Z dźědoweje do swójskeje sedłarnje

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:

Nowa sedłarnja Mareka Buka w Róžeńće w něhdyšim Domšec statoku změje bórze dźeń wotewrjenych duri

Rodźeny Wotrowčan Marek Buk dopomina so rady na čas swojeho dźěćatstwa w ródnej wsy, we Wotrowje. W pěsto­warskim času w sydomdźesatych lětach bě mały Marek mjenujcy pola „Satlerec“, pola dźěda Jana Rjedy we Wotrowskej sedłarni, wotrostł. Tam mějachu hižo wot 1938 z tehdy 30lětnym Rjedźic Janom mištra za sedłarske rjemjesło. A dokelž běštaj Bukec staršej w sydom­dźesatych lětach wobaj powołansce chětro zapřehnjenaj, bě Rjedźic dźěd za Bukec dźowce a syna w Rjedźic sedłarni wulka podpěra. Pěstowarski čas pola dźěda w dźěłarni bě za wnučka Mareka hižo sčasom wuwabk, so ze sedłarjom stać. Poměrnje zahe, hižo w 5. lětniku w šulskim času, wuwi so powołanski són do dźědowych stopow stupać a so ze sedłarjom stać. Wučerce, kotraž chcyše Wotrow­čana na gymnazij pósłać, šuler Marek Buk tehdy praji, zo za wu­kubłanje maturu njetrjeba, a zo wostanje na šuli w Pančicach-Kukowje.

Wukubłanje w času přewróta

Zajimawy narowny pomnikna Budyskim Tuchorju

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:

Najstarši serbski napis na Tuchorskim pohrjebnišću njeznatymaj mandźelskimaj wěnowany

Hdyž wot Cyhelskeho nasypa přez hłowny zachod na Budyski Tuchor zastupiš a při ­ćěłowni nalěwo wotbočiš, přińdźeš po ně­hdźe sto dalšich metrach podłu sewjerneje murje po­hrjebnišća k rownišću z němsko-serbskim napisom. Jedna so wo mjeńši swójbny row, wobdaty ze zornowcowymi prohami, na kotrychž bě něhdy železny płót připrawjeny. Rownišćo je z wulkej kamjentnej platu bjez napisa wodźěte. Před kěrchowskej murju steji ze syenita dźěłany pomnik z wulkim křižom. Do čorneho kamjenja je wudypany napis, kiž bě, kaž barbne zbytki wobswědčeja, něhdy pozłoćany.

„Ewiger Friede!“ steji jako přeće na prěčnej hrjedźe křiža. Pomnik samón pomjenuje tu pochowaneju: „Hier ruhen in Gott / Marie Hoppe, geb. Vogel, geb. d. 13. März 1822, gest. d. 8. April 1898. / Carl Hoppe, Bürger u. Hausbesitzer allhier, geb. d. 20. April 1817, gest. d. 14. Dec. 1901.“ Pod tym je čitać serbska štučka we łaćonskich pismikach a w starym prawopisu:

 „Njetk, sprozni ruzy, wotpocżtej

 A lejżtej w Bożim meni,

 Wy wocżi sso też sandżeltej,

 Spi moje cżjeło renje,

 Porucż sso Jesussej,

cyrkej wopytali

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:
Dźěći Witaj-skupiny Bu­ke­čanskeje pě­sto­war­nje z mjenom „Lutki“ a jich pě­sto­warka Andrea Herbrichowa su njedawno tam­nišu cyrkej wopytali a sej twarnišćo byrglow wobhladali. Kantorka Elke Großowa je dźěćom wšelake dźěle rozkładła a jim na drjewjanych pišćelach zahudźiła. tekst a foće: Hanaróža Šafratowa

Darowanska akcija „Darujće pisaki”

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:

Darowanska akcija „Darujće pisaki” je so wuspěšnje zakónčiła. Na spočatku noweho šulskeho lěta smy pakćik z pisakami wotpósłali. Dohromady su so pjeć kilogramow pisanskeho gratu, lineale, drapaki, barbjenčki, wołojniki, kónčkowaki a nožicy

nahromadźili. Pakćik smy nětko towarstwu „Stifte stiften” přewostajili. Towarstwo sćele jón potom dale do Afriki abo nětko tež do Ukrainy, hdźež so potrěbnym dźěćom dari.

Skupina šulerjow 7. lětnika Serbskeje wyšeje šule Worklecy „Michał Hórnik“ je z połnym elanom a wjeselom na projekće dźěłała.

Wutrobny dźak wuprajamy wšitkim darićelam, šulerjam, staršim, wučerjam, wowkam

a dźědam kaž tež dalšim, kotřiž su našu akciju sobu podpěrali.

Skupina 7. lětnika Worklečanskeje wyšeje šule | Foto: Tobias Bulank

Nałožk samo dwójce pěstowali

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:

Swjaty Měrćin, swjaty Měrćin, swjaty Měrćin jěcha na konju a kruće dźerži wotežku“ spěwachu dźěći serbskeho katolskeho domu „Alojs Andricki“ w Radworju

11. nowembra samo dwójce. Wy so snano prašeće, čehodla dwaj razaj? Haj, to chcu wam přeradźić. Hižo do mjenowaneho dnja započachu dźěći so na tutón nałožk přihotować. Paslichu cyle pilnje rjane a wšelake latarnički. Na dnju

Z lampionkami wuměnkarjow překwapili

Freitag, 18. November 2022 geschrieben von:

Zawěsće sće tež wy dźensa tydźenja z lampionkami po wsach

a městach nóžkowali a swjateho Měrćina spominali. Dźeń do

toho su so dźěći ze swojimi staršimi Budyskeje pěstowarnje „Jan

Radyserb-Wjela“ zetkali a zhromadnje wuměnkarjow w starowni

Budy­skeje diakonije „Paul Gerhard“ zawjeselili. Tak zaspěwachu znaty spěw wo swj. Měrćinje a dalše pěsnički. Do toho sydaštej Měrćinowy rochlik a horcy čaj. Bianka Šeferowa Foće: SN/Hanka Šěnec

Z pjera spisowaćelki Jěwy-Marje Čornakec je w LND dalša stawizna wo wrobliku Fridźe wušła, kiž wudospołnja serbski dźěćacy bestsellerowy rjad za čitarjow wot štyrjoch lět. Po tym zo su so přećeljo mjez druhim hižo na ptači kwas, jutry a kermušu hotowali, wjesela so nětko na hody.

Na zelenej łuce přihotuja so přećeljo z radosću na rjany hodowny

swjedźeń. Přez zymu je žabka Šlapka zaso k wroblikej, myšce a jěžikej ćahnyła, zo njeby tak sama była. A dalši hósć je so přizjewił – wopička Ritka z dalokeje Afriki. Zhromadnje chcedźa swjećić – z pyšenym hodownym štomikom, wobradźenjom, darikami, chłóšćenkami a horcej šokolodu. Jeničce rumpodich da na so čakać. Nowe hodowne dyrdomdejstwo ze zabawnymi barbnymi rysowankami ilustratora Güntera Wongela je młodym čitarjam wurjadny dar pod hodowny štom.

Měrka Mětowa

Pječenu husycu dóstali

Freitag, 18. November 2022 geschrieben von:
POzadk

Čehodla swjećimy swjateho Měrćina?

11. nowembra swjećimy swj. Měrćina. Wón běše najprjedy romski wojak, kotryž běše za swoju

smilnosć jara znaty. Kaž z legendy wuchadźa, je wón na zymnym zymskim dnju swój płašć z pro­šerjom dźělił a jeho tak před zmjerznjenjom zachował. Z toho časa ćahaja předewšěm dźěći na dnju a wokoło 11. nowembra z latarničkami po dróhach a dopominaja tak na swjateho Měrćina.


Tež w Chróšćanskej zakładnej šuli su dźensa tydźenja

swj. Měrćina swjećili. Tam

pokazachu šulerjo program

a tohorunja su pječenu hu­sycu dóstali. To běše woprawdźe

wulkotna wěc! Ale što ma

hu­syca poprawom ze swj.

Měr­ćinom činić? Foće: Feliks Haza


Što ma swjaty Měrćin z husycu činić? Měrćin bě so skromnosće dla

w husacym chlěwje schował, jako

chcychu jeho na biskopa wuswjećić. Husy pak wulku haru činjachu

a jeho tak přeradźichu. Z toho dnja je biskop Měrćin

z Toursa škitny patron husycow.

Słowa mocy – mócne słowa

Freitag, 18. November 2022 geschrieben von:

Recensija romana Elki Lorencoweje „Machtworte“

Zo bě jeje mandźelski-basnik mišter ­słowow, wěmy – zo pak zamóže tež Elke Lorencowa pisać, to hakle nětko pytnjemy. Lětsa je w nakładnistwje Mitteldeutscher Verlag jeje prěni roman „Macht­worte“ wušoł. Debit to, kotryž jenož hladajo na pózdni spisowaćelski comingout njepřekwapja, ale tež nastupajo putacu lekturu, kotraž wona čitarjej dari. Aw­torka powěda wo swojim dźěćatstwje w Němskej demokratiskej republice, wo wulkej politice w holčacym žiwjenju.

Hižo 1988 bě Wuježčanka prěnje skicy teksta nakładnistwu Aufbau pósłała, po politiskim přewróće pak měješe zastaranje swójby prioritu. Město na swojim teksće je Lorencowa po tym na nowi­narskich zdźělenkach města Budyšina dźěłała. Skónčnje, w starobje 59 lět, wona projekt znowa wožiwi, a mandźelski Kito Lorenc je wuslědk samo hišće takrjec „wotžohnować“ móhł, kaž wona w dodawku knihi přeradźa.

Zhromadny modelowy projekt

Freitag, 18. November 2022 geschrieben von:

Prěnja etapa kreatiwneho zwjazowanja mjeńšinoweju kulturow

Z prezentaciju hudźbneho wideja hymny „Serbsko-Waliziskeho přećelstwa – Cyfeill garwch cymareg a sorbian“ na Choćebuzkim filmowym festiwalu su sobuskutkowacy prěnju etapu projekta zakónčili. Na iniciatiwu huslaceho spěwytwórca Geigerzähler a spěwarki-gitaristki Efa Supertramp běchu lětsa w aprylu we wobłuku dźěłarnički w Choćebuzu wjacore spěwy skomponowali, aranžowali a natočili. Wuslědk je kaseta z dohromady 16 titulemi, kotruž z małej turneju po Łužicy a naposledk w Berlinje předstajichu. Koncertna jězba powjedźe jich na dosć njewšědne jewišća, kaž na přikład do lěsa blisko Slepoho abo na Kumšiski dwór ­­čo. 8. W Nukničanskej barace knježeše hnuta ćišina kaž drje hišće ženje, jako wobkuzłany publikum harfenistce Cerys Hafana připosłuchaše. Ani z bary njebě někajkehožkuli klimpota słyšeć. W Choćebuzu přiwabi wustup – tež dźakowano takrjec domjacej hrě rappera a lokalneho matadora STOI – najwjace wopytowarjow.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND