske sudnistwo a rjadnu legislatiwu ignoruje.
Pólska sama dawa najebać wusud dale brunicu z Turówskeje jamy wudobywać. To je po wuprajenjach premiera Mateusza Morawieckeho kaž tež prezidenta Andrzeja Dudy njeparujomne kraj energetisce zawěsćić.
Lewandowski nětko hosćencar
Waršawa (JBR/SN). Kapitan narodneje koparskeje wubranki Pólskeje Robert Lewandowski, kiž sej swój wšědny chlěb z FC Bayern Mnichowom zasłuža, je nětko we Waršawje hosćenc „Nine’s“ wotewrěł. Po štyrjoch poschodach bywšeje Waršawskeje piwarnje wězo wšudźe sportowa nalada „knježi“. Na sćěnach wisaja plakaty a znamješka wuznamjenjenych pólskich olympiadnikow, najwjace pak wot Lewandowskeho samoho. Fanojo móža sej tam na wulkich wobrazowkach koparske hry wobhladać.
Jědźnu kartu, kotraž wupada kaž bulwarna nowina, „wobknježa“ ameriske jědźe – a runje tak płaćizny –, kaž (ham)burgery, pomfritki a solotwje, wšitke z jendźelskimi mjenami. Najtuńši burger „Nine’s classic“ dóstanješ za wosom eurow, glazěrowane swinjace rjebleška płaća 15 eurow. W historiskej pincy maja předawanišćo z bayerskimi braclemi, kotrež su kaž cyfra „9“ sformowane. Tale ličba dźě je čisło zboža na trikoće koparja Roberta Lewandowskeho. Pjekarski mišter braclowe „dźewjatki“ na městnje pječe. Čisło dźewjeć je tež w firmowym logu a dekoracijach po cyłym domje zapřijate.
Šmjatki po wólbach
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Načolny kandidat wólbneho zwjazka Spolu Petr Fiala, kiž je při wólbach minjeny kónc tydźenja tuchwilneho čěskeho ministerskeho prezidenta Andreja Babiša ze 27,79 procentami přewinył, je so hišće sobotu wječor ze zastupjerjemi wólbneho zwjazka Pirstan (Piraća a měšćanosća) koalicije dla dorěčał. Tež Babiš po swojej poražce hišće móžnosće widźi, susodny kraj znowa nawjedować. Prezident Miloš Zeman bě mjenujcy do wólbow připowědźił, zo dobyćerjej najsylnišeje strony a nic najsylnišeho wólbneho zwjazka nadawk da knježerstwo zestajeć. A jako tajki dobyćer wuńdźe Andrej Babiš.
Andrej Babiš poražku poćerpjeł
Štó ma knježerstwo w Čěskej nawjedować, dotal dospołnje njejasne
Praha (dpa/SN). Z tym njejsu slědźerjo za měnjenjemi ličili: Liberalno konserwatiwna opozicija w Čěskej je při wólbach noweho parlamenta wjetšinu hłosow wolerjow (27,8 procentow) dóstała. Populistiski šef knježerstwa Andrej Babiš dožiwi poražku. Hišće krótko do wólbow steješe wón financneje afery dla pod wulkim ćišćom. Nětko je swojemu kontrahentej Petrej Fialje k wulkemu wuspěchej gratulował.
Dobyćer wólbow Petr Fiala je ze swojim wolerskim zwjazkom Spolu najwjac hłosow wolerjow nažnjał. „Změna je tu, my smy změna“, wón po wólbach wuzběhny. 57lětny bywši wysokošulski rektor chce wjetšinowe knježerstwo wutworić a wušo z Europskej uniju w Brüsselu hromadźe dźěłać.
Zrěčenje drěma
Praha (ČŽ/K/SN). W naležnosći Turów stej Čěska a Pólska po rjedźe zasakłych jednanjow ke kompromisnemu dojednanju dóšłoj. Docpěte zrěčenje je pak jenož popisana papjera, dokelž njemóžetej so konfliktnej stronje dojednać, kak dołho ma wone płaćić. Čěska chce, zo płaći kontrakt hišće pjeć lět po skónčenju wudobywanja brunicy z Turówskeje jamy, Pólska rěči za dwulětnu płaćiwosć wot dnja podpisanja.
Na Pólsku ćišći werdikt Europskeho sudnistwa. Wone napołoži Waršawje pokutu 500 000 eurow za kóždy dźeń wudobywanja wuhla z Turówskeje jamy. Dotal pak Brüssel njeje ani centa dóstał. Dokelž Pólska po słowach premiera Mateusza Morawieckeho a nětko tež prezidenta Andrzeja Dudy energiju z Turowa w žanym padźe parować njemóže, zaleži jej na tym, Čěsku pohnuć k cofnjenju jeje skóržby. Morawiecki njedawno rjekny, zo je Pólska wulkomyslny poskitk činiła. Rěč je wo naprawje na dobro pomjeznych čěskich sydlišćow, za barjery přećiwo harje a za wobswětowe projekty.
