Pólska čaka na lěk a na dešć
Knježerstwo wobstawa dale na prezidentskich wólbach 10. meje
Waršawa. Pólska je mjeztym 40 dnjow w narodnej karantenje. Powšitkowne hesło „Wostańće doma“ dale płaći, a ludźo so přewažnje na to dźerža. W zjawnosći trjebaja wšitcy škit za hubu a nós, runje tak kaž we wobchadnych srědkach, wobchodach a na zarjadach. Policija dodźerženje wukaza kontroluje. Mjeztym su zamołwići započeli prěnje naprawy zaso zběhnyć, z kotrymiž měješe so rozpřestrěću koronawirusa zadźěwać. Tak su parki, lěsy, kěrchowy kaž tež přibrjohi Baltiskeho morja zaso přistupne. Wěstotne naprawy pak tež tam płaća.
W Pólskej maja mjeztym 10 000 z koronawirusom natyknjenych, 1 740 ludźi je zaso wustrowjenych, 435 smjertnych woporow mějachu hač do wčerawšeho w chorownjach kraja. Doma zemrětych w statistice njewobkedźuja, dokelž jich na koronu scyła njepřepytuja.
Pytaja winika
Bratislava (dpa/SN). W Słowakskej pytaja za skućićelom, kiž je koronawirus do kraja přinjesł. Minjenu sobotu su policisća hladarnju starych w Bratislavje přepytowali, kompjutery a dokumenty sobu wzali. Do toho je sej šef knježerstwa Igor Matovič žadał, zo ma so wosoba pochłostać, kotraž bě wirus w starowni zawiniła. Najebać to, zo njeje žanych konkretnych pokazkow mjenował, ma wón sobudźěłaćerja za podhladneho, kiž je we wukraju był.
Słowakska je hač do minjeneje soboty 1 089 infekciskich padow přizjewiła, jědnaće ludźi je na schorjenje Covid-19 zemrěło. Dołho mjenowachu zamołwići ličbu dweju woporow a jeničce jednotliwe natyknjenja, štož drje na tym zaleži, zo w kraju jenož mało testow přewjeduja. Nimo toho liči Słowakska jenož tajkich jako na koronawirus wumrětych, hdyž žanu druhu přičinu smjerće nimaja.
Wólby wo dwě lěće přestorčić
Waršawa (dpa/SN). W zwadźe wo prezidentske wólby w Pólskej ma minister za strowotnistwo Łukasz Szumowski koronapandemije dla za najlěpše rozrisanje, wólby wo dwě lěće přestorčić. To je jeho najwažniše poručenje, rjekny Szumowski wčera zjawnoprawniskemu rozhłosowemu sćelakej Trójka.
W Pólskej maja so 10. meje wólby prezidenta wotměć. Opozicija sej žada, referendum wobšěrnych wobmjezowanjow zjawneho žiwjenje koronawirusa dla přestorčić. Narodnokonserwatiwne knježerstwo porno tomu dale na terminje wobstawa. Jeje kandidat Andrzej Duda we wšitkich naprašowanjach jasnje nawjeduje. Zo by termin wuchowało, bě knježerstwo wobzamknyło, wólby jako ryzy listowe přewjesć. Zwady dla je minjeny tydźeń samo zastupowacy ministerski prezident Jarosław Gowin wotstupił.
Změny w Čěskej
Praha (ČŽ/K/SN). Wot 20. apryla dochadźa tež w Čěskej k prěnim wolóženjam nastupajo naprawy, postajene w boju přećiwo koronawirusej. Na wobzamknjenje knježerstwa su wot wčerawšeho dźěłarnje rjemjeslnikow, awtobazary a awtosalony wotewrjene kaž tež burske wiki dowolene. Kabinet premiera Andreja Babiša (ANO) postupuje po wosebitym planje, a tón předwidźi poněčimne wotwěranje wobchodow kaž tež wolóženja wšelkich sferow žiwjenja w pjeć etapach wot 20. apryla hač do 8. junija.
Nimo mjenowanych kročelow su wot póndźele někotre dalše aktiwity móžne. Na přikład smědźa profesionelni sportowcy zaso wonka trenować, tež kwasy su z maksimalnje dźesać wosobami móžne, woboje z dodźerženjom specifiskich hygieniskich naprawow. Tydźeń pozdźišo plan kabineta předwidźi wotewrěć wobchody z předawanskej płoninu hač do 200 kwadratnych metrow.
Tež bohosłužby su – pod wuměnjenjom dodźerženja wotstawka – zaso dowolene, wot 20. apryla z maksimalnje 15 kemšerjemi, wot 11. meje z 30 a wot 25. meje z maksimalnje 50 ludźimi. Wot 15. meje chcedźa wjetše wobchody, awtošule a fitnesowe centery wotewrěć.
Opozicija: Wólby njemoralne
Pólske knježerstwo chcyło 30 milionow listowych podłožkow rozesłać dać
Waršawa. W susodnej Pólskej dyrbja ludźo wot wčerawšeho škitnu masku před nosom a hubu nosyć – a to faktisce wšudźe: W zjawnosći, we wobchodach, w bankach, běrowach a tež w zawodach. Dokelž njemóže knježerstwo garantować, zo móže sej kóždy Polak tajku masku wobstarać, su ludźo namołwjeni, so „starać“ a sej tajki škit sami zhotowić. Štóž to njemóže, dyrbi znajmjeńša šawl abo rubiško před nosom a hubu měć.
Zjawne žiwjenje w kraju je dale raznje wobmjezowane. Płaći kruty zakaz, dom wopušćić. Štóž so na přikład něhdźe na ławku sydnje, dyrbi z tym ličić, zo jeho policija wućěri a jemu pokutu napołoži.
Pomnik Konjewa „powalili“
Čěšćina z wjele nowymi wurazami
WOKABULAR čěšćiny so aktualneje situacije dla wobohaća. Koronakriza, korontena, koronač su na přikład nowe wurazy a reaguja na koronawirusowu pandemiju. Michaela Lišková, w Akademiji wědomosćow Čěskeje republiki za rěčne nowotwórby přisłušna, zwuraznja, zo eksistuje hižo něhdźe sto z koronawirusom zwisowacych wopřijećow. W institutnej databazy Neomat nových výrazů je zběraja a zajimcam internetnje spřistupnjeja.
W Čěskej mějachu zrudne jutry
Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z Prahi
Češa dožiwichu lětsa zrudne jutry. Hačrunjež je połoženje w kraju hladajo na wirus stabilne a aktualne ličby hižo bóle optimistiski přisłód maja – tuchwilu je so 6 022 wosobow z koronawirusom natyknyło, 143 pacientow je na njón wumrěło a 519 ludźi je so wustrowiło – njeje bitwa přećiwo nowej mrětwje hišće dobyta. Wšitke zjawne zarjadowanja, kaž Bože mšě, zhromadne jutrowne pućowanja abo jutrowne wiki, běchu so wotprajili abo zakazali. Tež přewšo woblubowana čěska tradicija koledowanja, hdyž jutrownu póndźelu rano młodźi mužojo, dom wot domu chodźo a wo jeja a palenc prošo, žony z witku šlipaja, smědźeše so lětsa jenož w najwušim swójbnym kruhu wotměć. Znajmjeńša dóstachu młodźi koledowarjo drohotne pokiwy z najwyšeje runiny – čěski premierminister Andrej Babiš je hromadźe ze swojej mandźelskej krótkofilm wo prawym koledowanju a šlipanju žony w krizowym času na swójskej zahrodźe natočił a šěrokej zjawnosći w interneće spřistupnił.
ANO dominuje
Praha (ČŽ/K/SN). Njedźiwajcy naprawow přećiwo koronawirusej je so agentura STEM za aktualnymi wólbnymi wuhladami politiskich stron wobhonjała. Jasnje dominuje dale hibanje ANO premiera Andreja Babiša, a wone by w měrcu 30,8 procentow hłosow dóstało. Sćěhuja Piraća z 15,2 procentomaj před ODS z 11,8 procentami – ći jedni kaž tamni z přibytkom dweju dypkow porno januarej. Z 8,6 procentami ma SPD štwórte městno, ze 7,4 proc., KSČM pjate. Sobu knježaca ČSSD polěpši so wo 1,6 dypkow, a ze sydom proc. dźerža socialdemokraća šestu poziciju. Do sejma zaćahnyłoj byštej hišće hibanje STAN z 5,7 kaž tež KDU/ČSL z 5,5 proc. TOP 09 by z jenož hišće 4,3 procentami wonka wostać dyrbjała runje tak kaž młoda strona Trikolora z jeničce dwěmaj procentomaj.
Zwěsćowarnja zjawneho měnjenja CVVM je tohorunja wotpowědne naprašowanje přewjedła a podawa trochu hinaši wobraz: Pola njeje nažnja ANO samo 33 procentow, druha je ODS ze 14,5 procentami před Piratami z 12,5 proc. Štwórte městno ma z 8,5 proc. ČSSD a pjate ze sydom proc. KDU/ČSL. Tež pola CVVM by strona TOP 09 ze 4,5 procentami zaćah do sejma misnyła.
Mordar Kuciaka zasudźeny
Bratislava (SŽ/K/SN). Miroslava Marčeka, mordarja słowakskeho nowinarja Jána Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušníroveje, je wosebite sudnistwo k 23 lětam jastwa zasudźiło. Marček bě hižo na zahajenju procesa spočatk lěta přiznał, zo je złóstnistwo skućił. Po hódnoćenju statneho rěčnistwa wuwjedźe wón mordarstwo, za kotrež bě sej jeho dwělomny předewzaćel Marian Kočner skazał. Sudnistwo napołoži Marčekej wurjadnje snadnišu pokutu – hrozyło bě jemu 25 lět abo samo jastwo na čas žiwjenja. „Z tej měru pochłostanja chce sudnistwo signalizować, zo je přiznaće winy wažne, zo ma zmysł, organam justicy pomhać“, rjekny předsydka sudnistwa Ružena Sabová.
37lětny něhdyši wojak Miroslav Marček je druhi ze zwoprědka pjeć wobwinowanych, wo kotrymajž je sudnistwo w dotal najwobšěrnišim procesu w stawiznach Słowakskeje rozsudźiło. Zoltána Andruskó su hižo loni k 15 lětam jastwa zasudźili – wón je z policiju zwoprědka hromadźe dźěłał. Marček dyrbi nimo toho Kuciakowym staršim 140 000 eurow zapłaćić a maćeri Martiny Kušníroveje 70 000 eurow.
