Přemało rjemjeslnikow

Mittwoch, 30. August 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Inflaciska rata je so w susodnym kraju hižo znižiła a twaršćizny so po­tuńšeja – to zbudźi lóšt, swoje bydlenje zmodernizować dać. Zwostanje pak tola jedna starosć – njeje mjenujcy dosć ­rjemjeslnikow. Štóž so lětsa hišće z mysličku nosy, swoje bydlenje wot fachowca porjeńšić dać, móže swoje plany prawdźe­podobnje hakle klětu zwoprawdźić. „Mój terminowy zapisnik je połny a hač do kónca lěta njemóžu dalše ­nadawki přiwzać“, informuje Libor Vlach, šef firmy VIP instalace. Jeho předewzaće zatwarjuje wodowody a płunowody ­kaž tež tepjenja do bydlenjow a jednoswójbnych domow. Ani za mjeńše po­rjedźenja jeho přistajeni swobodne terminy nimaja. „Kóždy dźeń nas ludźo, kiž trjebaja nuznje reparatury abo tajke ­słužby kaž wuměnu kartušy abo dušowanskeje kabiny, wo pomoc proša. Mamy naprašowanja z Prahi a z cyłeho ­srjedźo-čěskeho wobwoda. Ale bohužel njemóžemy pomhać“, zdźěli Vlach. Jeho firma njeje jenička, kiž je tuchwilu w tajkim połoženju.

Karel Holomek zemrěł

Dienstag, 29. August 2023 geschrieben von:

Praha (dpa/SN). Čěski aktiwist Romow a bywši politikar Karel Holomek je njeboh. Wón zemrě předwčerawšim, nje­dźelu, w starobje 86 lět, wot njeho sobu załoženy muzej kultury Romow w Brnje zdźěli. Holomek je tež sobuzałožer ­Towaršnosće Romow na Morawje w lěće 1991. Bywši prezident Václav Havel je jemu lěta 2002 za jeho towaršnostne zasadźenje čěski zasłužbowy rjad spožčił.

Jako dźěćo je 6. měrca 1937 w Brnje ­rodźeny Holomek nacionalsocialistiske přesćěhanje Romow a Sintow na wšelakich městnach kraja přežiwił. Po Druhej swětowej wójnje studowaše wón mašinotwar a dźěłaše jako asistent na wojerskej akademiji w Brnje. Po tym zo bě inwaziju wójskow Waršawskeho zrěčenja w awgusće 1968 do Čěskosłowakskeje kritizował, wón swoje zastojnstwo zhubi. Wón přizamkny so disidentam a rozšěrjowaše zakazanu literaturu spjećowarjow. Po demokratiskej změnje 1989 zastupowaše Homolek wot 1990 hač do 1992 Wobydlerski forum (OF) jako zapósłanc w Čěskej narodnej radźe. Pozdźišo bě šefredaktor časopisa „Romano hangos“. W Čěskej je něhdźe 300 000 Romow.

Z hribami wólby dobyć

Freitag, 25. August 2023 geschrieben von:

Pólska zwjazuje wuzwolenje parlamenta z ludowym wothłosowanjom

Waršawa. Wólby parlamenta w Pólskej 15. oktobra su lětsa zwjazane z ludowym wothłosowanjom. Wumysliła bě sej referendum wólbam pod hesłom „Přichod wěstoty kraja“ knježaca narodno-konserwatiwna strona PiS na nastork swojeho předsydy Jarosława Kaczyńskeho. Předpołožić chcedźa Polakam we wólbnych lokalach lisćinu ze štyrjomi prašenjemi. Opozicija pak ludźi namołwja, naprašowanje knježerstwa prosće ignorować.

Wosebity ćah do Berlina

Mittwoch, 23. August 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Bórze woswjeći Němsko-čěski fonds přichoda swoje 25. narodniny. Tohodla přeprošuje hromadźe ze zwjazkowym prezidentom Frankom-Walterom Steinmeierom 9. septembra do parka Berlinskeho hroda Bellevue. Tam wotměje so nimo wobydlerskeho swjedźenja tež wulka narodninska party Němsko-čěskeho fondsa přichoda. Zastup je darmotny, kóždy je přeprošeny.

Pólska dóstanje helikoptery USA

Dienstag, 22. August 2023 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Wonkowne ministerstwo USA je tomu přizwoliło, Pólskej wojerske helikoptery předawać, z kotrymiž móže čłonski kraj EU a NATO swoje wójsko zesylnić. Trochowane kóšty za 96 helikopterow a k tomu słušacu techniku wučinja něhdźe dwanaće miliardow ­dolarow (něhdźe jědnaće miliardow ­eurow), zamołwity wotrjad ministerstwa zdźěla. Brónje maja wěstotu zwjazkarja NATO polěpšić a kmanosć kraja zwyšić, so tuchwilnym a přichodnym wohroženjam wobarać, w zdźělence rěka.

Pólska bě hižo loni wo to prosyła, bojowe helikoptery w USA kupić směć. ­Waršawa čuje so wot Ruskeje wohrožena a chce swoje wójsko masiwnje wobrónić. Lětsa chcedźa štyri procenty swojeho ­hospodarskeho wukona za zakitowanje wudać. NATO je sej w měrowym času sama zaměr dweju procentow stajiła.

Komisiju Ruskeje dla njewutworja

Dienstag, 22. August 2023 geschrieben von:

Waršawa (dpa/SN). Pólske knježerstwo njemóže drje wjele diskutowany zakoń nastupajo přepytowanje ruskeho wliwa do wólbow parlamenta w oktobru pře­sadźić. W tutej naležnosći chce strona „hakle w přichodnej zakonje dawacej ­dobje jednać“, rjekny frakciski předsyda narodno-konserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) minjenu sobotu rozhłosowemu sćelakej TVN24. Hižo w předpolu běchu wysokorjadni politikarjo knježerstwa přiznali, zo drje čas za wobzamknjenje zakonja do wólbow hižo njedosaha.

Wot opozicije jako „Lex Tusk“ kritizowany a wospjet změnjeny naćisk zakonja předwidźi wutworić komisiju, kotraž móžny wliw Ruskeje přepytuje. Politikarjow z wuskimi stykami do Ruskeje móh­li tak do prašenja stajeć abo samo z politiskeho žiwjenja Pólskeje wuzamknyć.

Po měnjenju přećiwnikow zakonja měrja so prócowanja knježerstwa w prěnim rjedźe přećiwo nawodźe opozicije Donaldej Tuskej. PiS jemu wumjetuje, zo je jako ministerski prezident (2007–2014) přewuske styki z Ruskej wudźeržował a tak Pólskej zeškodźił. Tusk chce wólby parlamenta lětsa nazymu dobyć.

Inwaziju 1968 wopominali

Dienstag, 22. August 2023 geschrieben von:

Praha/Bratislava (dpa/SN). Z kładźenjom wěncow su wodźacy politikarjo w Praze wopory inwazije wójskow Waršawskeho pakta do Čěskosłowakskeje před 55 lětami wopominali. Wjetšina ludźi je zaćah cuzych wojakow tehdy jako „wulke po­niženje a wulke přesłapjenje“ začuwała, rjekny prezident Petr Pavel wčera w čěskej stolicy. Nadpad na Ukrainu pokazuje, zo njeje so Ruska změniła. Ukrainjenjo chcedźa jenož to docpěć, štož su wobydlerjo Čěskosłowakskeje tehdy chcyli, mjenujcy swój puć sami postajić.

Tójšto zarjadowanjow su tež w Bratislavje přewjedli. Amtěrowacy słowakski ministerski prezident Ľudovít Ódor rjekny w swojej narěči: „Tak, kaž so Krjeml něhdy boješe, zo móhł proces demo­kratizacije druhim krajam wuchodneho bloka z nastorkom być a móc Moskwy zesłabić, tak boji so Ruska dźensa swobodneje a demokratiskeje Ukrainy.“

Něhdźe 500 000 wojakow Sowjetskeho zwjazka, Pólskeje, Bołharskeje a Madźarskeje zaćahny 21. awgusta 1968 z tysacami ­tankow do „socialistiskeho bratrowskeho kraja“. Wójsko NDR čakaše w lěsach podłu mjezy, njebu pak zasadźene.

Zóldnarjo a referendum

Freitag, 18. August 2023 geschrieben von:

W Pólskej zaběra ludnosć tuchwilu wosebje bliskosć k wójnje

Waršawa (dpa/SN). Stajnje 15. awgusta woswjeća Polacy „dźeń armeje“. Je to spomnjeće na dobyće pólskeho wójska nad sowjetskej armeju w lěće 1920. Lětsa bě parada w centrumje stolicy Waršawy wosebje wulka: 2 000 wojakow a 200 jednotkow militarneje techniki tam prezentowachu. Něhdźe sto lětadłow a helikopterow skićeše lětansku show nad třěchami města. Zo bě parada lětsa tajka wulka, ma jednoru přičinu: Polacy maja přiběrajcy strach před agresorom Ruskej.

Smě Netrebko koncertować?

Mittwoch, 16. August 2023 geschrieben von:

Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej

Praha. Ruska operowa spěwarka Anna Netrebko chce w oktobru na Praskej koncertnej žurli Obecný dům wustupić. Politiske wjednistwo čěskeje stolicy mjez­tym wo tym debatuje, hač smě ruska sopranistka spěwać abo nic. „Wjetšina z nas je měnjenja, zo nima Anna Netrebko swojeje kontrowersneje zmyslenosće dla za čas ruskeje nadpadoweje wójny w Praze wustupować“, informowaše Jiří Pospíšil, zastupowacy wyši měšćanosta, zašłu póndźelu po wuradźowanju Praskich wodźacych politikarjow. „Smy přeswědčeni, zo by koncert reputaciji čěskeje ­stolicy zeškodźił. Šef Obecneho domu Vlastimil Ježek měł so prócować, zrěčenje z agenturu Nachtigall Artists rozwjazać.“ Pospíšil móže sej předstajić, zo by so koncert přiwšěm, ale hakle po wójnje wotměł. „Z agenturu hižo dołho hromadźe dźěłamy, mamy z njej dobre zwiski. Tohodla je wažne, zo bychu tam zrozumili, zo je koncert wopačne znamjo z Prahi.“ Njebudźe-li móžno, wustup wotprajić, chcedźa dochody z koncerta za pomoc Ukrainje nałožić.

„Kupujemy jenož to najlěpše“

Freitag, 11. August 2023 geschrieben von:

W stolicy Pólskeje na lětušim dnju wójska najnowše brónje prezentuja

Waršawa. Pólska hotuje so přichodny tydźeń na kóždolětnu wažnu róčnicu: 15. awgusta woswjeći kraj załoženje swojeho wójska. Nastork róčnicy je historiski podawk, kotryž tam kóžde dźěćo znaje. 15. awgusta 1920 bě so jednotkam hišće młodeje pólskeje armeje pod nawodom maršala Józefa Piłsudskeho poradźiło, rusku bolšewistisku armeju před Waršawu zničić. Bolšewisća měrjachu so w nadawku Lenina a Stalina na Paris, zo bychu ludam zapadneje Europy proletarisku rewoluciju přinjesli. Wot lěta 1923 róčnicu krawneje bitwy w Pólskej swjeća, lětsa potajkim 100. króć.

Serbska debata

Neuheiten LND