Dowěrjeja wójsku
Moskwa (SŽ/K/SN). Ruscy ludźo dowěrjeja najbóle wójsku a najmjenje politiskim stronam. To wujewja wuslědk najnowšeho naprašowanja ruskeho analytiskeho Centruma Lewada, publikowany tež wot słowakskeje powěsćernje TASR. Na wobrónjene mocy kraja spušća so 63 procentow respondentow, štož je dźiwajo na staw lěta 2009 přirost wo nic mjenje hač 100 procentow. Politiskim stronam dowěrja porno tomu jeničce 16 procentow woprašanych, štož bywa dwójce mjenje hač před dźesać lětami.
Za wójskom slěduja nastupajo dowěru prezident a tajne słužby. Hłowje stata Wladimirej Putinej dowěrja 60 procentow wobydlerjow, tři procenty mjenje hač 2009, tajnym słužbam 48 procentow, z čimž su so wone wo 17 proc. polěpšili.
Přirost dowěry registruje Centrum Lewada tež w poćahach Rusow k policiji, statnemu rěčnistwu a sudnistwu. K policiji je dowěra w běhu dźesać lět ze 17 na 32 procentow zrostła, k statnemu rěčnistwu z 21 na 30 proc. a k sudnistwu z 21 na 28 proc. Nawopak je dowěra k cyrkwi w minjenym lětdźesatku spadnyła. Hdyž bě 2009 hišće 34 procentow respondentow cyrkwi wěriło, wučinja jich ličba tónkróć jenož hišće 26 procentow.
Dospołneje spokojnosće njeje
30. róčnica zwrěšćenja komunistiskich režimow w srjedźnej a wuchodnej Europje je amerisku agenturu Pew Research Center (PRC) k tomu pohnuła w 14 čłonskich statach Europskeje unije a k tomu w Ruskej, na Ukrainje a w USA wobhonjeć so za nahladami na wony dobu přewróćacy podawk. Prašała je so agentura PRC mjez druhim za měnjenjom nastupajo přechod na politiski system wjacorych stron, zawjedźenje swobodnych wikow, spokojnosć z EU a wuhlady do přichoda. Kwintesencu projekta zjimaja čěske medije do zwěsćenja, „wobydlerjo krajow něhdyšeho wuchodneho bloka njejsu z politiskim a hospodarskim stawom swojich statow dospołnje spokojom. Zo bu železny zawěšk wotstronjeny, pak jenož horstka wobžaruje.“
Wólbow dla přesłapjeny
Kaczyński ze swojej stronu PiS wjetšinu w pólskim senaće přisadźił
Waršawa. Pólske medije kaž tež politiske strony wuslědk wólbow parlamenta 13. oktobra přeco hišće wuhódnoćeja. Pola knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS) je so spočatna euforija po wozjewjenju wuslědkow chětro spěšnje pominyła. Kaž nawoda PiS Jarosław Kaczyński zdźěla, je wón wólbneho wuslědka dla přesłapjeny. „To njeje tak być měło“, cituje jeho tydźenik Polityka.
Knježaca PiS bě cyłkownje wosom milionow hłosow dóstała, dwaj milionaj wjace hač při wólbach před štyrjomi lětami. Najebać to njeje ličbu zapósłancow w sejmje wo ani jedyn mandat rozšěrić móhła. Přičina stej dwě nowej politiskej stronje, kotrejž stej do sejma zaćahnyłoj: Lěwica z dwanaće procentami a prawicarska Konfederacija ze 6,4 proc. Mandaty w sejmje su tuž znowa rozdźělene.
Žně dobre byli
Praha (ČŽ/K/SN). Ze žitnych zahonow su čěscy ratarjo lětsa 7,638 milionow tonow zorna nažnjeli, štož je porno lońšemu 7,8 procentow wjace, wotpowěduje pak dźesaćlětnemu přerězkej. To je Čěski statistiski zarjad tele dny wozjewił. Wunoški pšeńcy su wo dźesać procentow šćedriwiše hač loni, wunoški ječmjenja wo 7,4 procenty, wunoški rožki wo dobrych 30 procentow. Tak mjenowaneje tritikale – to je měšeńca z rožki a pšeńcy – su 14 procentow wjace nažnjeli, kukuricy 20 procentow a maka samo 77 procentow, štož je jara špatnych wunoškow minjene lěto dla bjez dźiwa. Wowsa su trochu mjenje domchowali hač 2018. „Zawostał“ je jeničce rěpik – porno zašłemu lětu je jeho wunošk wo 17,4 procenty snadniši był.
Běrny hišće zběraja, při čimž trochuja statistikarjo wunošk na 604 000 tonow z něhdźe 25 000 hektarow, tak wulkeje plahowanskeje płoniny kaž loni. Cokoroweje rěpy nažněja čěscy ratarjo po trochowanju něhdźe 3,5 milionow tonow. To je šěsć procentow mjenje, ale ze zredukowaneje plahowanskeje płoniny. Wunošk hrocha je porno minjenemu lětu wo 4,6 procentow mjeńši, słónčnych róžow wo 38 procentow.
Juristiski deal
Kemšerjow ličili
Praha (ČŽ/K/SN). W susodnym kraju Čěskej je katolska cyrkej tydźenja ličiła, kelko ludźi w čěskich, morawskich a šleskich wosadach kemši chodźi. Tute ličenje je anonymne. Při zastupje do cyrkwje dósta kóždy přichadźacy wosebity naprašnik, na kotrymž je hač do kónca Božeje mšě wotpowědne rubriki wupjelnić měł. Dowupjelnjenje naprašnikow wobstara wosadny duchowny. Wuslědki ličenja maja biskopam a generalnym wikaram za lěpši přehlad wo situaciji w diecezach słužić a skića jim zdobom spóznaća wo strukturje kemšerjow, na přikład nastupajo starobu abo splah.
Ličenje wopytowarjow kemšow organizuje čěska katolska cyrkej prawidłownje kóžde pjeć lět. Wuslědk poslednjeho tajkeho ličenja w oktobru 2015 je wupokazał, zo bě wšo hromadźe 419 199 ludźi na njedźelnych Božich mšach było, z toho 136 955 w čěskich a 282 234 w morawskich wosadach. Dalšich 3 750 ludźi wobdźěleše so na grjeksko-katolskich Božich słužbach. Přerězna staroba kemšerjow wučinješe swój čas 47,32 lět.
Po ludličenju lěta 2011 běchu z tehdyšich 10,4 milionow wobydlerjow 10,3 procenty romsko-katolskej cyrkwi přisłušeli.
Mnozy so nawróćeja
Z runosću klaca
Budu lud ličić
Praha/Bratislava (ČŽ/SŽ/K/SN). W Čěskej a tohorunja w Słowakskej budu zaso ludnosć, chěže a bydlenja ličić. We woběmaj krajomaj činja to w lěće 2021, w Čěskej wot 21. do 27. měrca. Formulary změja wobydlerjo w prěnim rjedźe elektronisce wupjelnjeć, budu pak na mjenje prašenjow wotmołwjeć dyrbjeć hač před wosom lětami. Dźěl datow wobstaraja sej statistikarjo z wobstejacych registrow. Papjerjane formulary ličerjo-komisarojo jenož tym sposrědkuja, kiž njemóža informacije z kompjuterom wotpósłać. Akcija ludličenja płaći prawdźepodobnje 2,25 miliardow krónow (něhdźe 885 milionow eurow). Prěnje ludličenje na čěskim teritoriju bě w lěće 1869 było.
„Božemje“ Karelo Gotto
Praha (ČŽ/K/SN). Dwaj dnjej knježeše w Čěskej hłuboka žaroba. Pjatk a sobotu rozžohnowała je so ludnosć kraja hłuboko hnuta z w starobje 80 lět 1. oktobra zemrětym najsławnišim čěskim spěwarjom, „złotym hłosom Prahi“ a wěrnym narodnym symbolom Karelom Gottom.
Sobotu – tón dźeń bě po wobzamknjenju knježerstwa statne žarowanje – swjećeše Praski arcybiskop Dominik Duda w katedrali swj. Vita na Hradčanach rekwiem za zemrěteho. Nimo wudowy Ivany, dźowkow Charlotty Elle a Nelli Sofie bě wjele stow přeprošenych hosći přitomnych, mjez nimi prezident Miloš Zeman a premieraj Čěskeje kaž tež Słowakskeje Andrej Babiš a Peter Pellegrini. Arcybiskop Duda w swojim prědowanju rjekny, zo je Gott hódnoty posrědkował, kiž ludźom žiwjenje porjeńšeja a wobohaćeja. Dźiwadźelnica Jiřina Bohdalová wuzběhowaše w swojich wopomnjenskich słowach Gottowy njewšědny talent a jeho dźěłowu prócniwosć, pokazujo zdobom na jeho přistojnosć a noblesu.
