Měsće nad morjom so prezentujetej
Rijeka w Chorwatskej a Galway w Irskej stej lětušej europskej kulturnej stolicy
Bywša industrijna metropola Rijeka w Chorwatskej a bywša rybarska wjes Galway w Irskej na tamnym boku kontinenta stej lětušej europskej kulturnej stolicy. Wobě městnosći charakterizuje na wšelakore wašnje wulka změna. Ze zarjadowanjemi, koncertami a swjedźenjemi chcetej Rijeka a Galway wosebite lěto woswjećić a z pisanymi programami mjezynarodnu kedźbnosć budźić. Wobě ležitej w strukturnje słabymaj regionomaj a wužiwatej lětsa šansu nowe ideje wuwić.
Mnohotnosć w Rijece dožiwić
Mila Imišowa
Literatura na 500 městnach
Lipsk (SN/CoR). Tež lětsa so Lipšćanske knižne wiki znowa prócuja stać so z najwjetšim europskim čitanskim swjedźenjom. Tak poskića wot 12. do 15. měrca zajimcam dohromady 3 700 składnosćow, na 500 městnach na wikowanskim terenje kaž tež po cyłym měsće, swojeho najwoblubowanišeho awtora abo faworizowanu spisowaćelku wosobinsce zeznać a sej z nimi mysle wuměnjeć. 3 600 sobuskutkowacych z 51 krajow wočakuja.
„Nimo wobšěrneho literarneho knižneho nalěća nadeńdźeš lětsa wosebje wjele politiskich knihow w programje Lipsk čita“, rozłožuje direktor knižnych wikow Oliver Zille. „Čitarjo njepytaja jenož informacije, ale tež hódnoćenja, z kotrymž chcedźa so rozestajeć. Dale je nam so radźiło, zo prěni raz wšitcy partnerojo regiona južneje Europy ze zhromadnym kulturnopolitiskim projektom za spěchowanje literatury do zjawnosće du.“ Zwjazkowa centrala za politiske kubłanje zajimcow přeproša na wikach sobu rěčeć a sobu myslić – a to wo spěchowanju demokratije, mjez druhim z ćežišćom „Lěta změny 1989–1991 – Srjedźna, wuchodna a juhowuchodna Europa 30 lět pozdźišo“.
W Jalće powójnski porjad swěta postajili (2. dźěl a kónc)
Dale dojednachu so „wulcy třo“ na konferency w Jalće na wobsadniske pasma w Němskej a Awstriskej po skónčenju wójny. Roosevelt namjetowaše, Němsku do pjeć abo sydom statow rozdźělić a tak nowonastaće wulkokraja znjemóžnić, štož pak Stalin wotpokaza. Skónčnje dojednachu so na štyri wobsadniske pasma dobyćerjow w Němskej a Awstriskej a w stolicomaj Berlin a Wien po kapitulaciji Němskeje. W Berlinje měješe so kontrolna rada aliěrowanych mocow wutworić. Srjedźna Němska z krajemi Sakskej, Durinskej, Saksko-Anhaltskej, Braniborskej a Mecklenburgsko-Předpomorskej měła sowjetske wobsadniske pasmo być, Wulka Britaniska měła sewjerozapadne kraje dóstać, USA južne kraje kaž Bayersku a Hessensku, Francoska Posaarsku a Badensko-Württembergsku. Francosku su tak jako štwórtu wulkodobyćersku móc připóznali. Wobjim reparacijow postajichu na 200 miliardow dolarow, kotrež dyrbješe Němska přez wěcne hódnoty, z dźěłom swojich wójnskich jatych a ciwilnych nućenych dźěłaćerjow narunać.
Serbska ludowa hudźba w nowym modernym šaće
Budyšin (SN/mwe). W Budyskim Kamjentnym domje zahaji so wčera dalši projekt, kotryž mjenuja „Sceniska hudźba – Hip:Fancy.Sorbian.Art“. Zaměr prěnjeho tajkeho zarjadowanja je, modu młodych tworjacych wuměłcow z pólskeje a němskeje pomjezneje kónčiny Zhorjelskeho a Budyskeho wokrjesa z pomocu modoweje přehladki předstajić. Na tym so šěsć modowych labelow regiona z najwšelakorišimi produktami wobdźěli – wot kompletneho outfita hač k wačokej z płatu. Wuměłcy wužiwaja za to tradicionalne domjace mustry a formy.
Lěpje ruku w ruce
Dźěłarnička dirigowanja wuspěšnje zaběžała
Budyšin (SN/JaW). Wulki bě wothłós na nowu dźěłarničku dirigowanja Serbskeho ludoweho ansambla. „Z telko zajimcami scyła ličili njeběchmy, jara pak so wjeselimy“, rjekny zamołwity za zjawnostne dźěło w SLA Stefan Cuška.
Kaž wón dale zdźěli, bě so dohromady 16 zajimcow tydźenja sobotu w probowych rumnosćach SLA prěni raz zetkało. Mjez nimi běchu wuměłstwowi nawodźa serbskich lajskich spěwnych ćělesow a hudźbnych skupin, dirigentki a dirigenća šulskich chórow a cyłkow kaž tež dalši hudźbnje zajimowani. Dźěłarničku nawjeduje intendantka SLA Judith Kubicec. Zhonić chcyše wona najprjedy předewšěm, hdźe ma nastupajo nawodnistwo a dirigowanje pomhać a što měli w běhu dźěłarnički tematizować.
Nowa tradicija w stolicy
Berlin (Ku/SN). Jeli so dale tak wuwiwa kaž dotal, změjemy w němskej stolicy bórze nowu tradiciju, a to serbsku filmowu zymu, podpěranu wot Domowinskeje župy Delnja Łužica. Mjeztym hižo třeći raz sćěhowaše něhdźe 70 zajimcow přeprošenje do kina „Krokodil“ w měšćanskej štwórći Prenzlauer Berg. Tele kino je so specializowało na filmy z Ruskeje a wuchodneje Europy. Lětsa pokazachu Berlinskemu publikumej tři nowoprodukcije z lěta 2019 a pask Serbskeje filmoweje skupiny pola DEFA „Listy/Briefe – In Gedenken an Dr. Maria Grolmuss“ w režiji Tonija Bruka z lěta 1985.
