180 kilometrow do Waršawy
Polacy boja so ruskeho wojerskeho nadpada na swój kraj
Waršawa. Strach před ruskej agresiju je w pólskich medijach tele dny wšo postajaca tema. Při tym njeńdźe jenož wo móžny nadpad ruskeho wójska na Ukrainu, ale tež na Pólsku. Kraj ma – štož mnozy w Němskej ani njewědźa – tež direktnu mjezu k Ruskej na sewjeru pola Kaliningrada. Hižo rysuja medije strašne wójnske scenarije: By-li Ruska Pólsku přez Běłorusku nadpadnyła, njebychu ruske tanki z bliskeho Brjesta wjace hač 180 kilometrow do Waršawy měli. Wěstotna rada susodneho kraja mjeztym prawidłownje z prezidentom Andrzejom Dudu wo połoženju wuradźuje.
Jako čłon NATO so Pólska na to spušća, zo změje w padźe nadpada podpěru zapadneho wojerskeho zwjazka. Hižo dźensa je 4 500 wojakow USA na wuchodźe kraja zaměstnjenych. W „chutnym padźe“ móhli Američenjo dalšich 8 500 wojakow ze zepěranišćow zapadneje Europy spěšnje do Pólskeje přeměstnić. Pječa su ameriscy wojacy na zasadźenje přihotowani. Nimo toho steja dalše wojerske jednotki USA w baltiskich krajach Litawskej, Letiskej a Estiskej.
W Čěskej rekord natyknjenjow
Praha (dpa/SN). Čěska je druhi dźeń za sobu rekordnu ličbu infekcijow z koronawirusom registrowała. W běhu 24 hodźin su 39 614 dalšich wobkrućenych padow zličili. K tomu přińdźe 2 459 nowoinfekcijow mjez hižo wustrowjenymi. Mjeztym je po informacijach zamołwitych w strowotniskich zarjadach wirusowa warianta omikron nimale wšitke infekcije zawinowała a dotalnu wariantu delta dospołnje wutłóčiła. Minister za strowotnistwo Vlastimil Válek z tym liči, zo žołma omikrona hišće tutón tydźeń swój wjeršk docpěje. Ličba pacientow w chorownjach je snadnje na 1 781 přiběrała. Wulkeho nawala dla dyrbja ludźo z městnami tři dny na PCR-test čakać.
Čěski dom zapósłancow chce so přichodnu wutoru k wurjadnemu posedźenju zetkać, zo bychu wo podlěšenju pandemiskeho zakonja wuradźowali. Zakoń, kotryž ma kónc februara wuběžeć, zmóžnja daloko sahace naprawy kaž zawrjenje wobchodow. Opozicija kritizuje, zo su naprawy přehnate a njedomyslene. Fachowcy na polu wustawy sej žadaja, pandemiske połoženje časowje wobmjezować.
Bórze dojednanje?
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Wčera registrowachu strowotniske zarjady w Čěskej z 42 073 dalšimi natyknjenjemi wospjet rekordnu ličbu wot wudyrjenja koronapandemije w lěće 2020. Tak wučinja incidencna hódnota w susodnym kraju tuchwilu 1 689. Strowotniski minister Vlastimil Válek ma spěšne wuwiće za spočatk dalšeje žołmy, kotrejež zawinowarka je nowa wirusowa warianta omikron. Po měnjenju ekspertow strowotnistwa ma žołma přichodny tydźeń ze wšědnje 80 000 nowoinfekcijemi wuwjercholić. W stolicy Praze pak je swój wjeršk hižo docpěła, tam ličba pacientow na intensiwnych stacijach mjeztym zaso spaduje.
Wot spočatka tohole tydźenja płaći w susodnym kraju za wšitkich přistajenych w předewzaćach, tež za trójce šćěpjenych, winowatosć, so tydźensce znajmjeńša dwójce na koronawirus testować dać. Tale naprawa ma pak za šćěpjenych jenož tři tydźenje płaćiwa być. Po woli čěskeho knježerstwa móhli runje wotchorjenych na čas jednoho měsaca wot winowatosće testowanja wuswobodźić. Nowe postajenje móhło 31. januara płaćiwosće nabyć.
„Nichtó na nas njesłucha“
Dale přiběrace koronainfekcije w Pólskej – medicinska rada rozpušćena
Waršawa. Rada lěkarskich fachowcow, kotraž pólske knježerstwo w boju přećiwo koronawirusej poradźuje, je faktisce rozpušćena. Z cyłkownje 17 čłonow je 13 gremij wopušćiło. Hłownu přičinu rezignacije je jedyn z nich w jeničkej sadźe zjał: „Nichtó na nas njesłucha“.
Jedyn z najpopularnišich zastupnikow rady, Wrócławski lěkar, prof. Krzysztof Simon, w rozmołwje z nowinarjemi zwěsći, zo nima dźěło komisije hižo žanoho zmysła. Wón ma zaćišć, zo knježerstwo poručenja medicinskeje rady drje na wědomje bjerje, ale so po nich nima, wosebje šćěpjenje pře koronu nastupajo. Skerje nawopak! W sejmje je sylny blok zapósłancow, kotřiž cyle zjawnje přećiwo šćěpjenju wustupuja, bjez toho zo by so knježerstwo jim spjećowało. Tak móžeše šulska radźićelka Barbara Nowak, wažna politikarka na polu kubłanja, zjawnje rjec, zo ma šćěpjenje „za wulki eksperiment na ludźoch“. Prof. Simon je sej wěsty, zo by sylny signal był, bychu-li so čłonojo knježerstwa a wšitcy zapósłancy sejma a senata přećiwo wirusej šćěpić dali.
Wulkopósłanc zaso doma
Waršawa (JBR/SN). Pólsko-čěske poćahi minjeny čas jara špatne wupadaja. Nowy wulkopósłanc w Praze Mirosław Jasiński, hakle wot decembra w zastojnstwje, je nadobo dźěło zhubił a dyrbi zaso wróćo do Waršawy. W njedawnym interviewje za internetny portal Deutsche Welle bě wón rjekł, zo pólsko-čěski konflikt wokoło brunicoweje jamy Turów „arogancu a pobrachowacu empatiju“ pólskeho knježerstwa wuskutkuje. Tamniši ministerski prezident Mateusz Morawiecki komentowaše jeho wuprajenje jako „skandalozne“. Wón twjerdźi, zo dyrbi wulkopósłanc loyalny być a ma měnjenje knježerstwa prezentować a ničo druhe.
Dale dźěłaca brunicowa jama Turów blisko čěskeje mjezy tamnišim wobydlerjam spochi dnownu wodu „kradnje“. Dokelž běchu Češa tři lěta spytali – bjez wuspěcha – z Pólskej so dorozumić, su loni skónčnje na Europskim sudnistwje w Luxemburgu skoržili. A te bě skónčnje na dobro Čěskeje rozsudźiło: Pólska ma jamu zawrěć abo wšědnje 500 000 eurow pokuty płaćić. Jeje knježerstwo pak wobstawa dale na swojim skostnjenym stejišću: Njezawrjemy a njezapłaćimy.
Vakcína – čěske słowo lěta 2021
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Koronapandemija njeje jenož dominowaca tema w čěskich medijach, ale wotbłyšćuje so tež we wubědźowanju wo čěske słowo lěta 2021. Čitarki a čitarjo dźenika Lidové noviny rozsudźichu so w elektroniskim naprašowanju za słowo vakcína – šćěpiwo. Kónc lěta 2020 započachu so Češa koronje ze šćěpjenjom wobarać. Horco požadane medicinske srědki pak stajnje měnjacych so wirusowych wariantow dla wočakowanjam mnohich ludźi spočatnje njewotpowědowachu.
Prezident debilny?
Waršawa (JBR/SN). Pólski spisowaćel Jakub Żulczyk, kiž je prezidenta Andrzeja Dudu „debilneho“ mjenował, bu za to skřiwdźenja najwyšeho dostojnika stata dla wobskorženy. Waršawske sudnistwo je wšak jeho nětko wuwiniło, měnjo: „Mjenować prezidenta debilneho, to je snadna socialna škoda.“ Tež prawiznik Żulczyka rjekny: „Prajić wo někim, zo je „debilny = njekompetentny“, njeje žana křiwda, ale jenož kritika.
Po prezidentskich wólbach w USA w nowembrje 2020 bě Żulczyk w socialnych medijach pólskeho prezidenta kritizował, dokelž njebě tón Joewej Bidenej k zastojnstwu prezidenta gratulował kaž wšitcy wulcy politikarjo swěta, ale jenož „k dobrej wólbnej kampani“. Nochcyjo do poražki Donalda Trumpa wěrić čakaše Duda hišće na poslednje hłosy. Jeho spodźiwnu reakciju je spisowaćel takle komentował: „Joe Biden je nowy prezident USA, a Andrzej Duda je debilny.“
Problem Ukrainy z Ruskej
Denys Trubeckoj rozprawja za Serbske Nowiny z ukrainskeje stolicy Kijewa
Hižo dlěši čas steji Ukraina zestupanja ruskeho wójska na swojej mjezy dla we hłownych nadpismach mjezynarodnych medijow. Ze swojej měrowej politiku je nalěto 2019 nastupjeny prezident Wolodymyr Zelenskyj někotre postupy w Donbaskej wójnje docpěł, kotraž mjeztym nimale wosom lět traje. Tale měrowa politika wšak je doskónčnje zwrěšćiła, hdyž so nalada Ukrainjanow wobstajnje na dobro čłonstwa kraja w NATO chila.
Knježerstwo Čěskeje skrućene
Praha (dpa/SN). Nowe čěske knježerstwo chce so z wotmachom do dźěła dać a swój knježerstwowy program zwoprawdźić. To potwjerdźi ministerski prezident Petr Fiala, po tym zo bě jemu parlament kraja rjap skrućił. Při wothłosowanju wo prašenju dowěry bě so minjeny štwórtk jasna wjetšina zapósłancow za njeho wuprajiła: 106 parlamentarnikow hłosowaše za Fialu a jeho ministrow, 87 bě přećiwo njemu.
Zwjazk pjeć liberalno-konserwatiwnych stron ma zaměr, etat sporjadkować, atomowe milinarnje a wobnowjomne energije wutwarić a „spušćomny a respektowany“ partner we wobłuku EU być. Čěska z 10,7 milionami wobydlerjow přewozmje w druhej połojcy lěta wot Francoskeje prezidentstwo Rady EU.
Do wothłosowanja běchu zapósłancy cyłkownje 23 hodźin chětro kontrowersnje debatowali. Bywši ministerski prezident Andrej Babiš nowemu knježerstwu wumjetowaše, zo wobydlerjow „z hołymi frazami slepi“. Babiš bě wólby parlamenta loni w oktobrje po nimale štyrjoch lětach na čole knježerstwa přěhrał a nětko opoziciju nawjeduje.
Přeradnik abo tola rjek?
Ćeknjeny pólski wojak poměry na běłoruskej mjezy wotkrył
Waršawa. Połoženje na pólsko-běłoruskej mjezy je chětro njepřewidne a zjawnosći w dalokej měrje njeznate. Wot knježerstwa Pólskeje zarjadowane zawrjene pasmo podłu mjezy je dale płaćiwe. Nimo wobydlerjow 183 pomjeznych wsow nichtó do pasma njesmě: ani žurnalisća ani dobrowólni pomocnicy ani zastupnicy organizacijow za zachowanje čłowjeskich prawow. Tomu zadźěwaja škitarjo mjezy, wojerska policija a wójsko, cyłkownje 12 000 wobrónjenych. Z Běłoruskeje přichadźacy ćěkancy su swojowólnosći a nic naposledk wjedru bjez kóždehožkuli škita wustajeni, kaž pisa tydźenik Polityka we wobšěrnej reportaži pod nadpismom „Zakoń lěsa“. Nichtó njewě, što so w lěsach woprawdźe stawa. W pasmje bydlacym je kruće zakazane ćěkancam na někajke wašnje pomhać, hewak hroža jim čućiwe pokuty a šikana.
