Duchowny we Vatikanje zajaty
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. We wšelakich wabjenskich filmach wo Praze pokazachu nimo znatych twarjenjow dźensa skerje wosebity lift, tak mjenowany paternoster, kiž je w radnicy na Mariánskim naměsće. W běhu zašłych lět sta so tutón lift z woblubowanej atrakciju hłownje mjez wukrajnymi turistami. Nawal wopytowarjow pak paternosterej njetyješe, tohodla rozsudźichu zamołwići, jón zawrěć. Loni w aprylu mějachu posledni turisća móžnosć, sej technisku zajimawostku dokładnišo wobhladać. Nětko pak ma zaso jězdźić. Turistiska agentura Prague City Tourism chce so wo paternoster starać a samo wodźenja organizować. Jězba ma 250 krónow (10 eurow) płaćić. W Praze jězdźa wjacore paternostery kaž na přikład w twarjenju Čěskeho rozhłosa.
Słowa bamža rozsudne byli
Na 20 lět čłonstwa w Europskej uniji Pólska pozitiwnje zhladuje
Waršawa. 20. róčnica přistupa k Europskej uniji je Pólskej přičina wulkeho wjesela a mnohich swjedźenjow. Kraj bě 1. meje 2004 z dźewjeć dalšimi Europskej uniji přistupił. Wot toho časa dožiwja Pólska hospodarske wuwiće, kotrež je wočiwidne. Wona słuša k tym čłonam zhromadźenstwa statow, kotrež maja najwjetše pjenježne lěpšiny: Lěta 2022 bě kraj 5,8 miliardow eurow do fondsa EU płaćił, sam pak 12,5 miliardow eurow wuzbytkował. Měješe-li na přikład lěta 2004 runje 725 kilometrow awtodróhi, je jich dźensa 5 116 kilometrow.
Hoberske škody zmjerzka dla
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Zmjerzki minjeny tydźeń su na winicach a w sadowych plantažach wulke škody zawostajili. Zašły pjatk informowaše zjednoćenstwo čěskich winicarjow wo škodach we wysokosći dweju miliardow krónow (79,5 milionow eurow). W Čechach, hdźež namakamy štyri procenty winowych kubłow susodneho kraja, njeje 95 procentow rostlinow přezymne wjedro bjez škodow přetrało. Na Morawje liča z wuraznje mjeńšim wunoškom. Podobna situacija knježi w sadowych plantažach. 500 sadarjow je tuchwilu w swojej eksistency wohroženych. Tohodla zetka so Martin Ludvík, předsyda zjednoćenstwa sadarjow, minjenu póndźelu z ministrom za ratarstwo Marekom Výbornym. Výborný chce pola EU próstwu wo financnu podpěru zapodać. Wosebity fonds EU skići ratarjam pomoc po přirodnych katastrofach. Nimo toho zdźěli politikar, zo njebudu lětsa sadowe žně w Čěskej. Plahowarjo sadu liča z miliardu krónow (40 milionow eurow) škody.
Andrzej Duda: Smy zwólniwi
Pólski prezident chcył atomarne brónje USA w swojim kraju składować
Waršawa. Připowědźenje USA, Ukrainje hoberski pomocny brónjenski paket 61 miliardow dolarow k wotwobaranju ruskeho nadpada přewostajić, su w Pólskej „z wolóženjom“ na wědomje brali. Přiwšěm su sej přezjedni, zo drje tež nowe brónje wójnu spěšnišo njezakónča. Zastupowacy zakitowanski minister Cezary Tomczyk je pak sej wěsty, zo móža so Ukrainjenjo nětko na fronće „Ruskej skutkownišo wobarać“.
Wšo druhe hač změrowace bě to, štož je pólski prezident Andrzej Duda tele dny ludźom připowědźił: Pólska je zwólniwa atomarne brónje USA na swojim teritoriju składować, zo by ruskeho prezidenta Wladimira Putina wottrašiła. Tole je Duda w rozmołwje z nowinarjemi dźenika Fakt přeradźił. Zdobom wón na to skedźbni, zo wšak USA tajke brónje tež w druhich europskich krajach kaž w Němskej, Nižozemskej, Italskej abo Turkowskej składuja, zo móhli je w padźe wójny z Ruskej hnydom zasadźić. Nětko by tež Pólska do kruha wuzwolenych zwjazkarjow USA słušała. „Smy zwólniwi“, Duda zwurazni.
„Hella“ – kniha lěta 2024
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Tež do Čěskeje je so zyma nawróćiła. W nocy na póndźelu naměrichu w Rudnych horinach minus 11,7 stopnjow. Temperatury so wosebje negatiwnje na winowe pruty wuskutkuja. Martin Chlad, předsyda Zjednoćenstwa čěskich winicarjow zdźěli minjenu póndźelu, zo liča hižo nětko z mjeńšim wunoškom. 40 procentow winicow ma mrózow dla wulke problemy.
Čěski premierminister Petr Fiala je jara spokojom z rozsudom ameriskich zapósłancow, Ukrainje dalšu pomoc w hódnoće 61 miliardow dolarow (57 miliardow eurow) wěnować. Na powěsćowej platformje X skedźbni politikar na swój wopyt minjeny tydźeń w USA, hdźež bě z předsydu delnjeje komory parlamenta Mikeom Johnsonom wo financnych srědkach za krizowy kraj wuradźował. Jan Lipavský, minister za wonkowne naležnosće, je zbožowny, zo su so ameriscy zapósłancy hišće w prawym wokomiku za podpěru rozsudźili. Wahanje a njerozsudnosć polěkujetej ruskej agresiji, je sej Lipavský wěsty.
Andrzej Duda ma hinaše plany
Wopyt prezidenta Pólskeje pola Donalda Trumpa njezrozumjenje zbudźił
Waršawa. Wopyt pólskeho prezidenta Andrzeja Dudy pola bywšeho prezidenta USA Donalda Trumpa je w Pólskej nowu debatu wo tym zbudźił, kak a předewšěm z kim měł kraj nad Wisłu swoju wěstotu wosebje na wojerskim polu zaručić. Trump bě Dudu předwčerawšim, srjedu, do swojich priwatnych rumnosćow w Trump-Toweru wosrjedź New Yorka k wječeri přeprosył. Po tym běštaj wobaj politikarjej połnaj mjezsobneje chwalby. Duda rěčeše wo „přećelskim zetkanju w přijomnej atmosferje“. Trump mjenowaše Dudu „swojeho přećela“, kiž je minjene lěta „dobre dźěło wukonjał“.
Drohotny dorost w zwěrjencu
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Po šamałym nadpadźe Irana na Israel steji Čěska kruće poboku židowskeho stata, podšmórny kónc tydźenja premjerny minister Petr Fiala. Ministerstwo za wonkowne naležnosće ma agresiwne zadźerženje Irana za přičinu, kotraž dołhodobnje zadźěwa měrej a wěstosći na Bliskim wuchodźe. Zdobom namołwja zarjad swojich staćanow w Israelu, kedźbliwi być a so w medijach stajnje wo aktualnym połoženju informować. Tuchwilu je tam 84 Čechow, informuje Daniel Drake, rěčnik ministerstwa. Češa, kiž su tuchwilu w Iranje, maja kraj wopušćić. Prezident Petr Pavel zasudźi nadpad a widźi w nim dalšu kročel, kotraž stopnjuje napjatosće na woběmaj bokomaj. Čěska so stajnje ze swojimi partnerami na Bliskim wuchodźe wuměnja a prócuje so wo to, měr a porjad nawróćić.
Němcy přećiwo Serbam, Češa přećiwo Němcam, Serbja wohroženi
Zašłe tydźenje čitachmy a słyšachmy zaso wjele wo němskich nadpadach na serbsku młodźinu. Za wukrajnikow, štož wočiwidnje tež ja sym, bě to zaso jónu dohlad do serbskeje wšědnosće, kiž zwonka Łužicy snano njeje zrozumliwy. Wězo běch jara rozbudźeny kaž kóždy normalny čłowjek: ličimy běrtlk 21. lětstotka a přeco hišće je w srjedźnej Europje němsko-słowjanski konflikt přitomny, přeco hišće ta hranica eksistuje.
Gratulacije nowemu prezidentej
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Po wólbach prezidenta kónc tydźenja w Słowakskej gratulowachu čěscy politikarjo Peterej Pellegrinijej k dobyću. Tuchwilu maja wodźacy politikarjo wobeju statow rozdźělny wid na wonkownu a wěstotnu politiku, kotryž wuskutkuje so negatiwnje. Premierminister Petr Fiala je přeswědčeny, zo budu so zwiski mjez Čěskej a Słowakskej dale wuwiwać a pohłubšeć. Jan Lipavský, minister za wonkowne naležnosće, přeje sej, zo budźe 48lětny Pellegrini tež w přichodźe zhromadne dźěło podpěrować a zakótwjenje Słowakskeje w europskich a transatlantiskich strukturach zaručeć.
