Susodnu rěč a kulturu sej zbližić
Wjace hač sto pólskich a němskich pedagogow z přidatnej kwalifikaciju
Zhorjelc (AK/SN). Dwurěčnosć wot žłobika hač k maturje zmóžnić je a wostanje wulki zaměr w němsko-pólskim pomjeznym regionje. „Wuměnjenja za to měli so ze samozrozumliwosću stać. To započina so w dźěćacych dnjowych přebywanišćach. Chcemy ze zhromadnym dźěłom pokročować a nazhonjenja minjeneju lět pohłubšić“, podšmórny nawodnica Sakskeho krajneho centruma za susodorěčne kubłanje dr. Regina Gellrich minjeny štwórtk na zakónčenju projekta „Wulcy za małych – Duzi dla małych“ w Zhorjelcu. Wot lěta 2017 je so dohromady 57 němskich a 56 pólskich předšulskich pedagogow w tym wobłuku dale kubłało. Wobdźělenych bě cyłkownje 63 kubłanišćow w pomjeznym regionje. Wjace hač 3 000 dźěći z wobeju krajow su wučerjo w tym času za rěč susoda sensibilizowali. Nastali su nimo toho němsko-pólska molowanska kniha „Z Biedronką i Maus przez cały rok – Z božim słónčkom a myšku přez cyłe lěto“ kaž tež přiručce „Święta i tradycje w Polsce i w Niemczech – Swjedźenje a tradicije w Pólskej a Němskej“ a „Cztery pory roku – Štyri počasy“.
Z Worklec do krajneje stolicy
Lipy zaso kćěja ...
Rěč a zhromadźenstwo wozrodźić
Wuslědki mjezynarodneho wědomostneho projekta diskusiju nastorčili – cyle w zmysle zamołwiteju awtorkow
„Pospyty rewitalizacije serbšćiny: staw a wužadanja“ rěkaše přednošk, z kotrymž předstajištej prof. dr. Nicole Dołowy-Rybińska z Instituta za slawistiku Pólskeje akademije wědomosćow a dr. Cordula Ratajczakowa ze Serbskeho instituta (SI) wuslědki přepytowanja wo aktualnym stawje (znowa) wozrodźeneje serbskeje rěče. Wobłuk tworješe fachowa konferenca 31. meje w Budyskim Serbskim domje. Slědźenski projekt bě dźěl lěta 2016 w Barcelonje zahajeneho programa SMiLE – Sustaining minoritized languages in Europe (Zachowanje mjeńšinowych rěčow w Europje). Nošer je Smithonian center for folklife & cultural heritage (CFCH, Srjedźišćo za ludowe žiwjenje a kulturne herbstwo towaršnosće Smithonian), podsekcija wuznamneho, jako załožba organizowaneho instituta Smithonian we Washingtonje DC.
Za škit klimyso wuprajić
Jubilej swjećili
Hory (SN/JaW). Swoje 60lětne wobstaće je wčera dźěćace dnjowe přebywanišćo „Lutki“ na Horach w gmejnje Halštrowska Hola woswjećiło.
Kaž nawodnica kubłanišća Petra Sulkowa na naprašowanje zdźěli, móžachu sej hosćo wčerawšeho popołdnja tójšto wobhladać. „Mnozy zajimowachu so za našu wustajeńcu starych dźěćacych hrajkow, kotrež pochadźeja předewšěm z časa NDR“, wona wuzběhny. Zhonić móžachu přitomni tež wo wuwiću kubłanišća wot spočatkow w lěće 1959 hač do dźensnišeho. Za to běchu kubłarki a dalši pomocnicy dlěši čas na chronice dźěłali a ju tež z wjele wobrazami wudospołnili. Dale předstajichu chowancy dnjoweho přebywanišća w małej modowej přehladce, kajku drastu běchu dźěći něhdy w pěstowarni zwoblěkane. „Tež za dwurěčny, přewažnje pak serbski kulturny program žnějachu woni wulke připóznaće“, kaž nawodnica Petra Sulkowa hordźe zwurazni.
Tuchwilu hladaja w Horjanskim dnjowym přebywanišću 64 dźěći. Wot lěta 2000 wuwučuja kubłarki wšitke dźěći, kotrež tam do pěstowarnje chodźa, po modelu Witaj. Mnozy z nich serbšćinu tež w šuli dale wuknu.
Matematika raz cyle hinak
Zajim za wyše šule widźomnje přiběra
Budyšin (SN/MiR). Mjeztym je jasne, na kotrej wyšej šuli abo na kotrym gymnaziju budu šulerjo po zakónčenju zakładneje šule dale wuknyć. Šule su staršim minjene dny listy rozesłali, zo bychu nětko oficialnje wědźeli, do kotreje dalewjeduceje šule jich dźěćo póńdźe. Z listom su zwjetša dóstali přeprošenje na prěni staršiski wječork. Wulki dźěl kubłanišćow jón hižo w juniju přewjedźe.
Na Budyskej Serbskej wyšej šuli wutworja w šulskim lěće 2019/2020 w 5. lětniku jednu rjadownju, w kotrejž chce wot noweho šulskeho lěta 21 dźěći wuknyć. Na Worklečanskej wyšej šuli „Michał Hórnik“ změja w jednej rjadowni 26 šulerjow, Radworska wyša šula „Dr. Marja Grólmusec“ wutwori dwě rjadowni z 28 šulerjemi a w Ralbicach změja rjadownju z 23 šulerjemi. Na Kulowskej wyšej šuli „Korla Awgust Kocor“ chce 46 hólcow a holcow w dwěmaj rjadownjomaj wuknyć a na Slepjanskej wyšej šuli „Dr. Marja Grólmusec“ 34 tohorunja w dwěmaj rjadownjomaj. Wo tym informuje Budyske stejnišćo krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB).
W Choćebuzu abibal swjećili
Dźak šulerjam za sobuskutkowanje na awdioguidźe
Budyšin (SN/MiR). Awdioguide „Nastajej wuši!“ w Budyskim Serbskim muzeju měri so wosebje na dźěći w šulskej starobje. Runje tak młodostni a starši wopytowarjo składnosć wužiwaja, sej na te wašnje wustajenišćo wotkryć. Srjedu móžachu šulerjo 6. a 8. lětnika Zgorzelecskeje šule z mjenom Tučel nazhonić, kak wodźenje ze słuchatkami po muzeju skutkuje. Wšako maja w Budyšinje tež pólskorěčnu wersiju awdioguida. Tak móža nětko přiběrajcy wopytowarjo z Pólskeje wo zažnym zasydlenju Łužicy słyšeć, runje tak kaž wo načasnym wuměłskim tworjenju. „Nawodnica muzeja Christina Boguszowa je spěchowanske srědki za to wobstarała, zo su awdioguide do pólšćiny přełožić a nahrawać móhli. Hewak předleži wón hišće hornjoserbsce, němsce a jendźelsce. Šulerjow, kotřiž su pólskorěčne teksty nahrawali, bě wona w Zgorzelecu namakała“, rozłožuje zamołwita za kulturne sposrědkowanje a zjawnostne dźěło w Serbskim muzeju Mónika Ošikowa. W Symankec filmowym studiju w Budyšinje su třo šulerjo a dwaj dorosćenaj w aprylu teksty natočili.
