Rěčne lěhwo zwjazowace

Mittwoch, 01. August 2018 geschrieben von:

Za nikoho žadyn pardon – lěsny běh prózdninarjow wužadał a wokřewił

Prózdniny su wjeselo, a to kóžde lěto znowa we Wodowych Hendrichecach. Lětsa přebywaše tam 34 dźěći wot 2. do 9. lětnika dźesać dnjow. Serbske šulske towarstwo bě wospjet na swoje rěčne lěhwo přeprosyło.

Něchtóžkuli móhł sej myslić, zo je to mjeztym rutina za tych, kotřiž so wo prózdninarjow staraja. Tomu pak tak njeje. To dyrbjachmoj tež mój dožiwić, fotograf a redaktorka SN.

Bóle sej hłójčku łamać

Mittwoch, 01. August 2018 geschrieben von:
Čehodla, so mje kolegojo prašeja, njejsu wobdźělnicy rěčneho lěhwa Serbskeho šulskeho towarstwa baseń na někajke serbske zapřijeće tworić měli? Ale na skerje němske za mydło S E I F E? Ze swojeho dźěćatstwa pak wěm, zo smy tež my Wodowym Hendrichecam Seifi prajili a do Seifija jěli. Dźensa pak jědu dźěći a młodostni do Seife. Nadawk w prózdninskim lěhwje SŠT pak nětko bě, z mjenowanymi pismikami basnić. Kajke měło to serbskorěčne hrónčko być? Bjezdwěla dyrbjachu sej pomocnicy słowo spěšnje přemyslić, kotrež na cedlu napisaja. Mějachu dźě jara krótkodobnje na změnu programa dźiwać. Přiwšěm by zawěsće lěpje było, sej runje telko wuprajacu serbsku skrótšenku wumyslić – snano H E N D R I CH? Móžnosćow je tójšto. Mjeno Wodowe Hendri­checy wopři­jima 16 pismikow. Lubowar ličbow móže sej rady wuličić, kelko pismikowych kombinacijow so w mjenje městačka chowa. Milenka Rječcyna

Ma wotežku w ruce

Dienstag, 31. Juli 2018 geschrieben von:
W prawym času sej prawych ludźi na zarjadowanje přeprosyć je kumšt. Dr. Fabianej Kaulfürstej je so to njedawno poradźiło. Wón witaše Bosćija Handrika na přednošk, kotryž wabješe wukrajnikow za wučerjenje we Łužicy. Dr. Kaulfürst a dalši wobdźělnicy přinošowachu z kritiskimi prašenjemi, rozmyslować wo perspektiwje tajkich zajimcow. Dopóznali wšitcy su: Tójšto nadawkow ma so hišće zmištrować, wosebje za Handrika. W běhu zašłeje a přeco zaso jewjaceje so horceje debaty wo dźěle čěskich wučerjow na serbskich a serbšćinu wuwučowacych šulach by wón nimale wótku do žita ćisnył. Je wo tym rozmyslował, zo móhł so w zarjedźe Sakskeho krajneho zarjada za šulu a kubłanje ­(LaSuB) na hinaše hač Serbow potrjechjace nadawki koncentrować. Derje, zo wón to njeje. Tež hdyž steja nad LaSuB hišće ministerstwa a knježerstwo, kotrež rozsudźeja – Bosćij Handrik ma nětko wotežku w ruce. Milenka Rječcyna

Kołoteptanje je mnohim znate było

Freitag, 27. Juli 2018 geschrieben von:
Po serbskim wašnju rejwać, to bě tema wčerawšeho wječora na 21. mjezynarodnym lětnim kursu za serbsku rěč a kulturu Serbskeho instituta. Dr. Fabian Kaulfürst a Jakub Brězan postaraštaj so z instrumentalnym přewodom wo prawy rytmus. Wobdźělnicy zeznachu w Serbach woblubowane štučki a reje kaž „Šewca“, „Stup dale“ a „Hory módre“. Wosebite wjeselo mějachu při teptanju koła, wšako mnozy z kur­sistow tule reju znaja, tež hdyž so w druhich krajach trochu hinak rejuje. Dźensa wječor so lětuši kurs zakónči a jutře poda so 45 wobdźělnikow z dwanaće krajow ­zaso do swojeje domizny. Foto: SN/Maćij Bulank

Do měsačka hladać

Freitag, 27. Juli 2018 geschrieben von:
Sće byli hižo jónu w Budyskej hwězdarni? Přiznaju, běch tam posledni króć na čitanju ze serbskeje knihi wo lěće čłowjekow do swětnišća. Jako šulerka a studentka słušeše wopyt hwězdarnje, zaměstnjena w tehdyšim Serbskim wučerskim wustawje, do wučby astronomije. Husto, hdyž dóstawam dźensa informaciju, zo wotměwa so we hwězdarni – kotraž leži nětko na kromje města – zarjadowanje, steji w mojej protyce zwjetša hižo termin. Tak so bjezdwěla mnohim dźe. Tuž ma Budyska hwězdarnja wojować. Předmjet astronomija na šuli hižo njewuwučuja, je wobstatk fyziki. Jeno mało šulow bjerje poskitki jedneje z najstaršich a najwjetšich šulskich hwězdarnjow Němskeje na wědomje. Wopytowarjo su rědke. Za nu­znje trěbne inwesticije pobrachuja pjenjezy. Zawrjenje hrozy. Dźensa wječor wobsteji składnosć tomu zadźěwać. Móžemy tam wšitcy „do so zaćěmnjaceho měsačka hladać“. Kajki to omen! Milenka Rječcyna

Zaćmiće nimale jónkrótny podawk

Freitag, 27. Juli 2018 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Njewšědny astronomiski podawk čaka dźensa wječor na wobkedźbowarjow njebja. Zaćmiće měsačka wotměje so w 21. lětstotku drje cyłkownje 143 króć, dospołnje w jadrowym sćinje pak je jenički trabant zemje ale jenož 85 razow. W našich kónčinach budźe fenomen w tej konstelaciji hakle zaso za něhdźe 100 000 lět widźeć.

Dokelž měsačk w 20.48 hodź. schadźa, njehodźi so proces wot wšeho spočatka wobkedźbować. Hdyž njebjeske ćěleso prěnjej fazy – přechod do połsćina a slědowaca tak mjenowana parciala – překroči, je hišće za horicontom. Spektakularne wobrazy wšak lubi wosebje zazběh totale – čas to, hdyž zemja měsačka takrjec dospołnje před słóncom schowa – w 21.30 hodź. Maksimalne zaćěmnjenje pokaza so w 22.21 hodź, totala kónči w 23.13 hodź. Z dohromady 103 mjeńšinami traje tež transit mjenowane podeńdźenje nimoměry dołho a bliži so nimale teoretiskemu wjerškej 106 mjeńšin.

Wulke wužadanja kursistam

Donnerstag, 26. Juli 2018 geschrieben von:

Lětni kurs Serbskeho instituta wabi z mnohimi fasetami wuwučowanja

Wšědnje serbšćinu wuknyć je za 45 mužow a žonow w Serbskim šulskim a zetkawanskim centrumje Budyšin tuchwilu „wšědny chlěb“. Za Serbow samych, runje na wsach je to zwučeny słuch, wosebje su-li na zarjadowanjach tu abo tam we Łužicy. Klinča pak serbske słowa z ertow ludźi, pochadźace z mnohich krajow swěta, je to něšto wosebite. Dr. Fabian Kaulfürst nawjeduje lětuši 21. mjezynarodny lětni kurs za serbsku rěč a kulturu. Wón ma wočiwidnje wjeselo na tym, wabić wobdźělnikow jich rěčne wobrotniwosće w serbskej rěči dopokazać. A kursisća to derje zmištruja. Wobdźělnicy kursa za pokročenych w kotrymž Fabian Kaulfürst wuwučuje, přińdu z Čěskeje a Pólskeje, ze Serbiskeje, USA a Japanskeje do Budyšina.

Domjace a nowe nadawki

Gmejnska rada ma nětko rozsudźić

Donnerstag, 26. Juli 2018 geschrieben von:

Budyski krajny rada je njedawno z Njebjelčanskim a Worklečanskim wjesnjanostu w naležnosći horta wuradźował.

Budyšin/Njebjelčicy/Worklecy (SN/MiR). Dalše postupowanje nastupajo hort we Worklečanskej a Njebjelčanskej gmejnje bě ćežišćo rozmołwy wjesnjanostow Franca Bruska a Tomaša Čornaka z Budyskim krajnym radu Michaelom Harigom (wšitcy CDU). „Njebjelčanska gmejnska rada chce so tón tydźeń hišće raz z temu zaběrać“, zdźěli Harig na naprašowanje SN. Do toho nochce so wón k tomu wuprajić. Kaž SN zhonichu, temu prawdźepodobnje dźensa wječor na gmejnskej radźe w Njebjelčicach rozjimuja.

Popłatk za hudźbnu šulu njezwyša

Dienstag, 24. Juli 2018 geschrieben von:

Tež w šulskim lěće 2017/2018 bě wulki zajim za poskitki Budyskeje wokrjes­neje hudźbneje šule. 2 816 zajimcow bě so na nich wobdźěliło. Mjez najwoblubowanišimi instrumentami stejitej klawěr a gitara na prěnimaj městnomaj.

Budyšin (SN/mwe). Po tym zo bě minjene lěta dale a ćešo hudźbnych wučerjow za podawanje wučby zdobyć, je tež Bu­dyskej wokrjesnej hudźbnej šuli wjele wuče­rjow pobrachowało. „Na wysokich šulach dźeń a mjenje šulskich hudźbnych pedagogow wukubłuja“, rěka na napra­šowanje našeho wječornika z Budyskeho krajnoradneho zarjada. Nowinski rěč­nik Peter Stange dale zdźěli: „Pytamy za w aw­gu­sće zahajace so nowe šulske lěto nuznje kwalifikowanych hudźbnych wučerjow, a to na honorarnej bazy. Přede­wšěm trjebamy jich za předmjety klawěr, gitara a blokowa pišćałka.“ Někotryžkuli z do­talnych wučerjow na hudźbnej šuli započnje radšo na zakładnych a wyšich šulach kaž tež gymnazijach dźěłać. Tež tam dźě fachowcow na polu hudźby pytaja.

Nowe wudaće

Freitag, 20. Juli 2018 geschrieben von:
Budyšin (SN/JaW). Wučbnica „Serbske stawizny 1“ předleži we wobdźěłanej a aktualizowanej wersiji. To zdźěla Rěčny centrum WITAJ. Priwatny docent a wučer na Instituće za sorabistiku Uniwersity Lipsk dr. Timo Meškank bě wjacore nowe wotrězki do publikacije za šulerjow 5. do 7. lětnika, kotraž wuńdźe w Ludowym nakładnistwje Domowiny, zadźěłał, dalši wotrězk wudospołnił a wěcowne zmylki skorigował. Grafikarka Iris Brankačkowa je so znowa wěcywustojnje wo wuhotowanje wučbnicy starała. Publikacija, kotraž je mjez druhim w Smolerjec kniharni na předań, njeje jeno šulerjam, ale tež wšitkim na stawiznach zajimo­wanym powučna lektura.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND