Z wudaća: wutora, 22 septembera 2020

Budyšin (SN). Domowina je po słowach předsydy Dawida Statnika z wulkim zajimom a tójšto sympatiju wobzamknjenje zjězda Južnoschleswigskeho wolerskeho zwjazka (SSW) na wědomje brała. SSW chce so klětu po šěsć lětdźesatkach na wólbach zwjazkoweho sejma wobdźělić a tam tež zajimy narodnych mjeńšin zastupować. „Woprawdźe historiski to wotum. Wón budźi kedźbnosć samo za mjezami Schleswigsko-Holsteinskeje, tež hdyž budźe SSW jeničce w tymle zwjazkowym kraju wolomny“, Statnik zwěsći. Domowina wjeseli so na hišće sylniši hłós ze sewjera, wšako su zasady SSW kaž „wustupowanje za decentralnu politiku z wobydlerjam tyjacymi rozsudami na praksu wusměrjene, a to tež nam we Łužicy jara na wutrobje leži“.

Serbski třěšny zwjazk pak nochce so ze stronu stać a prócuje so dale wo nadstronske rozrisanja, předsyda wuzběhny.

Beeskow (dpa/SN). Po prěnich padach afriskeje swinjaceje mrětwy w Braniborskej pytaja wot wčerawšeho we wokrjesu Wódra-Sprjewja štyri specielnje wuku­błane psy z Porynsko-Pfalcy zahinjene dźiwje swinje. Psy su na to trenowane kadawry wučušlić.

Tohorunja wčera wočakowachu dalše staflu tajkow psow we wokrjesu Sprjewja-Nysa, kotrež chcychu wot dźensnišeho zasadźić. Runje w ker­činojtych lěsnych kónčinach tele psy efek­tiwnje pomhaja, zdźěli hamtska skótna lěkarka wo­krjesa Wódra-Sprjewja Petra Senger. Jeno z rjećazami ludźi zahinjene dźiwje swinje pytać by jara wobćežne było.

Waršawa (dpa/SN). Hladajo na hrožacu knježerstwowu krizu w Pólskej je justicny minister Zbigniew Ziobro narodnokonserwatiwne knježerstwo k jednoće namołwjał. „Samo mjez swójbnymi, kotřiž so lubuja, su druhdy rozestajenja“, rjekny Ziobro wčera we Waršawje do posedźenja předsydstwa knježaceje na­rodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS). Justicny minister nawjeduje mału stronu Solidariska Pólska, kotraž twori zhromadnje z dalšej małej stronu Dorozumjenje koaliciju z PiS.

Hladajo na připowědźenu změnu knježerstwa napjatosće w rjadach koalicije přiběraja. To je so minjeny pjatk při wothłosowanju nastupajo zakoń wo zwěrinoškiće pokazało, jako 19 zapósłancow Ziobroweje formacije přećiwo naćiskej hłosowaše. Wot toho časa knježerstwo faktisce žanu wjetšinu w parlamenće wjace nima. Nětko spekuluja, zo předsyda PiS Jarosław Kaczyński knježerstwo rozpušći a ministra Ziobra pušći. Potom bychu nowowólby runje tak móžne byli kaž mjeńšinowe knježerstwo.

Rozdźělny wothłós na „šulski wjeršk“ w kanclerskim zarjedźe w Berlinje

Berlin (dpa/SN). Po „šulskim wjeršku“ koronakrizy dla w kanclerskim zarjedźe su wobdźělnicy hladajo na wuslědki a na zhromadne dźěło mjez Zwjazkom a zwjazkowymi krajemi přewažnje spokojom. Kritika jewi so ze stron Zwjazka kubłanje a zdźěłowanje a wot FDP, kotraž rěčeše po wjeršku wo „kosmetice“.

Na zetkanju wobdźělili běchu so nimo zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel, kubłanska ministerka Anja Karliczek, šef kanclerskeho zarjada Helge Braun (wšitcy CDU), předsydka SPD Saskia Esken a kultusowi ministrojo 14 zwjazkowych krajow. Dojednali su so na dalše kročele digitalizacije šulow. Při tym złožowachu so předewšěm na hižo dorěčane přede­wzaća.

Tak su wobzamknyli, słužbne laptopy za wučerjow wobstarać. W tym zwisku běchu dźěłarnistwa ćišć wukonjeli, dokelž běchu mnozy za čas zawrjenych šulow korony dla swoje priwatne kompjutery wužiwali. Nětko chcedźa kóždemu z 800 000 wučerjow Němskeje słužbny laptop přewostajić. Za to zaplanowane 500 milionow eurow dóstanu po najspěšnišim puću wot Zwjazka.

Njemóžu so dopomnić, zo běchu pozicije wobdźělenych tarifowych jednanjow za přistajenych zjawneje słužby hdy tak rozdźělne. Dźěłarnistwo ver.di žada sej 4,8 procentow, znajmjeńša pak 150 eurow wjace mzdy měsačnje, dźěłodawarjo Zwjazka a komunow porno tomu ničo njeposkićeja. Woni pokazuja na prózdne kasy komunow, kotrež su koronakrizy dla nětko hišće we wosebje kritiskim stawje, a rjeknu, zo „nimaja ničo za rozdźělenje“. Zajimawa pak je tež zjawna diskusija w medijach, hdźež žadanja dźěłarnistwa zwjetša jako nadměrne wotpokazuja. W tym zwisku rady argumentuja, zo su přistajeni zjawneje słužby dosć derje přez koronakrizu přišli, hinak hač mnozy w priwatnym hospodarstwje, kotřiž dyrbjachu ze snadnišej mzdu wuńć abo su dźěło cyle zhubili. Kritikarjam naprawow přećiwo koronawirusej móhło tajke wuwiće do kartow hrać: Hlejće, nětko je koronakrizy dla tež hišće zakazane sej wyše mzdy žadać. Marko Wjeńka

Praha (ČŽ/K/SN). Za nastajenjom ludźi k EU kaž tež euru je so agentura CVVM zaso jónu mjez wobydlerstwom susodneho kraja wobhonjała. Wuslědk wujewja, zo projektej zhromadźenstwa europskich krajow dowěrja 41 procentow woprašanych, 47 proc. wšak nic. Awtorojo přispomnjeja, zo bě wot lěta 2012 mjez ludnosću akceptanca EU spochi přibywała a 2018 hač na 46 proc. zrostła. Loni bě so trend zwróćił, a z 45 procentami je zaso njedowěra přewahowała.

Na přichod Europskeje unije hladaja mužojo bóle skeptisce hač žony, dale starši hač 45lětni, tajcy ze snadnišim zdźěłowanjom a žiwjenskim niwowom, rentnarjo kaž tež přiwisnicy lěwicarskich stron. Projektej zhromadźenstwa dowěrjeja přewažnje wolerjo stronow ODS, STAN, Piratow a TOP 09. Nastupajo zawjedźenje eura w Čěskej republice přewahuje drje dale wotpokazowace nastajenje, porno lońšemu pak je so ličba „nochcyrjow“ eura wo šěsć dypkow na 69 procentow pomjeńšiła. Porno tomu je ličba tych, kiž chcyli krónu z eurom narunać, z 20 procentow na mjeztym 24 procentow přiběrała.

Hamor (CK/SN). Při Hamorskej milinarni chcedźa přichodnje na polu lochkich twarskich maćiznow slědźić. Za to no­chcedźa tam jenož labor natwarić, ale karbonowe niće w pilotowej připrawje tež produkować. Wotpowědny dokument wo tym su minjeny tydźeń sakski minister za regionalne wuwiće Thomas Schmidt (CDU) kaž tež zastupnicy łužiskeho energijoweho zastaraćela LEAG a Fraunhoferskeho instituta za mašino­twar a přeformowansku techniku podpisali (SN informowachu). „Kooperacija je přikład toho, kak móže dołho trajaca strukturna změna wupadać. Hamorej wotwěra so tak puć do noweje industrijneje doby“, statny minister Schmidt podšmórny.

Insekty jěsć kóždemu na pysk njeje. Streetfood-festiwal minjeny kónc tydźenja na Budyskim Třělnišću pak skićeše dobru składnosć, to abo tamne eksotiske woptać. Al Ahmed Nahar je tam mukowe wački a skopčki poskićał. Afriscy kucharjo wabjachu mjez druhim z mjasom krokodila a cebry. Za tych, kotřiž to cyle tak njelubuja, přihotowachu předawarjo pomfritki, kaž je dru­hdźe rady jědźa. Na wjace hač 40 stejnišćach poskićachu kulinariske chłóšćenki z wjacorych kontinentow. Při najrjeńšim babylěćnym wjedrje je sej to wjele ludźi lubić dało. Nimo njewšědnych jědźow bě tež přiležnosć, woptać rědke družiny piwa a sej lód njeličomnych družin zesłodźeć dać. Kulturny program je zarjadowanje skulojćił. Foto: Carmen Schumann

Wot awgusta knježi zaso žiwjenje w Čornochołmčanskim domje Waldesruh. Něhdy wot Ewangelskeho młodźinskeho dźěła (EVJU) jako wjesny dom wužiwane twarjenje słuži nětko Dźěłaćerskemu dobroćelstwu (AWO) Wojerecy, a to wobłukej za hladanje a zastaranje.

Čorny Chołmc (SiR/SN). Wojerowska AWO so hižo wjacore lětdźesatki we wobłuku pomocy za dźěći a młodźinu angažuje. Wuspěšna nošerska organizacija wobhospodarja podobne zarjadnišćo tež w Lipinach (Lippen) a w dźěćacym a młodźinskim centrumje na Šulskej hasy we Wojerecach. Wot awgusta je nětko wosebita forma bydlenja z orientaciju na swójbu tež w Čornym Chołmcu móžna.

Chcedźa Třižonjanski jězor za kolesowarjow z Bjerwałdskim zwjazać

Łaz (AK/SN). Mjez Třižonjanskim a Bjerwałdskim jězorom ma bórze kolesowanska šćežka nastać. Za to so Łazowska gmejna zasadźa“, zwurazni jeje wjesnjanosta Thomas Leberecht (CDU) na njedawnym posedźenju gmejnskeje rady. Wona na to jednohłósnje wobzamkny, dojednać so z LMBV na financěrowanske zrěčenje.