Kóždy jednotliwc móže přinošować
Digitalne systemy spóznawaja rěčanu rěč
Budyšin (SN/MiR). 7 000 sadow w serbskej rěči na platformje Mozilla Common Voice čaka na to, zo je serbšćinu nałožowacy do systema rěča. Prěnja hodźina narěčanych sadow je mjeztym nahrawana. „Dale a wjac techniskich systemow rěčanu rěč spóznawa. Tónle trend ma so dale zesylnić“, wuswětla direktor Załožby za serbski lud Jan Budar. Koncerny pak podpěruja dotal jeničce wulke rěče. „Šansa, mało nałožowanu rěč do komercielnych systemow dóstać, je wjetša, hdyž předleža daty. Naš zaměr je wutworić datowy system, kotryž rěčanu serbšćinu rozumi. To pak je projekt na znajmjeńša tři lěta“, Jan Budar rozprawja. Snano pak hodźi so potom na prašenje wotmołwić, hač přichodne nawigaciske systemy w awće serbšćinu rěčaceho rozumja a hač tež Alexa w serbskej rěči zwuraznjene přeća spjelnja.
Wědu wo zelach rady dale dawa
Kerstin Baer posrědkuje na Wojerowskej ludowej uniwersiće zajimcam rady swoju wědu wo zelach a přirodnych wudźěłkach. A jeje kursy su jara woblubowane.
Wojerecy (SiR/SN). Samopaslene blidowe kartki z receptami su hižo mała pokazka na wosebity wječor we Wojerowskim Domje zetkawanja. Tam ma tónraz wo wjerjebinu (Eberesche), jědźne kastanije a dalše přirodne produkty hić. Přeprosyła je Kerstin Baer, kotruž luboznje tež „zelowu wjeru“ mjenuja. Jako ekspertka poskića wona na Wojerowskej ludowej uniwersiće kursy zelowědy a warjenja ze zelemi. Wšako so w metjeju hižo tak derje wuznawa, zo organizuje wodźenja po přirodźe, wě, kak přirodne surowizny wužiwać a přihotować, a ma nad swojim hobbyjom njesměrnje wjele wjesela.
Bjez přizjewjenja
Budyšin (SN). Budyskej wotnožce Sakskeho krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu dale wučerjo pobrachuja, wosebje tež serbskorěčni. Za přichodne šulske połlěto njeje so ani zajimc abo zajimča ze serbskorěčnym pozadkom přizjewił(a). Při tym trjeba LaSuB samo pedagogow za Budyski Serbski gymnazij, wosebje za wuwučowanje přirodowědnych předmjetow. „Pytamy wobstajnje wučerjow, kotřiž móža w serbskej rěči wučbu podawać a to za wšitke šulske družiny“, zdźěli na naprašowanje rěčnik LaSuB dr. Jens Drummer.
Gramatiske tabulki předleža
Hodowne dariki paslili
Wobohaćeja Łazowski park
Wuknjacy Łazowskeje Wyšeje šule su w tamnišim parku štom lěta 2019, dołhošiškaty wjaz (Flatterulme), sadźili.
Łaz (AK/SN). „Štom lěta 2019“ je dołhošiškaty wjaz. Wjacore tajke štomiki stejachu minjeny tydźeń w srjedźišću akcije we Łazowskim parku. Wjacore dźěći su je tam tydźenja sadźeli. „Tak móžemy něšto za wobswět činić. A zdobom park zachowamy“, měnjachu na podawku wobdźěleni z rjadownje 5 A Łazowskeje šule.
Sadźenska akcija je projekt „Łazowski park – Drohoćinku přichodnym generacijam zachować“. „Jedna so wo jedyn z cyłkownje sydom małych projektow, z kotrymiž smy so jako gmejna na wurisanju Sakskeho fondsa ‚Čiń sobu!‘ wobdźělili“, rozłoži sobudźěłaćer komuny a zamołwity za gmejnske ležownosće, saněrowanje hórnistwa, twarstwo a porjad Jens Kieschnick. „Dwaj projektaj buštej přizwolenej: Łazowski park a zwukowa připrawa za měšany chór a dźiwadłowu skupinu Krabat wjesneho a domizniskeho kluba we Wulkich Ždźarach.“
Wuchowajće bajki!
Tradicije a modernu zwjazowacy projekt znowa wozrodźeny
Čorny Chołmc (SiR/SN). Wjelk da sej direktnje pod pyšenym hodownym štomom na stólcu lubić. Jeho wotpočink pak je jenož krótki. Wšako přińdźechu tróšku pozdźišo za njeho po zdaću słódne pječenki do bróžnje Čornochołmčanskeho Krabatoweho młyna.
„To dosaha, zo móžu so najprjedy prawje nažrać“, so rubježnik šćěri, jako wuhlada njeličomne dźěći, kotrež do bróžnje přichadźeja, a majka sej při tym swoje tołste kutleško. A w nim so něšto hiba! Štó abo što so pod wjelčim kostimom chowa, pak wosta předwčerawšim a tohorunja wčera potajnstwo. Wšako je zaso čas bajkow w Krabatowym młynje.
Třinaće hólcow a holcow z Wojerowskeje Lipoweje šule bě póndźelu z hosćom w Čornym Chołmcu. A woni mějachu nadawk bajki wuchować. Ideju zrodźiła bě bywša sobudźěłaćerka Krabatoweho młyna Kerstin Zukunft. Projekt su tam předwčerawšim pod nawodom Magdaleny Schaffer wozrodźili a žněja z nim znowa připóznaće mjez staršimi, dźěćimi a wučerjemi.
Wulke připóznaće za koncert žnjeli
Worklecy (aha/SN). „Wulkotny – poradźeny – skutkowny“ a hišće dalše słowa chwalby sy minjeny pjatk po adwentnym koncerće Worklečanskeje zakładneje šule „Michał Hórnik“ słyšał. Hižo wjacore lěta dźě wuhotuja tamniši šulerjo nimo programa k mejemjetanju kóždolětnje we wotměnje program na swjedźenju ptačeho kwasa abo lětsa po dwěmaj lětomaj zaso w adwenće.
Direktorka kubłanišća Sabina Hejdušcyna witaše přichwatanych staršich, dźědow a wowki a wšěch zajimcow w połnje wobsadźenej a hodownje pyšenej sportowni a zwurazni rjane słowa za adwentny čas, za čas połny potajnstwow a překwapjenkow. Za přitomnych slědowaše na to jedna z bytostnych překwapjenkow, hdyž předstajichu šulerjo swój hodźinski, z njesměrnej prócu a pilnosću nazwučowany program, do kotrehož zapřijachu wjacore nowosće.
Njech je chwalba pohon
Zhromadnosć mjez šulerjemi so změniła
Spočatk septembra wuwabi Worklečanska Serbska wyša šula „Michał Hórnik“ w Serbach hobersku žołmu zahoritosće. Pjeć předstajenjow jewišćoweje produkcije „Quo vadis – dokal dźeš?“ w Chróšćanskej „Jednoće“ je wupředatych było. Iniciatorojo projekta běchu Worklečanscy wučerjo Diana Šołćina, Beno Hojer a Syman Bjarš. Milenka Rječcyna je so z nimi rozmołwjała.
Zjawnosć měješe zaćišć, zo sćěhujeće z projektom zdobom cyle jasny marketing. Je tomu tak?
D. Šołćina: Wjace hač sto wobdźělnikow na, za a před jewišćom je na projekće sobu skutkowało. Tajka zhromadnosć wězo wabi.
B. Hojer: Zakładnu mysl wo musicalu mějachmy před něhdźe dwěmaj lětomaj. Wot toho časa smy zaměrnje na nim dźěłali. Wězo nastachu w běhu časa nowe konteksty, kotrež su tež marketingej polěkowali. Rozsudne pak je, hač a kotry maš wuspěch.
