To a tamne (30.06.21)

srjeda, 30. junija 2021 spisane wot:

Awto zemrěteje britiskeje princesny Diany je muzej w Chile kupił. Ford Escort bě na wčerawšim internetnym přesa­dźo­wanju přeličene 61 145 eurow wunjesł. Diana bě awto 1981 jako dar k slubej wot princa Charlesa dóstała a wopytowaše jeho­ z Fordom často k polo-hram. Pozdźišo wona awto fanej předa. Diana, ko­traž­ bě 1997 při njezbožu z awtom w Parisu žiwjenje přisadźiła, by jutře, 1. julija, 60. narodniny swjećiła.

Njewšědna spowědź: Njeznaći paduši su cyrkwi w Dormagenje swoju rubiznu wróćili a so z listom pola wosady zamołwili. Kaž policija zdźěli, běchu paduši mi­nje­ny tydźeń swěčnik a jedyn z wo­bra­zow křižoweho puća pokradnyli. Woboje ležeše nětko derje zapakowane zhromadnje z listom před cyrkwju. Pakostnikaj prosytaj wo wodaće za njeskutk, kotryž „sta so pod šwarnym wliwom alkohola“. Policija jeju nětko prosy, so tež pola njeje wosobinsce „wuznać“, štož móhło jimaj při chłostanskim jednanju pomhać.

Zawjazk ze zrěčenja spjelnić

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:

Sakska dźěła dale za elektrifikaciju železniskeje čary Drježdźany–Zhorjelc

Budyšin (SN/at). Łužicu ze spěšnym ćahom­ z Berlinom zwjazać bě jedna z hłownych myslow, čehoždla je sakske knježerstwo nastupajo zwjazkowe srědki za strukturnu změnu po kóncu wudo­bywanja brunicy dwukolijowemu wu­twarej a elektrifikaciji železniskeje čary Berlin–Choćebuz–Běła Woda–Zhorjelc přihłosowało. Wulkoprojekt steji na lisćinje naprawow Zwjazka za łužiski rewěr. W tymle pakćiku strukturneje změny njezakótwjeny projekt elektrifikacije zwiska Drježdźany–Zhorjelc pak ma hinaši status, a to we wobłuku bliskowobchada. Ministerski prezident Michael Kretsch­mer (CDU) je postupowanje wčera před nowinarjemi w Budyšinje zakitował: Bychu­-li ćahi po tuchwilnej trasy pod jězbnym grotom jězdźili, bychu wone pjeć do dźesać mjeńšin spěšniše byli. Zaměr­ po słowach Kretzschmera ma wukmanjenje ča­ry­ za wobchad ICE ze 160 km/h być. Za to su korektury na přeběhu trasy trěbne. Wo tym budźe kraj ze Zwjazkom rěčeć. Wuchadźišćo je zawjazk ze zrěčenja Němskeje z Pólskej z lěta 2003.

Běła Woda ma wobdźělena być

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:

Běła Woda (AK/SN). Dołhodobnje a na přichod wusměrjene ma město Běła Wo­da­ na strukturnej změnje we łužiskim rewě­rje wobdźělene być. To podšmórny sakske ministerstwo za regio­nalne wu­wiće. We wobłuku zjednorje­neho jednanja za Saksku móžachu ty­dźenja prěnje tři projekty strukturneje změny w komunalnym nošerstwje přizwolić, kotrež na zakładźe zakonja wo sylnjenju struktury spěchuja. Cyłkownje 6,1 milion eurow přewostaja Sakska natwarna banka (SAB) za projekty w Rackwitzu, Běłej­ Wodźe a w Torgauwje. „Předewzaća sylnja hospodarske stejnišćo kaž tež nałožo­wane slědźenje a technologiski transfer w regionje, wone spěchuja turizm a zdobom wobydlerjej bliske a na serwis wu­směrjene zarjadnistwo“, zwurazni statny minister za regionalne wuwiće Thomas Schmidt (CDU).

Hórnikowu knihownju wopytał

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:
Nawoda sakskeje statneje kenclije Oliver Schenk (CDU, 3. wotlěwa) je so wčera w Praze wo stawje restawrowanja knihow Hórnikoweje biblioteki wobhonił, kotrež buchu při wulkej­ wodźe Wołtawy w lěće 2002 njesměrnje wobškodźene. Předsyda Towarstwa přećelow Serbow (SPL) Lukáš Novosad (naprawo) pokaza wuslědki, mjez druhim najstarše wudaće na městnje, restawrowanu gramatiku Jakuba Xavera Ticina ze 17. lětstotka. Schenk chwaleše sej dobry přeběh dźěłow, za kotrež Sakska přichodnej dwě lěće dalše­ srědki přewostaja. „Njeje to serbske, sakske abo čěske herbstwo, je to naše herbstwo w zmysle europskeje mysle“, měnješe předsyda Domowiny Dawid Statnik. Krajny zapósłanc Marko Šiman (CDU) dźakowaše so zastupjerjam SPL za wjelelětne a wuspěšne prócowanje, literaturu a wědu zachować. Foto: Domowina

Merkel za zetkanje z Putinom

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) wobstawa dale na swojim zaměrje, organizować wjerškowe zetkanje 27 statnych a knježerstwowych šefow Europskeje unije z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom. „Poměr mjez Ruskej a EU tuchwilu woprawdźe spomóžny njeje. Tež w zymnej wójnje pak běchu potrjecheni hromadźe rěčeli“, rjekny Merkel dźensa na widejowej konferency. „Mjezsobne mjelčenje njepomha problemy rozrisać.“

Běłoruska sankcije wukazała

Minsk (dpa/SN). Běłoruska je na sankcije Europskeje unije z napřećiwnymi naprawami reagowała. Bywša sowjetska republika je wčera program EU tak mjenowaneho wuchodneho partnerstwa wopušćiła a njewobdźěla so hižo na boju pře­ćiwo ilegalnej migraciji a organizowanej kriminaliće. Nimo toho je zastupnika Běło­ruskeje pola EU w Brüsselu „ke konsultacijam“ domoj zwołała. Reprezentanta EU w Běłoruskej skazachu do wonkowneho ministerstwa w Minsku.

Facebook so wuspěšnje wobara

Sylne njewjedra ze zliwkami, wichorami a hoberskimi krupami su wčera na juhozapadźe Němskeje wulke škody zawostajili. Pomoc­nicy dyrbjachu spowróćane štomy zrumować a zapławjene pincy wuklumpać. W Stuttgarće (hlej wobraz) je wichor dźěl třěchi operoweho domu wotkrył. Tež w Hessenskej njewjedra zachadźachu. Foto: dpa/Christoph Schmidt

Dalšej krajej zastopnjowanej

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Sylneho rozšěrjenja del­ta-­warianty koronawirusa dla stej Por­tugalska a Ruska wot dźensnišeho jako region wirusoweje warianty zastopnjowanej. Tak płaći daloko sahacy zakaz transportowanja za lětanske, busowe a železniske předewzaća. Wone smědźa jenož hišće němskich staćanow a w Něm­skej bydlacych wukrajnikow přez mjezu přiwjesć. Štóž z mjenowanych krajow do Něm­skeje zapućuje, dyrbi do kruteje, 14 dnjow trajaceje karanteny, kotraž njehodźi so z testom přikrótšić. Karantena płaći tež za dospołnje šćěpjenych a wustrowjenych. Z Portugalskej su prěni króć po tydźenjach zaso jedyn z krajow Europskeje unije jako kónčinu z najwjetšim rizikom natyknjenja zastopnjowali. Rozsud trjechi tež němskich turistow.

Biskop wotstupił

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Po wumjetowanjach zatajenja splažneho znjewužiwanja dźěći a młodostnych přez duchownych dla je biskop w Pólskej wotstupił. Bamž Franciskus je próstwu Legničanskeho biskopa Zbigniewa Kiernikowskeho wo wuwja­zanje ze zastojnstwa přiwzał, kaž Lublinske arcybiskopstwo informuje. Naslědnik budźe Andrzej Siemieniewski, dotal swjećacy biskop we Wrócławju.

Minjene měsacy je Vatikan wjacorych pólskich biskopow chłostał, dokelž běchu pokiwy na splažne znjewužiwanje ignorowali. Přepytowanska komisija nimo toho pruwuje, hač njebě tež wjelelětny wuski sobudźěłaćer zemrěteho bamža Jana Pawoła II., kardinal Stanisław Dziwisz a Krakowski arcybiskop, wotpowědne wumjetowanja chutnje brał.

Kritizuja ličbu přihladowarjow

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:

London (dpa/SN). Do dźensnišeje wosmifinalneje hry europskich koparskich mišterstwow mjez Jendźelskej a Němskej su wjetšu ličbu přihladowarjow w Londonskim Wembleyjowym stadionje a zadźerženje fanow za čas koronapandemije raznje kritizowali. Zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) rjekny hladajo na rozšěrjacu so delta-wariantu koronawirusa runje we Wulkej Britaniskej, zo ma dźesaćitysacy přihladowarjow w stadionje za „njezamołwite“. W rozmołwje z nowinarjemi je wón zamołwitych europskeje koparskeje unije UEFA namołwił, ličbu přihladowarjow „jasnje pomjeńšić“. Dźensa wječor chcedźa hač do 45 000 přihladowarjow we Wembleyju dowolić.

Badensko-württembergski ministerski prezident Winfried Kretschmann (Zele­ni) rjekny, zo „njemóžeš tajke něšto poprawom zamołwić“, chibazo prawidła a wotstawki dodźeržiš. Dotalne wobrazy posrědkuja zaćišć, zo je pandemija nimo. „To je absolutnje wopačny signal. Tale lochkomyslnosć je dospołnje njezrozumliwa“, rjekny 73lětny nowinarjam.

Separatisća dale wojuja

wutora, 29. junija 2021 spisane wot:

Španiske knježerstwo dźewjeć katalanskich aktiwistow z jastwa pušćiło

Barcelona (dpa/SN). Wot španiskeho knježerstwa wobhnadźeni separatisća z Katalonskeje su připowědźili, zo chcedźa dale wo njewotwisnosć konfliktneho regiona wojować. „Chcemy wonka za swobodu, za amnestiju, za samoposta­jo­wanje a za republiku dźěłać“, rjekny by­wši katalanski wonkowny minister Raül Romeva, jedyn z dźewjeć pušćenych aktiwistow, pod wyskom stow přiwisnikow. Před jastwom w měsće Lledoners njedaloko Barcelony witaše wobhnadźenych tež regionalny prezident Pere Aragonès. Separatist žada sej wot centralneho knježerstwa w Madridźe zelenu swěcu za legalny referendum wo njewotwisnosći.

Romeva, bywši zastupowacy regionalny šef Oriol Junqueras a pjećo dalši wobhnadźeni nawodźa ilegalneho pospyta wotpačenja nazymu 2017 dźeržachu plakat z hesłom „Swobodu za Katalonsku“ w rukach. „Njedamy sej hubu zakazać“, woni wołachu. Dalšeju separatistow witachu wyskacy přiwisnicy w Puig de les Basses njedaloko mjezy k Francoskej.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND