„Kupujemy jenož to najlěpše“
W stolicy Pólskeje na lětušim dnju wójska najnowše brónje prezentuja
Waršawa. Pólska hotuje so přichodny tydźeń na kóždolětnu wažnu róčnicu: 15. awgusta woswjeći kraj załoženje swojeho wójska. Nastork róčnicy je historiski podawk, kotryž tam kóžde dźěćo znaje. 15. awgusta 1920 bě so jednotkam hišće młodeje pólskeje armeje pod nawodom maršala Józefa Piłsudskeho poradźiło, rusku bolšewistisku armeju před Waršawu zničić. Bolšewisća měrjachu so w nadawku Lenina a Stalina na Paris, zo bychu ludam zapadneje Europy proletarisku rewoluciju přinjesli. Wot lěta 1923 róčnicu krawneje bitwy w Pólskej swjeća, lětsa potajkim 100. króć.
Přeńdźenje prezidenta
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Minjeny štwórtk wozjewi priwatny telewizijny sćelak CNN Prima News krótkofilm, w kotrymž je čěski prezident Petr Pavel ze swojim motorskim bjez nahłownika po puću. Dźeń pozdźišo informowaše Pavel swojich krajanow w socialnych medijach, zo bě jenož krótko do bliskeje tankownje jěł. Za lubowarjow motorskich w Kladrubach zamołwi so politikar za swoje přeńdźenje a namołwi wobdźělnikow, tež na krótkich čarach nahłownik wužiwać. Nimo toho chce organizaciji, kotraž podpěruje zbrašenych wodźerjow motorskich, telko pjenjez dać, kelkož by poprawom jako chłostanje zapłaćić dyrbjał. Policija njemóže Pavela pochłostać, dokelž je jako prezident imuny.
Serbscy falšni přećeljo w rěči
Husto wot ludźi prašenje słyšu: Što da je Łužica? A štó su ći Serbja? Nó haj, to su ludźo kaž my, wotmołwjam. Ale za swój kraj, za swoju zemju, za swoju pjeršć činja woni wjac hač my za swoje. A wjac hač my su woni hordźi na swoju rěč a wojuja za přichodnu eksistencu swojeho ludu. Hdyž so z Łužicu zaběraš, zwěsćiš, zo su Serbja čućiwi, empatiscy a hospodliwi ludźo.
Derje, ale čehodla jim tak wjele časa dariš, prašeja so tajcy potom dale. W tajkim wokomiku podam so do swojich hižo lětdźesatki starych dopomnjenkow a kaž kuzłar w kłobuku nukla namakam stawizničku – mojedla wo falšnych přećelach, kiž w serbšćinje Čech namaka nimale w kóždej druhej sadźe.
Struchłe wuhlady migracije dla
Braniborska žada sej krute pomjezne kontrole při mjezy Pólskeje
Podstupim (dpa/SN). Nutřkowny minister Braniborskeje Michael Stübgen (CDU) je swoje žadanje za krutymi pomjeznym kontrolemi při mjezy Pólskeje hladajo na dale přiběracu ličbu ilegalnje zapućowacych ludźi potwjerdźił. „Wuhlady za přichodne měsacy su struchłe, dokelž Ruska swoje aktiwity nastupajo pašowanje ludźi hišće zesylnja“, rjekny Stübgen Berlinskim nowinarjam. Wón kritizuje w tym zwisku zwjazkowu nutřkownu ministerku: „W Bayerskej da Nancy Faeser mjezu kontrolować a ilegalnych ćěkancow wróćo pósłać. Na čo wona při mjezy Pólskeje hišće čaka, njewěm?
Zwjazkowa policija je podłu wšitkich mjezow Němskeje prěnje połlěto wjace njedowolenych zapućowanjow registrowała hač samsny čas loni. Ličba je na 45 338 rozrostła, porno 29 174 loni.
Pólska zesylnja mjezu k Běłoruskej
Waršawa (dpa/SN). Pólska Běłoruskej wumjetuje, zo je so z helikopterami do pólskeho powětroweho ruma zadobyła – a je jako reakciju na to ličbu swojich wojakow podłu mjezy zwyšiła. Běłoruskej helikopteraj, kotrejž běštej njedaloko mjezy zwučowałoj, stej pólski powětrowy rum zraniłoj, powěsćernja PAP rozprawja, powołujo so na informacije zakitowanskeho ministerstwa. Podawk sta so wčera njedaloko wsy Bialowieza nisko nad powjerchom. Zakitowanski minister Mariusz Błaszczak je na to přikazał, ličbu wojakow zwyšić a přidatne srědki, mjez druhim bojowe helikoptery, do pomjezneje kónčiny přepołožić. Pólska je NATO mjeztym wotpowědnje informowała.
Zaměstnjenje wojowarjow ruskeje priwatneje armeje Wagner w Běłoruskej zbudźa w Pólskej a w NATO njeměr. Pólska armeja je tohodla hižo přidatne jednotki ze zapada na wuchod přepołožiła. Ministerski prezident Mateusz Morawiecki rěčeše wo „wohroženju“. Wicepremier Jarosław Kaczyński je připowědźił, mjezu mjez Pólskej a Běłoruskej dale wutwarić. Wot lońšeho nastaja Pólska podłu mjezy 5,5 metrow wysoki płót.
Poezijomaty w metropolach
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Pjeć firmow skupiny Agrofert dyrbi fondsej za spěchowanje ratarjow a lěsnych dźěłaćerjow, kiž ma poprawom małe a srjedźnje wulke předewzaća podpěrować, wjace hač 2,6 milionow krónow (108 300 eurow) wróćić. Firmy, kotrymž buchu pjenjezy za rostliny a zwěrjata wupłaćene, nimaja narok na tajke spěchowanje. Po přepruwowanju w lěće 2021 zwěsći fonds, zo bě firmam pjenjezy njewoprawnjenje přizwolił a žadaše sej je wróćo. Zašłu póndźelu rozsudźi sudnistwo w Praze, zo dyrbja firmy tutomu žadanju wotpowědować. Bywši čěski ministerski prezident Andrej Babiš bě hač do lěta 2013 mějićel skupiny Agrofert a wukonja do dźensnišeho wulki wliw na koncern. Babiš bě konflikta zajimow dla akcije na dwaj rukowaćelskej fondsaj rozdźělił.
Z mječom přećiwo opoziciji
Stat a cyrkej w Pólskej tež we wólbnym boju wusko splećenej
Waršawa. W Pólskej stej stat a cyrkej dźělenej, znajmjeńša oficialnje. Woprawdźitosć wšak wupada hinak. Stat trjeba cyrkej z politiskich přičin, cyrkej trjeba stat předewšěm pjenjez dla. Wuska zwjazanosć stata a cyrkwje je na nimale wšitkich oficialnych zarjadowanjach wočiwidna: Bjez zastupnikow cyrkwje w Pólskej dźensa ničo wjace njeńdźe.
Tole je so njedawno zaso raz nazornje pokazało. W Częstochowje, w hnadownym putniskim městnje, je katolski sćelak Radio Maryja 32. róčnicu swojeho wobstaća woswjećił. Přeprošenje na zarjadowanje, kotrež organizuja kóžde lěto kaž jubilej, je wulki dźěl knježerstwa sćěhował. Přichwatali běchu mjez druhim předsyda knježaceje strony PiS Jarosław Kaczyński, zakitowanski minister Mariusz Błaszczak, minister za kubłanje Przemysław Czarnek, minister justicy Zbigniew Ziobro a ministerka za swójby Marlena Maląg. Statny prezident Andrzej Duda je postrowny telegram pósłał.
Chaos lěsnych wohenjow dla
Čěscy turisća na grjekskej dowolowej kupje před płomjenjemi ćěkaja
Praha. Na mjezynarodnym lětanišću na Rhodosu knježa tuchwilu njeznjesliwe poměry. Wšudźe w hali sedźa abo leža mučni turisća, wjetšina z nich spi. Wulki dźěl pućowacych pochadźa z Čěskeje a bu z wot wohenjow wohroženych regionow grjekskeho turistiskeho raja wuchowany. Mała skupina čěskich turistow je samo hakle sobotu sem na kupu přilećała. Woni chcychu so w hotelowym kompleksu White Lindos wočerstwić, běchu tam pak jenož někotre hodźiny. „Hižo sobotu wječor smy čakajo na lětanišću w Praze čitali, zo dyrbja dowolnicy město Lindos wopušćić. Běchmy znjeměrnjeni, dowěrjachmy pak našej pućowanskej agenturje Čedok. Po přilěće su nas hnydom do nuzoweho hotela dowjezli, hdźež smy na špundowanju, w křesłach a na matracach přenocowali“, praji jedyn z turistow. „Njedźelu popołdnju zdźělichu nam, zo pojědźemy skónčnje do našeho hotela White Lindos. Tam na recepciji na nas spodźiwnje hladachu a nas najprjedy nochcychu do skazanych stwow dowjesć.
Projekt zhubjenych wjeskow
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. W powójnskim času je so na Morawje a w Šlesiskej wjace hač sto wjeskow zhubiło. Trochu wjace hač połojca z nich bě na kromje wobwodow Šumperk, Jeseník a Bruntál. Jich wobydlerjo, zwjetša Němcy, dyrbjachu po Druhej swětowej wójnje susodny kraj a tak tež swoje sydlišća wopušćić. Dalše z tutych wjeskow zapusćachu industrije a hórnistwa dla.
Čěsko-francoski spisowaćel Milan Kundera njeboh
Milan Kundera, jedyn z najwuznamnišich europskich spisowaćelow swojeho časa, je zemrěł. Jeho tragikomiske lubosćinske stawizny miliony čitarjow jimaja.
Minjenu srjedu je Morawska krajna biblioteka w Brnje wozjewiła, zo je 94lětny čěski a francoski staćan zemrěł. Swoje zawostajenstwo bě Kundera hišće za žiwe dny tutomu wažnemu kulturnemu zarjadnišću w swojim ródnym měsće dowěrił.
Jeho knihi buchu do wšěch swětowych rěčow přełožene a předawachu so po milionach eksemplarach. Wón přija mnohe wuznamjenjenja kaž Prix Médicis, ryćerski rjad francoskeje čestneje legije a Myto Jerusalema. Z romanom „Njeznjesliwa lochkosć byća“, kotryž spisa 1984 w francoskim eksilu, bu Kundera swětosławny. Hollywood je tutu tragisku lubosćinsku stawiznu wo pinčnicy Terezy a lěkarju Tomašu, zwisowacu z tematiku eksila, sfilmował. W Čěskej je tónle jeho najwuspěšniši roman hakle lěta 2006 wušoł. W emigraciji spisa Kundera wjacore romany w francošćinje. Centralna tema w jeho tworjenju běše žiwjenje w eksilu.
