Kita husličkarja wožiwili

Donnerstag, 18. Oktober 2018 geschrieben von:

Wulkotna premjera z překwapjacymi idejemi za serbskeho klasikarja

Za mnje najrjeńšo je, widźeć napjatosć młodych přihladowarjow na klankodźiwadłowych předstajenjach. Woči přeradźa jich wćipnosć. Woni chcedźa wědźeć, što so na jewišću stawa – a to hnydom a spěšnje. A njetraje dołho, zo su do jednanja dospołnje zanurjeni.

Tak bě tomu tež zańdźenu njedźelu popołdnju w Budyskim Dźiwadle na hrodźe, byrnjež skerje dorosćeni rynki stólcow pjelnili. Tam knježeštej bjesada mjez wulkimi a pišpot mjez małymi wopy­to­warjemi. Premjera inscenacije „Kito husličkar“ bě tak wabjaca, zo běše mała žurla­ na prěnim poschodźe hrajnišća hač na poslednje městno wobsadźena.

Són kaž w bajce

Donnerstag, 18. Oktober 2018 geschrieben von:
Zawěšk so zběhnje, započina so hra z wobsahom, kotryž je z literatury znaty. Před jewi­šćom sedźa mali přihladowarjo, za­nurjeni do jednanja. To je realita. A nětko són. Po předstajenju knježi w foyeru wulkotna nalada. Dźěći sej hrajkaja z marionetami, proša staršeju wo klanku za klankacu stwu, wumoluja wobrazy abo su interaktiwnje po dźiwadle po puću. Snano pak su tež w knize čitali, kotraž ma runje samsny wobsah kaž dźiwadłowa hra abo musical. Serbski ludowy ansambl to čini. Na ptačim kwasu dóstawaja dźěći husto programowy zešiwk z wobsahom hry a wumolowanku abo paslenku. Na to dyrbjach myslić,­ jako běch na předstajenju aktual­neje klankodźiwadłoweje inscena­cije NSLDź „Kito hus­lič­kar“. Programowy zešiwk podawa wažne informacije a spo­dobnu ilustraciju. Njeby rjenje było měć tež knihu „Kito husličkar“ na předań? Nažel pak je ta w lěće 1979 wudata dawno ro­zebrana. Milenka Rječcyna

Lipsk (LW/SN). Na Instituće za sorabi­stiku Lipšćanskeje uniwersity zahajichu zańdźeny štwórtk nowy semester z nastajenjom studijneho plana. Jednaćelski direktor instituta prof. Edward Wornar je nowačkow kaž tež studentow dalšich lětnikow witał a wšěm wjele wuspěcha w nowym akademiskim lěće wupřał.

Dźesać nowačkow je tón dźeń w in­stituće studować započało, z nich třo z Hornjeje a dwaj z Delnjeje Łužicy wučerstwo. Dalše předmjety za nich su matematika a jendźelšćina. Jedyn student zahaji swój masterski studij na polu delnjoserbšćiny (sorabistika). Mjez studowacymi je stipendiatka Załožby za serbski lud. Třo studenća započachu z bachelorskim studijom mjeńšinowych rěčow a wuknu serbšćinu wot zakłada.

Budźmy sćerpni

Dienstag, 16. Oktober 2018 geschrieben von:

Zymski semester akademiskeho lěta 2017/2018 běži. Wot spočatka oktobra so studentam na uniwersitach po cyłej Němskej zaso hłowy kurja – tak tež na Instituće za so­rabistiku Lipšćanskeje uniwersity. Tam su semester z dźesać nowačkami zaha­jili. Prof. dr. Edward Wornar, jednaćelski direktor instituta, je swojich chowancow wšitkich wosobinsce witał. A přijěli su na zarjadowanje tež hosćo z Łužicy.

Na Techniskej uniwersiće Drježdźany wobsteji wotnětka tohorunja składnosć, chodźić na seminary, złožowace so na serbske temy. Nawoda tamnišeho Instituta za slawistiku prof. dr. Christian Prunitsch njeje k zahajenju semestra studentow a łužiskich zajimcow ekstra witał. Tónle wo­sebity poskitk pak so lětsa prěni króć wotmě­wa. A kaž kóždy wě, hakle po třoch lětach rěčimy wo tradiciji. Budźmy po­tajkim trochu sćerpni, klětu pojědźemy snano tež na witanje studentow w Drježdźanskej TU. Milenka Rječcyna

„Milenka“ nětko bjez pomocnicy

Freitag, 12. Oktober 2018 geschrieben von:
Jadwiga Wejšina je w Rownjanskej pěstowarni „Milenka“ na posrědkowanje ­Rěčneho centruma WITAJ (RCW) wot septembra 2012 kubłarki při serbskorěčnym kubłanju dźěći podpěrała. Poradźowaše je nastupajo metodiku posrědkowanja serbšćiny, pomhaše jim při wuwiwanju materialijow a runje tak při nawuknjenju serbšćiny. Wosebje pak je so dźěćom wěnowała a jim serbšćinu posrědkowała a to wšědny dźeń, na projektach a swjedźenjach. Wčera nětko su so pěstowarki a dźěći z Jadwigu Wejšinej rozžohnowali. Dary, kulturny program chowancow domu, dźakne­ słowa jeho­ nawodnicy a kubłarkow kaž tež přistajenych Domowiny a RCW swědčachu wo wulkej dźakownosći. Foto: RCW/Jadwiga Kaulfürstowa

Inwestuja do nimale 450 šulow

Donnerstag, 11. Oktober 2018 geschrieben von:

Sakski wobswětowy minister Thomas Schmidt a jeho kolega, minister za kultus Christian Piwarz (wobaj CDU), staj wčera w Drježdźanach přepodałoj inwesticiske­ plany za šule wokrjesam a bjezwokrjesnym městam.

Tematiku wuhlo maja tež w Čěskej

Mittwoch, 10. Oktober 2018 geschrieben von:

Lětuša stipendiatka Załožby za serbski lud na Instituće za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće je Čechowka Tereza Hromádková. Porno druhim lětam, jako tam wjacori wukrajni zajimcy studowachu, je wona tónraz jenička z podpěru załož­by. Studentka srjedźoeuropskich stu­­dijow na Praskej Karlowej uniwersiće pochadźa z čěskeje stolicy, hdźež je so 1995 narodźiła. We wobłuku studija nawukny wona hižo pólšćinu a madźaršćinu. Wosebje zajimuje so za stawizny wotpowědneju krajow. Tereza Hromádková rěči tež jendźelsce, němsce a serbsce. Nimo­ toho chce hišće samišćinu nawu­knyć. „Serbšćinu wuknyła sym dotal ně­hdźe lěto z pomocu knihow. Wo Serbach a jich stawiznach je jej docent a wučer dr. Petr Kaleta – wón slědźi na polu serbskich stawiznow, wosebje NDRskeho časa kaž tež na polu mjeńšinowych rěčow – trěbne informacije posrědkował.

Přećela njewoteznaješ

Freitag, 05. Oktober 2018 geschrieben von:
Tajke krótke přisłowo kaž w nadpismje lědma namakaš. Přiwšěm ma wone jadriwe wuprajenje. Wšako so přećelej ženje njewotcuzbniš. Kóždy z nas ma přećelow, zwjetša kóždy hinašich, druhdy tež samsnych. Dalši su ći samo bliscy, byrnjež z druheho kraja pochadźeli. To začuwaja tež wučerjo našich šulow, kotrež wudźeržuja trajne partnerstwa-přećelstwa ke kolegam we wukraju. Najdalše styki drje Worklečanska wyša šula „Michał Hórnik“ pěstuje. Jeje přećelstwo dźe přez wjace hač 1 500 kilometrow zdalenosće, hač do francoskeje Bretanje. Jeničke zetkanje wob lěto, jónu tu a jónu tam, Łužičanam za to dosaha. Časowje najdlěši zwisk pěstuje Ralbičanska šula. Hižo za čas NDR nawjazachu wučerjo styki do čěskeho Mělnika. Šulerjo maja porno wučerjam skerje zrědka trajne zwiski. Jim je wažne so w rěči druheho wuspytać a sej jeje wosebitosć wotkryć. Tež to je – hdyž tež hi­naše – přećelstwo. Milenka Rječcyna

Hódny přinošk za zažne kubłanje dźěći

Dienstag, 02. Oktober 2018 geschrieben von:

Zhorjelc (AK/SN). Z rekordnym wob­dźě­le­njom wotměwa so lětsa projekt „Dźěćace dnjowe zarjadnišćo pyta wuměłca“. 34 žłobikow, pěstowarnjow a hortow z wo­krjesow Zhorjelc a Budyšin je zawjazanych, loni 19. Syć „Kulturne kubłanje kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska“ projekt wot lěta 2015 koordinuje.

Młody ratar eksperimentuje na polach swójby ze soju

Mittwoch, 26. September 2018 geschrieben von:

Za swoje masterske dźěło sej Roman Wjesela z Chrósćic wjele zwaži

Schowany za wysokimi kukuricowymi rostlinami čapa młody muž na polu. Mjez Jaseńcu a Dobrošicami je sej 22lětny student ratarstwa na Drježdźanskej Techniskej uniwersiće Roman Wjesela pospytne polo připrawił. Za swoje zakónčace masterske dźěło klětu je sej zajimawu temu wupytał. „Hladajo na změnu klimy w Europje, wosebje na mjenje spadkow w lěću, sym so rozsudźił z jara mnohostronskej rostlinu soju eksperimentować“ wón powěda. „Tak wjaza soja podobnje, kaž tamne družiny łušćinowych płodow, kaž hroch abo domjace buny, dusyk w pódźe a tak jeje płódnosć powjetša.“ Tole stawa so z tak mjenowanej symbiozu rostliny z bakteriju. Na korjenju sydlaca bakterija wjaza za rostlinu trěbny dusyk w zemi a ju tak hnoji. Na tamnej stronje rostlina bakteriju z mineralijemi a cokorami zastaruje, z čehož wobě profitujetej. Dokelž pak bakterija wjele wjace dusyka w zemi wjaza, hač soja sama přetrjebuje, njetrjeba so naslědna kultura tak sylnje hnojić.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND