Praha. Minjeny pjatk dopołdnja přizemi šeste a poslednje lětadło z Israela na wojerskim lětanišću w Praskich Kbelach. W nim wróći so dalša skupina cyłkownje 228 čěskich staćanow, kiž běchu za čas šamałeho nadpada islamistiskeje Hamas w židowskim staće. Jan Lipavský, wonkowny minister Čěskeje, měješe tych šěsć lětow jako logistisce najbóle naročne operacije swojeho ministerstwa.
Po informacijach Mjezynarodneho křesćanskeho wulkopósłanstwa Jerusalem (ICEJ) su Češa hač dotal jara zwólniwi, swójbnych woporow teroristiskich nadpadow Hamas financnje podpěrać.
Praha. Čěski prezident Petr Pavel zasudźi sobotu wječor w Praze nadpad radikalneje islamistiskeje Hamas w Israelu jako šamały teroristiski akt přećiwo židowskemu statej a jeho wobydlerjam. Pavel ma strach, zo budźetej nadpad z raketami kaž tež zadobyće teroristow rozrisanje konflikta mjez Palestinjanami a Israelčanami hišće dlěši čas poćežować. Čěski premierminister Petr Fiala je tež zastróžany grawoćiwych powěsćow z Bliskeho wuchoda dla. W swojim přinošku na platformje X pisa, zo steji Čěska republika kruće poboku Israela a zo budźe jemu nadal z mócnej zepěru. Fiala chce so wosobinsce za měr a wěstosć w regionje zasadźować. Dalši politikarjo kaž na přikład bywši předsyda knježerstwa Andrej Babiš a wonkowny minister Jan Lipavský su jara rozhorjeni.
Waršawa. Politiska atmosfera w Pólskej je dobry tydźeń do wólbow parlamenta chětro napjata a čłowjesce zajědojćena. W horcym boju wo přichilnosć wolerjow a jich hłós dźe w prěnim rjedźe wo prašenje, štó ma prawje. Dosć nazornje pokazuje so tole na přikład w zwisku z demonstraciju opoziciskeje Wobydlerskeje platformy (PO) minjenu njedźelu we Waršawje. Nawoda strony PO Donald Tusk bě swojich přiwisnikow wołał, zo by tuchwilnemu knježerstwu móc přećiwnikow pokazał. Na wobrazach medijow su widźeć syły ludźi ze wšeho kraja w centrumje pólskeje stolicy, kotrež nichtó ličić njemóžeše. Zarjadowarjo rěčachu wo milionje wobdźělnikow, kotřiž mějachu chorhoje Pólskeje a Europskeje unije při sebi. Po słowach Tuska bě to najmócniša demonstracija, kajkuž je Waršawa hdy dožiwiła. Cyle hinak medije kraja, kiž su přewažnje w rukach knježerstwa, zarjadowanje hódnoća. Wone njeběchu wjace hač 60 000 wobdźělnikow zličili a běchu sej wěste, zo bě Pochod milionow wutrobow – štož je symbol PO – „wulka poražka“ opozicije.
Waršawa. Poprawom dobry poměr mjez Pólskej a Ukrainu je so minjene tydźenje raznje změnił. Njedawne připowědźenje ministerskeho prezidenta Mateusza Morawieckeho, zo njebudźe Pólska Ukrainje hižo žane brónje dodawać a žane ukrainske žito importować, bě chutnje měnjene. Tole su mjeztym tež w Ukrainje spóznali a wotmołwili, zo přichodnje wo pólski sad a zeleninu wjace njerodźa. Hospodarsce drje njebudźe to pólskim ratarjam wulki šok, kaž před lětami, jako Ruska import pólskich jabłukow zakazowaše. Najebać to je najnowše wuwiće znamjo dalšeho přiwótřenja poměra mjez krajomaj.
Bratislava. Z dźesać procentami najwyša inflacija europasma, eksistencne strachi rentnarjow a wobydlerjow zabytych kónčin, financielnje wusušeny strowotniski system a migracija – lisćina starosćow wobydlerjow Słowakskeje krótko do jutřišich wólbow parlamenta je dołha. Wonkowni wobkedźbowarjo zajimuja so při wšěm předewšěm za prašenje: Skónči čłonski kraj EU a NATO swoju wojersku pomoc za wot Ruskeje nadpadnjenu Ukrainu abo wobroći so snano samo do směra na Moskwu?
W srjedźišću tutych starosćow steji bywši wjelelětny ministerski prezident Robert Fico, kotryž ze swojej stronu Smer-SSD we wšitkich woprašowanjach nawjeduje a kotrehož přećiwnicy rady jako „pro-ruskeho“ wočornja.
Praha. W swojej narěči na plenarnej zhromadźiznje UNO w New Yorku wabješe čěski prezident Petr Pavel za podpěru Ukrainy w boju přećiwo Ruskej. Pavel hišće raz doraznje wuzběhny, zo woznamjenja wěstota Ukrainy wěstota swěta – wot Afriki hač do Europy, wot Łaćonskeje Ameriki hač do Azije. Wón namołwješe statnych a knježerstwowych šefow swobodneho swěta, Ukrainje tež nadal poboku stać. Na kóncu swojeho wopyta w Zjednoćenych statach bě sej čěski prezident do brónjernje Colt CZ w Hartfordźe dojěł. Tradicionalne US-ameriske předewzaće słuša wot jutrownika wjacorym čěskim firmam, kotrež produkuja ručne třělne brónje. Pavel ma za wuběrny přikład, „zo móže čěski kapital samo znate wukrajne marki přewzać a Čěskej puć na swětowe wiki rubać.“ W tworni Colt CZ zetka so hłowa čěskeho stata z někotrymi zastupjerjemi firmoweho wjednistwa. Excalibur Army, dalša wulka brónjernja w susodnym kraju móžeše w zašłym lěće swoje dobyće na 13,506 miliardow krónow (534 mio eurow) dźakowano dodawanju brónjow do Ukrainy zwyšić.
Waršawa. Njewšědny skandal wizumow dla je w pólskej towaršnosći tele dny jara prezentny a so wšědnje dale rozšěrja. Naležnosć je knježacej narodno-konserwatiwnej stronje PiS runje w tuchwilnym wólbnym boju přewšo njepřijomna. Tomu wotpowědnje we Waršawje oficialnje spytaja aferu złahodnić.
Wotkryli su problem njewoprawnjeneho wudawanja wizumow njedawno w USA. Policistam běchu na kruće wobstražowanej mjezy Mexika ludźo napadnyli – wočiwidnje z arabskich krajow –, kotřiž chcychu so z wizumom Pólskeje republiki do USA dóstać. Tamniši zamołwići su so na to telefonisce na swojich kolegow we Waršawje wobroćili. Poněčim so wukopa, zo běchu sej ludźo w arabskich krajach na konsulatach Pólskeje tajki wizum kupili. Rěč je wo 5 000 dolarach za dokument, kotryž mějićelej dowola do Schengenskeho ruma EU a tak zdobom do wšeje Europy zapućować. Lědma štó z wobsedźerjow tajkeho wizuma ma wotpohlad w Pólskej wostać, wšako su mjezy EU we wobłuku Schengenskeho ruma wotewrjene.
Waršawa (dpa/SN). Pólska je so přećiwo tomu wuprajiła, Němskej stajne městno w bjezstrašnostnej radźe UNO přizwolić. Wotpowědny namjet ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho je z pólskeho wida „chětro spodźiwny“ a „wulke přesłapjenje“, rjekny zakitowanski minister Mariusz Błaszczak dźensa pólskemu rozhłosej. Zelenskyj drje so wjace na to njedopomina, zo njeje Němska Ukrainje po zahajenju ruskeje nadpadniskeje wójny na pomoc přišła, Błaszczak rjekny.
Zelenskyj bě sej wčera w Bjezstrašnostnej radźe UNO žadał, zo měła Němska stajne městno w gremiju měć. Wěstotnej radźe přisłuša 15 wšěch 193 čłonskich krajow UNO. Pjeć atomowych mocow je stajnje zastupjenych. Woni maja prawo na weto při wšitkich rozsudach, USA, China, Ruska, Wulka Britaniska a Francoska. Někotři ze 188 čłonskich statow su na dwě lěće hósć w gremiju.
Němska měła nastupajo Pólsku najprjedy raz zamołwitosć za w Druhej swětowej wójnje načinjene škody přewzać a reparacije płaćić, Błaszczak rjekny. Pólska žada sej 1,3 bilionow eurow. „Tute žadanje je přeco hišće płaćiwe.“
Frankfurt n. W. (RD/SN). Šěroka, masiwna, nadměru wulka, z wótrymi a wohrožowacymi črjopami wosadźena a njepřewinjomna murja – abo tola nowy měšćanski mebl jako hrajka za dźěći? Betonowa twórba „Sorry“ pólskeje wuměłče Joanny Rajkowskeje, kotraž steji wot kónca junija pod měšćanski mostom z Frankfurta nad Wódru do pólskeho Słubice a tak bjezposrědnje při němsko-pólskim namjeznym přechodźe, ma tójšto wobličow. Twórba je mjeztym wuchadźišćo raznych diskusijow mjez wobydlerjemi města a wokolnych kónčin. Natwarili su swojorazne dźěło na iniciatiwu Ekumeniskeho Europa-centruma Frankfurta nad Wódru w zhromadnym dźěle z Europskej uniwersitu Viadrinu.