Wjeršk krajow V4 rozšěrjeny
Praha (ČŽ/K/SN). W stolicy Čěskeje republiki wotmě so wčera prawidłowny wjeršk statow Visegrádskeje štyrki (V 4). Wurjadny bě wón tónkróć z teje přičiny, zo su so po wuradźowanjach premierow krajow V 4 ministerscy prezidenća šěsć zapadobalkanskich statow na nim wobdźělili.
Čěski ministerski prezident Andrej Babiš jako hosćićel zarjadowanja wuradźowaše z pólskim kolegu Mateuszom Morawieckim, słowakskim kolegu Peterom Pelegrinijom a madźarskim kolegu Viktorom Orbánom. Na jednanjach dźěše hłownje wo europske naležnosće, wo přichodny budget Europskeje unije a nic naposledk wo migraciske prašenja.
Hinaši wid na „čorne złoto“
Greenpeace sej wot Pólskeje žada zmilinjenje brunicy skónčić
Waršawa. Njewšědna spektakularna akcija wobswětoškitneje organizacije Greenpeace spočatk tydźenja w Gdańšćanskim přistawje je po cyłej Pólskej kaž tež mjezynarodnje wulku kedźbnosć zbudźiła. Zdobom je wona ludźom hladajo na wobchadźenje z wuhlom woči wotewrěła.
Wjace hač dwaceći aktiwistow Greenpeace bě wulku nakładnu łódź před přistawom ze swojimi čołmami blokowało, žadajo sej kónc zmilinjenja brunicy w Pólskej. Łódź transportowaše wuhlo z dalokeho Mosambika do Pólskeje. Policija je akciju namócnje skónčiła a aktiwistow zajała. Po tym zo běchu woni po něšto času zaso swobodni, zalězechu na krany přistawa a tomu zadźěwachu, zo dźěłaćerjo wuhlo z łódźe wukładuja.
Pólska zjawnosć so nětko praša, čehodla dyrbi kraj wuhlo z 15 000 kilometrow zdaleneho afriskeho kraja dowožować. Najwjetši dźěl ludźi bě sej dotal wěsty, zo kraj za milinarnje a tepjenje trěbne „čorne złoto“ sam wudobywa.
Karel Gott na raka kreje schorjeł
Praha (dpa/SN). Sławny čěski šlagrowy spěwar Karel Gott je na akutneho raka kreje schorjeł. To rjekny spěwar, kiž bě w juliju 80. narodniny woswjećił, nowinje Blesk. „Nochcych was ze swojimi problemami wobćežować“, piše Gott swojim přiwisnikam na Facebooku. Mustwo wodźacych fachowcow uniwersitneje chorownje so wo Gotta stara a jeho ambulantnje lěkuje. „Jězdźu prawidłownje na přepytowanje do chorownje.“ We wobłuku kontrolow tež nad cyłkownym strowotnym stawom Gotta stražuja.
Zo by spekulacijam zadźěwał, bě so Gott rozsudźił, zjawnosć wo swojim strowotnym stawje informować. Spěwar zdobom na bulwarne medije apeluje, priwatnu sferu jeho swójby respektować. „Wjeselu so, zo směm doma w kruhu swójby być“, Gott potwjerdźi. Wón bydli zhromadnje z mandźelskej Ivanu a młódšimaj dźowkomaj Charlottu Ellu a Nelly Sofie. Tuchwilu dźěła na swojej awtobiografiji, kotraž ma klětu wuńć.
Kónc julija je Gott dołho planowany koncert zahorjenja płucow dla wotprajić dyrbjał. Hižo před třomi lětami bě wuspěšny spěwar schorjenje raka přetrał.
Dźěłowe mocy za Čěsku trěbne
Praha (ČŽ/K/SN). Wot septembra ma Čěska republika město dotalnych šěsć jenož hišće dwaj specialnej programaj za to, zdobywać wukrajne dźěłowe mocy. Wusměrjenej stej wonej na hišće zaměrniše zwěsćowanje wědomostnych a klučowych fachowcow, wysokokwalifikowanych sobudźěłaćerjow kaž tohorunja kwalifikowanych dźěławych. Wotpowědne programy ma Čěska wot lěta 2012. Loni bě sej wona na te wašnje něšto wjac hač 25 000 sobudźěłaćerjow z wukraja za 1 100 firmow zawěsćiła.
Po najnowšim móhło do Čěskeje wob lěto přibližnje 50 000 dźěłowych migrantow přińć. Ze sameje Ukrainy wočakuja 40 000 zajimcow město dotalnych 19 500. Předewzaćelam su zdźěłani sobudźěłaćerjo z Ukrainy najbóle witani, rěčneje a kulturneje bliskosće dla. Ze Serbiskeje a Montenegra móhli firmy po 2 000 ludźoch přiwzać, z Filipinow, Mongolskeje a Moldawskeje po 1 000, z Indiskeje 600 a z Kazachstana 500.
Po trochowanju hospodarskich ekspertow pobrachuje čěskim předewzaćam něhdźe štwórć miliona fachowych dźěławych, štož róst produkcije chětro haći.
Israelscy studenća we Waršawje nadpadnjeni
Waršawa (dpa/SN). W pólskej stolicy Waršawje su po informacijach medijow skupinu israelskich studentow brutalnje nadpadnyli a zranili. Kaž nowina Times of Israel w Tel Avivje rozprawja, bě skupina „arabsce rěčacych muži“ studentow juristiki w klubje narěčała a so prašała, hač su z Israela. Jako woni to přiznachu, so njeznaći bjez wahanja z wotmachom do nich dachu, rozprawja Israelčan Barak Kashpizky. Toho bratr Yotam bu při nadpadźe zranjeny. Młody muž bě krótko do womory padnył, po tym zo běchu jemu nadpadnicy wóčnicu (Augenhöhle) a nós złamali. Pólscy pasanća njeběchu so do rozestajenja měšeli. Ataka sta so minjenu sobotu rano wokoło štyrjoch.
Israelske wonkowne ministerstwo zdźěla, zo je wo podawku informowane a so wo naležnosć stara. Pólski wulkopósłanc w Israelu Marek Magierowski rěčeše po informacijach pólskeje powěsćernje PAP wo „surowym barbarskim podawku“. Za namóc njeje žanoho woprawnjenja. „Wěrju do toho, zo budu skućićeljo bórze zajeći. Přeju Yotamej a tamnym woporam bórzomne wustrowjenje“, Magierowski twitterowaše.
Lecha Wałęsa znowa „wojuje“
Gdańsk (JBR/SN). Bywši prezident Pólskeje a legendarny nawoda hibanja Solidarność, 76lětny Lech Wałęsa, ma problem – 1,70 metrow wulki waži wón 97 kilogramow. Nadwahi dla bě wón hižo na třitydźenskej kurje w delnjošleskim Świeradowje Zdroju. Z pomocu dietistow a lěkarjow wotby tam nimale štyri kilogramy. Předołho bohužel předźeržał njeje, dokelž znowa přewjele waži. Swojim přiwisnikam pak přilubja, zo chce dale přećiwo nadwaze wojować.
Wałęsa je mjeztym 50 lĕt woženjeny a ma z mandźelskej Danutu wosom dźěći. Jeju 43lětny syn Jarosław je do politiki šoł a sta so ze zapósłancom tuchwilneje opoziciskeje strony Wobydlerska platforma. Při wólbach Europskeho parlamenta wšak žane zbožo njemĕješe a tak njeje so hač do Brüssela dóstał.
Wot njedawna eksistujetaj dwaj Lechaj Wałęsaj: Dźowka bywšeho pólskeho prezidenta Magda wuda so na Lecha Kaźmierczyka, kiž je rady jeje holče mjeno Wałęsa přiwzał. „Nowy“ Lech Wałęsa je mějićel třoch hosćencow, ale tak drje so šansy Lecha-seniora na to, wotbyć, dźeń a dale pomjeńšeja.
Přerězna mzda chětro přibyła
Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej je přerězna mzda w 2. kwartalu hladajcy přibyła. Zrostła je wo 7,2 procentaj, tak zo wučinja nětko 34 105 krónow (něhdźe 1 340 eurow). Realnje, potajkim na inflaciju dźiwajo, je so mzda wot apryla do junija wo 4,3 procenty zwyšiła. Powšitkownje je sylny róst mzdow po hódnoćenju analytikarja Raiffeisenbanki Víta Hradila wuslědk situacije na dźěłowych wikach – njedostatka dźěłowych mocow dla hladaja předewzaća z „dale lěpšim płaćenjom“ sobudźěłaćerjow sej dźeržeć. Tež tón politiku stata wotbłyšćuje, kiž je lětsa minimalnu mzdu zwyšił a sobudźěłaćerjam zjawneho sektora šwarnje přidał.
Přistajeni bankow a zawěsćernjow najwjace zasłužeja, dóstawajo přerěznje 63 852 krónow (něhdźe 2 500 eurow), mjeztym zo maja dźěławi w posłužbowym sektorje a gastronomiji přerěznje runje 19 947 krónow (přibližnje 780 eurow). Regionalnje je přerězna mzda najbóle w Morawsko-šleskim kraju přibyła, a to wo 7,8 procentow na 30 818 krónow. W Praze měješe wona porno tomu najniši přirost, mjenujcy 6,3 procenty, wučinjaca tak přerěznje 42 292 krónow.
Wólbne wuhlady
Bratislava (SŽ/K/SN). Za poł lěta změja w Słowakskej parlament wolić. Zajim nastupajo prašenje, kajke wuhlady maja jednotliwe strony, tuž rosće.
Za aktualnymi nahladami wolerjow je so zwěsćowarnja zjawneho měnjenja FOCUS wobhonjała a slědowacy wuslědk zhoniła: Jako najsylniša by so znowa wopokazała strona Smer – sociálna demokracia prjedawšeho premiera Roberta Fica z 21,8 procentami hłosow. Druhe městno wobsadźi hibanje Progresívne Slovensko/Spolu (Zhromadnje) ze 14 procentami. Na třećej poziciji slěduje z 12,1 procentom ultraprawicarska Ľudová strana Naše Slovensko zlě wuwołaneho neofašista Mariana Kotleby.
Do Narodneje rady bychu hišće zaćahnyli strona Sloboda a Solidarita (SaS), Kresťanskodemokratické hnutie (KDH) a Słowakska narodna strona (SNS) – wšitke z něhdźe sydom procentami –, strona Sme Rodina (swójba) a hibanje OLANO ze šěsć procentami kaž njenadźicy tež hakle njedawno wot něhdyšeho prezidenta Andreja Kiski załožena strona Za ľudí, kotraž ma zrazom pjeć procentow.
Wědomosć „wakuum“ pjelniła
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Lěćne měsacy bywaja w politiskim žiwjenju tradicionelnje „sezona kisałych kórkowa“, kotruž wšak lětsa hižo na wobzoru so přizjewjace wólby parlamenta přiwšěm trochu pohibuja.
Hłownje wužiwa wědomosć čas „wakuuma“ za to, zjawnosći prezentować najnowše wuslědki slědźerskeho skutkowanja. Jedyn z nich je zawěrno sensacionelny – wotkryli dźě su wirus z doby dinosawrijow. Zasłužba to mjezynarodneho teama ekspertow, slědźacych pod nawodom paleontologa dr. Petra Vršanskeho ze Słowakskeje akademije wědomosćow. Jeho team je našoł přeswědčiwe indicije wo dotal najstaršej wirusowej infekciji. W prestižnym fachowym časopisu Palaeontographica dr. Vršanský dokumentuje, zo su w 98 milionow lět starym čwaku jantara (Bernstein) namakali dospołnje zachowane młodźata kaž tež dorosćene eksemplary rubježnych škabrow (Schaben). Na jednym z wonych prazwěrjatkow pokazuja so symptomy wirusoweje infekcije. Tak pobrachuja jemu zadnje křidleška, a prědnje su deformowane.
Přepytować přestali
Praha (dpa/SN). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš njetrjeba hižo z tym ličić, zo přećiwo njemu znjewužiwanja subwencijow EU dla dale přepytuja. Zamołwity statny rěčnik je njewočakowano rozsudźił chłostanske přepytowanja po štyrjoch lětach skónčić, nowina Denik N wčera zdźěli. Přičiny spočatnje njemjenowachu. Rěčnik statneho rěčnistwa jeničce zdźěli, zo su dotalne juristiske posudźowanje pada změnili.
Policija bě miliardarej Babišej wumjetowała, zo je sej jako wulkopředewzaćel nimale dwaj milionaj eurow spěchowanskich srědkow EU za swój wellnessowy objekt „Baćonjace hnězdo“ na njewoprawnjene wašnje wulišćił. Pjenjezy běchu za małe a srěnje předewzaća myslene. Tež europski zarjad za bój přećiwo jebanstwu bě w internej a w medijach wozjewjenej rozprawje njeprawidłownosće zwěsćił.
Babiš bě minjenu njedźelu nadźiju zwuraznił, zo jednanje přećiwo njemu přetorhnu. Potom změje začuće, zo knježi w Čěskej sprawnosć, rjekny 65lětny Słowak. Afera wokoło „Baćonjaceho hnězda“ ludźi rozhorja. Kónc junija bě sej 280 000 demonstrantow wotstup Babiša žadało.
