Z wudaća: pjatk, 02 decembera 2016

Chrósćicy. Přehladku kleplowanych wobrazow Weroniki Suchoweje ze Sćijec wotewru sobotu, 3. hodownika, w 19.45 hodź. w Chróšćanskej putniskej hospodźe. Ludowa wuměłča zaběra so z tymle trochu njewšědnym tworjenjom w kružku hižo dlěje hač 15 lět. Jeje najwoblubowaniše motiwy su figury kaž mać z dźěsćom, motiwy z přirody, ale tež rjany dekor­ k hodam a jutram. Kelko prócy za zhotowjenjom tči, chce Weronika Suchowa­ jutře wječor wosobinsce demonstrować. Hižo w 16 hodź. su dźěći jutře­ na serbske kino přeprošene.

Klankar předstaji słuchohru

Zahlé (dpa/SN). Hladajo na katastrofalne połoženje w syriskim měsće Aleppo, wo kotrež zasakle wojuja, je němski zwjazkowy wonkowny minister Frank-Walter Steinmeier (SPD) tam nuzu ćerpjacym 50 milionow eurow přidatneje pomocy přilubił. Po wopyće w jednym z lěhwow ćěkancow w libanonskim měsće Zahlé wón dźensa wšitke wobdźělene strony namołwješe, „zastaranje ciwilneje ludnosće zaručić. Njesměmy žanu šansu zapasć, přiměr najspěšnišo wujednać.“

Miliardy za wutwar dróhow

Berlin (dpa/SN). Dróhi, kolije a rěki w Němskej maja so přichodne lěta z cyłkownje 270 miliardami eurow wutwarić abo porjedźeć. Zwjazkowy sejm je dźensa wotpowědny plan zwjazkowych wobchadnych dróhow wobzamknył. Połojca srědkow je za zwjazkowe dróhi a awtodróhi zaplanowana. Při tym chcedźa na to dźiwać, zo wobstejace objekty zachowaja, prjedy hač nowe twarja.

Hollande hižo njekandiduje

Alexander Richter, wobhospodarjer sněhakowarskeho areala w rudnohórskim Holzhauwje, ma tuchwilu wjele dźěła. Jutře chce wón tam nowu sněhakowarsku sezonu­ zahajić. Sněh běchu minjene dny z pomocu sněhowych kanonow nadźěłali. Te pak su mjeztym hasnyli, po tym zo je so dosć sněha našło. Sněhakowarske pisty su runje tak spřihotowane kaž budki za trěbnu přestawku. Foto: dpa/Arno Burgi

Drježdźany (dpa/K/SN). Město Drježdźany Lutzej Bachmannej njesmě pawšalnje zakazać, na demonstracijach Pegidy jako jich nawoda wustupować. Drježdźanske zarjadniske sudnistwo je wot nišeje instancy wuprajeny wotpowědny zakaz zběhnyło. Wopodstatniło je swój rozsud z argumentom, zo sakski zakoń wo zhromadźowanju njedowola, někoho generelnje wot nawoda zhromadźiznow wuzamknyć. Město Drježdźany bě zakaz wusudźiło, powołujo so na zakoń wo wohrožowanju zjawneje wěstoty. Nimo Bachmanna bě po kaženju swjatočno­­sćow k Dnjej němskeje jednoty tež jeho zastupnik Siegfried Däbritz zakaz dóstał, zhromadźizny nawjedować.

Ze swojim mortwym bratrom je 49lětny w Rostocku cyły měsac w zhromadnym bydlenju žiwy był, bjez toho zo by někoho informował. Jako wón wčera skónčnje policiju zawoła, sedźeše ćěło hišće za kuchinskim blidom. 45lětny bě po dlěšej chorosći přirodneje smjerće zemrěł, štož přiwołana lěkarka wobkrući. Prawdźepodobnje njebě Rostockčan smjerć swojeho bratra­ přewinył a chcyše ju na swoje wašnje předźěłać.

Fasadu swojeho domu zapalił je 76lětny w durinskim měsće Gotha, jako z horcopowětrowej pistolu za kunu honješe. Kaž policija informuje, bě fasada z drjewa. Spočatnje chcyše muž płomjenja z hadźicu sam podusyć. Jako so to njeporadźi, zawoła wón wohnjowu woboru. Wěcna škoda wučinja 5 000 eurow. Što je so z kunu stało, njeje znate.

Berlin (dpa/K/SN). Mawt za nakładne awta rozšěrja srjedź lěta 2018 na wšitke zwjazkowe dróhi, je zwjazkowy sejm wčera wječor wobzamknył. Na te wašnje budźe dalšich 40 000 nakładnych wozy- dłow mawt płaćić dyrbjeć. Do statneje pokładnje wunjese to wob lěto přidatnje dwě miliardźe eurow. Dotal bě mawt jenož na awtodróhach a na 13 000 kilometrach awtodróham podobnych zwjazkowych dróhow žadana. Z rozšěrjenja na wšitke dróhi maja tež zwjazkowe kraje wužitk měć. Dokelž něhdźe wosom procentow z nich Zwjazk njedohladuje, maja tam docpěte dochody kraje dóstać. Móžno samo je, zapřijeć krajne dróhi, zo njemóhł so nichtó mawće wuwinyć.

Berlin (SN). Problemy narodnych mjeńšin w Němskej chcedźa přichodnje jónu wob lěto w zwjazkowym sejmje wobjednać. Nimo toho ma kóžda frakcija w sejmje mjeńšinopolitiskeho rěčnika ze swojich rjadow pomjenować. To je jedyn z wuslědkow dwaj dnjej trajaceho wuradźowanja mjeńšinoweje rady Němskeje w Berlinje, informuje Mjeńšinowy sekretariat w nowinskej zdźělence. Zastupnicy Frizow, Danow, němskich Sintow a Romow a Łužiskich Serbow běchu tam wo aktualnych ćežišćach mjeńšinoweje politiki na zwjazkowej runinje debatowali.

Zo budźe so Němski zwjazkowy sejm přichodnje tež z mjeńšinami zaběrać, je předsyda nutřkowneho wuběrka sejma Ansgar Heveling (CDU) přilubił. Zastupnicy mjeńšin běchu sej jeho z městopředsydu Frankom Tempelom (Lěwica) přeprosyli. Při tym dźěše wo prašenje, kak móhli mjeńšiny na zwjazkowej runinje lěpje sobu skutkować a wjace kedźbnosće nańć. Nětko ma jónu wob lěto rozprawa wo połoženju mjeńšin nastać.

Tež, hdyž cyle jasne njeje, kak stara Lipšćanska Sorabija dokładnje je, dokelž załoženski datum 10. decembra 1716 skerje dojednanju hač historiskej wěrnosći wotpowěduje – zo je jedna z najstaršich towarstwow Němskeje, na tym nichtó njedwěluje. Njeje pak to jeno Sorabija, kotraž na 300. jubilej zhladuje. Tež studentska korporacija Landsmannschaft Sorabia-Westfalen Münster so na tutu tradiciju poćahuje – samsny započatk, hinaše wuwiće. Wuznam Serbskeho prědarskeho kolegija sej Serbja hakle pomału wuwědomjeja – serbska romantika je so w Lipsku zrodźiła, narodne wozrodźenje ma tež tam swoje korjenje a – kaž Jan Malink wčera­ zwěsći – tež sorabistika je „wnučk“ Sorabije. (Na kromje přispomnjene: Wšo to sta so zwonka serbskeho sydlenskeho ruma.) De­rje,­ zo Lipšćanscy studenća jubilej přichodny tydźeń prawje woswjeća a zo su Sorabiju znowa załožili. C. Ratajczakowa

Pólske medije debatuja wo wuznamje zemrěteho prezidenta Kuby

Waršawa. Smjerć bywšeho kubaskeho prezidenta Fidela Castra njeje na pólskej politiskej runinje žanežkuli oficialne reakcije zbudźiła. Po rešeršach medijow njeje knježerstwo ani trjeba měło, statne kondelencne pismo do Kuby pósłać. Na žarowanskej swjatočnosći w stolicy Havannje z mnohimi statnikami ze wšeho swěta njeje so z pólskeje strony nichtó wobdźělił, ani zastupnik Lěwicy.

Pólskim medijam wšak je smjerć Castra składnosć, na něhdy wuske a wutrobne styki mjez socialistiskej Pólskej a komunistiskej Kubu pokazać. Wjeršk toho bě wopyt Castra w juniju 1972 w Pólskej za čas komunistiskeho mócnarja Edwarda Giereka. W kraju prezidenta euforisce witachu.­ W běhu dźewjeć dnjow trajaceho wopyta poby wón w sydom pólskich městach. Hórnicy w Katowicach spožčichu jemu titul „čestny hórnik Pólskeje“.

BOHATŠE hač loni popřeja sej Češa lětsa hody. 9000 krónow (dobrych 330 eurow) wotmysli kóžda domjacnosć přerěznje za dary, wozdobjenje, jědź a hodowny štomik wudać, štož je něhdźe 1 500 krónow (55 eurow) wjac. Tole je zwěsćiła woprašowarnja STEM/MARK w nadawku banki Cetelem. Za hodowny štomik chcedźa­ ludźo přerěznje 600 krónow (22 eurow)­ nałožić. Mnozy daruja elektroniku – kompjutery, tablety, smartphony a podobne wěcy. Kosmetiku wěnować planuje 65 procentow ludźi, drastu 46 procentow, knihi 43 procentow. Někotři darja – po přeću – dobropis za wopyt dźiwadła, hosćenca abo někajkeho kursa.

Časćišo hač hewak budu lětsa pod hodownym štomikom we wobalce pjenjezy. Na te wašnje předwidźi 23 procentow někoho zwjeselić. Woblubowanosć pjenjez jako dar z přiběracej starobu přibywa. Hdyž je mjez młodymi do 29 lět jeno dźesaćinje z nich pjenježny dar hódź, bywa to pola 30- do 44lětnych 16 procentow, pola ludźi, staršich hač 45 lět, hižo 38 procentow. Z woneho woprašowanja wuchadźa, zo žony radšo pjenjezy daruja hač mužojo. Po čěskich žórłach K