Jědnaćoza jedne křesło
Waršawa (JBR/SN). W Pólskej knježi tuchwilu horca politiska nalada – jědnaće kandidatow wojuje wo najwyše zastojnstwo kraja. Najwjetše wuhlady na křesło statneho šefa ma amtěrowacy prezident Andrzej Duda. Na druhim městnje slěduje kandidat opozicionalneje Wobydlerskeje platformy a wyši měšćanosta stolicy Waršawy Rafał Trzaskowski. Wobaj staj 48 lět. Dalši kandidaća – kaž na přikład publicist, zapósłanča sejma a Europskeje unije, akademiski wučer, manager a zastojnik bydlenjotwarskeje towaršnosće – maja tohorunja swój přiwisk. Najmłódši je 38, najstarši 66 lět. Eksot mjez nimi je załožićel małeje strony z mjenom Polexit, kotraž je za wustup kraja z EU.
Dźeń do wólbow maja w Pólskej přeco 24hodźinsku přestawku, tak mjenowanu „wólbnu ćišinu“. To njesmědźa so kandidaća z wolerjemi wjace zetkać, na dróhach abo naměstach wabić a w medijach wustupować. W tym času pak maja tež wolerjo chwile hišće raz dokładnje wotwažować, zo bychu potom njedźelu, 28. junija, „swojeho“ reprezentanta Pólskeje na dalše pjeć lět wuzwolili.
Kritiku raznje wotpokazał
Praha (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš je kritisku rezoluciju parlamenta EU w zwisku ze swojej wosobu wotpokazał. Wšako njeměli so do nutřkownych naležnosćow kraja měšeć a politiski ćišć wukonjeć, zdźěli multimiliardar zańdźenu sobotu nowinskej agenturje ČTK. Komisija EU tuchwilu w dwěmaj jednanjomaj pruwuje, hač su so pjenjezy njesprawnje na bywše Babišowe firmy dóstali. Po jeho słowach njejsu za to žane dopokazy.
Parlament EU je sej pjatk w Brüsselu žadał, zo njeměł čěski ministerski prezident konfliktow swójskich zajimow dla hižo wo etaće EU wuradźować. Dyrbjeli-li so konflikty wobkrućić, měł Babiš podźěle firmow předać abo njesměł hižo žane zjawne srědki dóstać.
Babiš bě wjacore firmy załožił, kotrež přepoda před lětomaj rukowaćelskemu fondsej. Kritikarjo organizacije Transparency International pak ministerskemu prezidentej wumjetuja, zo stajnje hišće z firmow profituje. Tak je wón prawdźepodobnje ze subwencijow EU čerpał, byrnjež jako šef čěskeho knježerstwa sobu wo etaće rozsudźił.
Wo njewažne prašenja šło
Jědnaće kandidatow za pólskeho prezidenta w telewizijnym studiju
Waršawa. Zajim Polakow za prezidentske wólby 28. junija je dale jara wulki, štož je so srjedu wječor zaso raz pokazało. Na wšě 7,5 milionow ludźi wobhlada sej originalnu debatu, na kotruž bě statny sćelak TVP 1 přeprosył. Ličba kandidatow bě na jědnaće rozrostła. „Nowačk“ je 66lětny Waldemar Witkowski. Wón njemóžeše k planowanym wólbam 10. meje trěbnych 100 000 podpěraćelskich hłosow předpołožić. Po wotprajenju termina koronakrizy dla je wón čas wužił a hišće falowace podpisma znosył.
Kóždy kandidat měješe dokładnje mjeńšinu chwile na prašenja moderatora Michała Adamczyka wotmołwić. Při tym bě wot prěnjeho wokomika wočiwidne, zo měrja so wobsahi prašenjow hłownje přećiwo kandidatej opoziciskeje Wobydlerskeje platformy, Waršawskemu wyšemu měšćanosće Rafałej Trzaskowskemu. Wón wšak je njedawno hakle připowědźił, zo chcył w padźe wuzwolenja za prezidenta knježerstwu přichileny sćelak TVP 1 zawrěć. Wčera měješe sćelak tuž dobru składnosć so wjećić.
1,6 milionow hłosow nazběrał
Hišće dwaj tydźenjej hač k prezidentskim wólbam w Pólskej
Waršawa. Wulki wuspěch wuwojował je kandidat opozicionalneje Wobydlerskeje platformy za zastojnstwo prezidenta Rafał Trzaskowski. Waršawski wyši měšćanosta měješe runje sydom dnjow chwile, zo by 100 000 podpěraćelskich podpismow znosył, kotrež dyrbi po wólbnym zakonju předpołožić, zo móhł kandidować. Jako jeho pomocnicy wutoru dopołdnja kartony z lisćinami wólbnej komisiji přepodachu, běchu w nich lisćiny z wjace hač 1,6 milionami podpismow. Wosebje wjele hłosow nazběrał je Trzaskowski w městach. Na widejach pokazowachu dołhe rynki ludźi w Krakowje, kotřiž sćerpnje na Hłownym torhošću čakachu, zo móhli so do lisćin zapisać. Podobnje bě to w Zakopanym a we Łódźi.
Mjeza skónčnje wotewrjena
Marek Krawc rozprawja z Prahi za Serbske Nowiny
Minjeny pjatk roznjese so radostna powěsć po wšej Čěskej, zo je kraj po nimale třoch měsacach swoju mjezu zaso wotewrěł! Naprawa je mnohim Čecham dalši pozitiwny signal, zo so žiwjenje po swětowej koronapandemiji normalizuje. Přiwšěm dóńdźe wčera wječor na Praskim Staroměšćanskim naměsće a dalšich 160 městnach kraja k demonstracijam přećiwo premierministrej Andrejej Babišej a čěskemu knježerstwu. Pod hesłom „škit za nós a hubu njeje pranc“ šwikachu wobdźělnicy protestnych akcijow konflikt zajimow Babiša a zmylki knježerstwa w boju přećiwo koronawirusej.
Njewotwisnosć wopominali
Bratislava (dpa/SN). Słowakski parlament je wčera Trianonske měrowe zrěčenje we Versaillesu wopominał. 4. junija 1920 podpisane dojednanje mjez dobyćerskimi mocami Prěnjeje swětoweje wójny a Madźarskej je Słowakam prěni króć narodnu njewotwisnosć wunjesło. Po něhdźe tysac lětach móžeše so kraj wot Madźarskeho kralestwa dźělić a tworješe wot toho časa zhromadnje z Čěskej zhromadny stat Čěskosłowaksku.
Sto lět po zrěčenju měli sej Słowacy a Madźarojo při zhromadnym předźěłanju stawiznow Němsku a Francosku za přikład wzać, žadaše sej słowakski wiceprezident Peter Pellegrini na swjatočnosći pod hołym njebjom.
W Madźarskej maja mnozy Trianonske zrěčenje hišće dźensa za katastrofu, dokelž bě kraj tehdy wulke dźěle swojeho teritorija přisadźił. Słowakam pak je wone wuswobodźenje z madźarskeje kwakle.
Hłosy za sydom dnjow nazběrać
Wólbny bój wo zastojnstwo prezidenta Pólskeje zahajeny
Waršawa. W Pólskej je so předwčerawšim, srjedu, wólbny bój wo zastojnstwo prezidenta oficialnje zahajił. Dźeń do toho bě sejm wobzamknył, wólby nětko 28. junija přewjesć. Potom móže kóždy sam rozsudźić, hač do wólbneho lokala dźe abo radšo z listom woli.
Ze swojim wothłosowanjom je sejm, w kotrymž ma knježaca narodnokonserwatiwna strona PiS wjetšinu, zdobom wjacore poručenja senata – druheje komory parlamenta – ignorowała. Senat, w kotrymž knježi opoziciska Wobydlerska platforma, bě namjetował, zo móhł nowy kandidat opozicije, Waršawski wyši měšćanosta Rafał Trzaskowski, trěbne 100 000 podpěraćelskich hłosow tež internetnje zběrać. Sejm pak to runje tak wotpokaza kaž próstwu, dobu na zakonske dźesać dnjow podlěšić, zo by Trzaskowski dosć chwile měł, podpisma předpołožić. Wón pak dyrbi je w běhu jeno sydom dnjow na dróhach kraja znosyć.
Čěsko-słowakska mjeza wotewrjena
Praha (dpa/SN). Češa a Słowacy móža wot dźensnišeho zaso swobodnje mjez krajomaj pućować. To je nowy słowakski ministerski prezident Igor Matovič na swojim nastupnym wopyće w Praze zdźělił – „jako dar“, kaž wón rjekny. Dotal běchu wopyty na 48 hodźin wobmjezowane. „Wutworimy zaso Čěskosłowaksku, z tym zo dospołnu swobodu pućowanja Čechow a Słowakow zmóžnimy“, rjekny konserwatiwny politikar. Tak pokaza wón na to, zo běštej dźensnišej čłonskej stataj EU hač do lěta 1993 zhromadny kraj.
Koronapandemije dla běštej Praha a Bratislava srjedź měrca mjezu zawrěłoj. Čěska chce wot 15. junija turistow z Němskeje, Awstriskeje a dalšich statow zaso do kraja pušćić. Słowakska njeje so w tej naležnosći hišće rozsudźiła.
Za Matoviča, kiž bě ze swojej protestnej platformu OL’aNO kónc februara njewočakowano wólby parlamenta dobył, bě to prěnja jězba do wukraja. Z čěskim ministerskim prezidentom Andrejom Babišom móžeše so wón słowaksce rozmołwjeć, wšako je Babiš w Bratislavje rodźeny.
Wola prezidenta kónc junija
Waršawa (dpa/SN). W meji krótkodobnje wotprajene wólby prezidenta w Pólskej maja so nětko 28. junija nachwatać, kaž prezidentka parlamenta Elżbieta Witek wčera zdźěli. Tuchwilny mějićel zastojnstwa Andrzej Duda z rjadow narodnokonserwatiwneje knježerstwoweje strony PiS je po tuchwilnych woprašowanjach jasny faworit. Na druhim městnje slěduje kandidat opoziciskeje wobydlerskeje koalicije KO, Waršawski wyši měšćanosta Rafał Trzaskowski. Tón pak dyrbi hišće 100 000 podpismow podpěraćelow znosyć, po tym zo bě dotalna kandidatka opozicije Małgorzata Kidawa -Błońska špatnych wólbnych wuhladow dla swoju kandidaturu cofnyła.
Pólski sejm je wutoru noworjadowanje wólbneho zakonja schwalił. Tón předwidźi, wólby we wólbnym lokalu kaž tež z listom přewjesć. Zo by wólby dobył, dyrbi kandidat w prěnim wólbnym kole 28. junija wjace hač 50 procentow hłosow zdobyć. Njedóstanje-li nichtó trěbnu ličbu hłosow, přewjedu 12. julija druhe koło. W Pólskej wola prezidenta na pjeć lět. Wón ma hinak hač w druhich krajach tež wliw na politiku.
Desinfekciski tunl wuwił
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Tež hdyž za čas koronawirusoweje pandemije njezbytnych wěstotnych naprawow dla za škit ludźi mnozy na dźěło chodźić njemóža, to njerěka, zo dyrbja potrjecheni wšemu změrom přihladować a dźeń wote dnja lěnjeho pasć. Zo z kreatiwnej iniciatiwu tež hinak dźe, za to je w našim kraju předewzaćel Peter Dobiáš ze srjedźosłowakskeho města Partizánske dobry přikład. Jeho firma je wjele lět předewšěm dźěłansku drastu zhotowjała, wudyrjenja koronowirusa dla pak dyrbješe ju zawrěć.
