Z wudaća: pjatk, 14 septembera 2018

Permakultura w Njebjelčanskej gmejnje dźeń a bóle připóznata

Wikipedija praji wo permakulturje, zo je to princip, po kotrymž so dołhodobnje skutkowace přirodne kołoběhi tworja. Běše-li přirodne dźěłanje spočatnje na ratarstwo wusměrjena, dźensa po njej samo w energijowym hospodarstwje kaž tež při planowanju kra­jinow a socialnych infrastrukturow dźěłaja. Zakładna mysl permakultury je, ekologisce, ekonomisce a dołhodobnje z čłowjekej datymi resursami přirody zmysłapołnje hospodarić.

W Njebjelčanskej gmejnje hižo někotre lěta z wuspěchom na polu naročneho wužiwanja płonin skutkuja. Z Thomasom Noackom maja tam za to wupruwowaneho a mjezynarodnje připóznateho fachowca. Wón znaje wokolinu a jeje wobstejnosće a zamó gmejnu ze swojimi idejemi na tymle polu mjezynarodnje na zajimawu komunu po­zběhnyć.

Dr. Robert Malink chce jako nowy farar ewangelskeje wosady w Rakecach tež dwurěčnosć pěstować

Na spočatku bě telefonat. Jako dr. Robert Malink minjenu nazymu jako farar w Spitzkunnersdorfje słuchatko wotzběhny, słyšeše na tamnym boku hłós Olafa Langnera, nawody cyrkwinskeho předstejićerstwa ewangelskeje wosady w Rakecach. Tón so jeho prašeše, hač nochcył jako farar do Rakec přińć. Farske městno njebě po wotchadźe fararja Andreasa Keckeho loni w septembru hižo wobsadźene.

Zo je Langner runje fararja Malinka zazwonił, měješe swoju přičinu: Rakečan, kiž so sam hižo dlěje wo wožiwjenje serbskeje rěče w cyrkwi prócuje, pytaše wědomje za serbskej farskej swójbu.

Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.

Wudawaćel prěnjeje hornjoserbskeje ćišćaneje knihi Wjacław Warichius před 400 lětami zemrěł

Přez lětstotki dźeržachu so w Hodźiju blady, zo ma rozrjadowanje dušepastyrskich nadawkow w tamnišej wosadźe swójbny pozadk. Dwaj fararjej – nan a syn – staj wšitko mjez sobu wučinjałoj. Tak bě prěni farar, tak mjenowany pastor primarius, jeno za němskich wosadnych přisłušny, předewšěm za wšěch zemjanskich ryćerkublerjow wokoliny a jich zdźěla němskich přistajenych. Druhi farar, diakonus mjenowany, bě zamołwity za serbskorěčnych wosadnych – a tak za nimale wšitkich. Wšako běchu wsy, kotrež Hodźijskej wosadźe přisłušachu, kaž cyrkwinska wjes sama serbske.

Zaběraš-li so ze staršimi stawiznami Budyšina a Hornjeje Łužicy, zetkawaš so často z dźiwnym nastajenjom stawiznarjow, domizniskich slědźerjow abo politikarjow. Druhdy je to samo aroganca, zo měł w konkretnym padźe dopokazać, zo je wobjednawana wosobina woprawdźe serbskeho pochada. Kaž bychu tajcy w srjedźowěku personalny wupokaz měli! Nimaja pak nawopak žadyn problem, přiličeć wšitke tajke wosoby němskemu wobydlerstwu. Tajki pad mějachmy před lětami tež ­nastupajo Budysku wulkopřekupsku swójbu Bjenadow.