Nałožki, wašnja a komerc

štwórtk, 29. měrca 2018 spisane wot:
Bosćan Nawka

Póstny čas je skoro nimo a jutry steja před durjemi. Wikowarjo, wočakowacy hižo měsacy dołho rozwuzdźenych kupcow, wyskaja wótřišo hosianna! hač někotryžkuli křižer. Stajnje znowa je křesćanam najwyši swjedźeń – znajmjeńša měł jim to być –, ale tež wěriwym druhich nabožinow a ateistam z přičinu, so tele dny na puć podać a so runja hodam w kole swójbnych nałožkam, wašnjam a komercej wěnować. Štyri zaručene swobodne dny pospochi wšak maš jenož jónu wob lěto! Zatykane awtodróhi su při tym prěni stopjeń njenapjateho mjerzanja. Tež železnica reaguje a poskića wosebity serwis z garantiju nablaku wupředatych potuńšenych jězbnych lisćikow za njedypkowny přichad w přepjelnjenych kupejach.

Jako wuměnkar sej nowe powołanje wuzwolił

štwórtk, 29. měrca 2018 spisane wot:

Jutře swjeći Marko Grojlich z Bukec sydomdźesaćiny. Hižo dołho bydli wón z mandźelskej w narańšej serbskej cyrkwinej wsy, „kotraž najdale do Serbow widźi“ a kotrejež „wěža radostnje k njebjeskej módrinje hlada kaž zróstna, słónčka wjesoła jědla“ (Jan Radyserb-Wjela). Tam je so 30. měrca 1948 narodźił, tam je wotrostł. A snadź je tale Bukečanska wosebitosć k tomu wjedła, zo Marko Grojlich do wšěch dalin Serbow hlada a nic jeno z wobmjezowanym widom kaž někotryžkuli druhi w Serbach. Znaju jeho tež jako radostneho, słónčka wjesołeho čłowjeka, kiž rady žortuje, kiž pak móže tež chětro wjedrować, hdyž so nad něčim rozhněwa.

Serbskosć wulku rólu hraje

wutora, 27. měrca 2018 spisane wot:

Pod hesłom „Žiwe herbstwo, pomjezne a zetkawanske rumy“ wuradźowaše w Njebjelčanskej „Bjesadźe“ minjenu sobotu wjac hač sto zastupnikow sakskich komunow na regionalnej konferency krajneho zwjazka Sakski domi­znoškit wo wuwiću wjesnych rumow. Jan Kral je so z hosćićelom konferency, Njebjelčanskim wjesnjanostu Tomašom Čornakom (CDU), rozmołwjał.

Što bě hłowny zaměr konferency?

T. Čornak: Chcychmy sej wuwědomić, kak měli so wjesne rumy Hornjeje Łužicy, hladajo na tradicije a herbstwo, přichodnje wuwić. Wažne při tym je, stajnje znowa wuzběhować wosebitosć a jónkrótnosć kónčiny.

Bě připad, zo wotmě so konferenca w Njebjelčicach, abo što bě rozsudne ju w serbskej wokolinje wotměć?

T. Čornak: Jedna z jednaćelkow zwjazka přebywaše před pjeć lětami w Njebjelčicach a bě wo gmejnje a wokolinje zahorjena. Tak je swoje zaćišće předsydstwu předstajiła, a zwjazk rozsudźi so konferencu jónu na wsy wotměć. Za wobsah a temu so Njebjelčicy jako serbska gmejna Hornjeje Łužicy derje hodźachu.

Sće móhli tež na serbske wosebitosće w gmejnje a regionje skedźbnić?

Nowe rjadowanje křižerjow wulce wolóža

póndźela, 26. měrca 2018 spisane wot:

Wot lětušeho płaći po wšej Němskej změnjeny porjad wo nadróžnym wobchadźe. Nowosć wuskutkuje so bytostnje tež na křižerstwo a za nje trěbny transport koni. Janek Wowčer je so z předsydu a zamołwitym za porjad a wěstotu w zarjadniskim zwjazku Při Kló­šterskej wodźe Měrkom Domašku wo nowym postajenju rozmołwjał.

Knježe Domaška, što je nowe?

M. Domaška: Dotal bě po § 30 porjada wo nadróžnym wobchadźe (StVO) nakładnym awtam z dowolenej wahu wjac hač 7,5 tonow kaž tež nakładnym awtam z připowěšakom zakazane njedźelu a swjate dny jězdźić. K tajkim swjatym dnjam słušatej mjez druhim tež ćichi pjatk a jutrowna póndźela. Chcychu-li křižerjo na wonymaj dnjomaj jutrowne konje transportować, trjebachu dotal stajnje wuwzaćnu dowolnosć, kotruž dó­sta­chu bjezpłatnje na krajnoradnym zarjedźe. Nowe je, zo ju wjace njetrjebaja.

Što je zakonjedawar dokładnje změnił?

Tež swojich doma pozbudźeć

pjatk, 23. měrca 2018 spisane wot:
Janek Wowčer

Kónčny spurt za wobydlersku iniciatiwu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) Minority SafePack (MSPI) je zahajeny. Hišće jědnaće dnjow je chwile trěbny milion podpismow ze­zběrać. A dyrbju rjec, zo scyła tak špatnje njewupada.

Za pozitiwne mam, zo je MSPI prěni zadźěwk – w sydom statach EU postajene mnóstwo podpismow docpěć – přewi­nyła. A w někotrych krajach su samo wjele wjac signumow zezběrali, hač bě trěbnych, w Madźarskej z nimale 405 000 wjac hač 25 króć telko, kaž bě trjeba! A Němska? Hańbuju so, hdyž widźu, zo je tu dotal jenož­ něhdźe 17 000 ludźi swój podpis za MSPI dało. Předewšěm, dokelž mamy w kraju štyri připóznate narodne mjeń­šiny. Ani štwórćinu trěbnych 72 000 podpismow njemóžachmy dotal přinošować. To mnohich zluda. Wšako njeje to tuchwilu ani telko podpismow, kelkož přisłušnikow wšitke štyri narodne mjeńšiny w Němskej dohromady maja. Wězo, kóždy sam za sebje rozsudźi, hač podpisa abo nic. A zawěsće je tež tój­što­, kotřiž akciju­ njepodpěruja. Při­wšěm so prašam: Su wjetšinje w Němskej by­dlacym narodne mjeńšiny w Europje wšojedne?

Budu w Čěskej dale wabić

štwórtk, 22. měrca 2018 spisane wot:

Milenka Rječcyna je so ze zamołwitym za serbske naležnosće Budyskeje regionalneje wotnožki Sakskeho krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB) Bosći­jom Handrikom rozmołwjała.

Kajki je tuchwilny staw wuwića Serbskeje rěčneje šule?

B. Handrik: Prjedy hač wo tym rěčimy, ma so definować, što w lěće 2018 a perspektiwisce pod zapřijećom rozumimy, a to z widom na zašłosć. Hač do přewróta wšak mějachmy pod samsnym mjenom skutkowace kubłanišćo w Mina­kale. Najwažnišo drje je so wo tym dorozumić, kak ma tajka šula po wobsahach a organizatorisce nastajena być.

Wobsteji za to někajki koncept?

B. Handrik: Předležaca wobsahowa koncepcija, wuwita w něhdyšim Sakskim kubłanskim instituće, kotraž je prěnjorjadnje na wučerjow wusměrjena, móhła so na dalše kruhi móžnych wobdźělnikow rozšěrić. Na kóždy pad ma so koncepcija šule pod widom nazhonjenjow a zawěsće měnjatych wobstejnosćow přeco dale wuwiwać. Wo tym smy z wobdźělenymi partnerami w rozmołwje.

Serbja hišće žanu rólu njehrali

póndźela, 19. měrca 2018 spisane wot:

Mjez wopytowarjemi njedawneho foruma Łužica w Běłej Wodźe bě tež jednaćel Domowiny Marko Kowar. Bianka Šeferowa je so z nim rozmołwjała.

Kotre wočakowanja sće na forum Łužica w Běłej Wodźe měł?

M. Kowar: Loni staj ministerskaj prezidentaj Sakskeje a Braniborskeje Stanisław Tilich (CDU) a Dietmar Woidke (SPD) zarjadowanje k strukturnej změnje we Łužicy přewjedłoj, štož smy hakle z medijow zhonili. Z nas njebě nichtó pódla. W zhromadnym wozjewjenju běchu naležnosće Serbow drje potom tema. Jedyn wuslědk našich „pohórškow“ njewobdźělenja te­hdy je, zo smy z poradźowacym čłonom nawjedowanskeho wuběrka projekta Přichod Łužica. Tónkróć sym sej wotběh foruma do toho wobhladał a zwěsćił, zo njejsu Serbja pod dypkom regionalna identita zapřijeći. Jako Domowina smy list sakskej statnej kencliji napisali, hač měli Serbja sami na temu rěčeć. Wottam pak njeje žana wotmołwa dóšła.

Serbow su jeno připódla naspomnili. Kak sće to začuwał?

Nadźija so nastorkow

pjatk, 16. měrca 2018 spisane wot:

Towarstwo Cyrila a Metoda změje póndźelu w Ralbicach swoju hłownu zhromadźiznu. Janek Wowčer je so z předsydu TCM Jurjom Špitankom wo aktualnym skutkowanju a dalšej dźěławosći towarstwa rozmołwjał.

Kak hódnoćiće dźěławosć TCM w minjenym lěće? Sće wšitke předewzaća spjelnić móhli?

J. Špitank: Dźěławosć TCM je wusměrjena na wustawki. To su na přikład nadawki, kaž wudawanje časopisa Katolski Posoł, sobudźěło z katolskej cyrkwju za zajimy Serbow, spěchowanje ekumeniskich zwiskow, podpěra potrěbnych ludźi a dalše. Prócowanja su wulke, ale wšitko so přeco stoprocentowsce njeporadźi.

Što běchu lońše wjerški skutkowanja wašeho towarstwa?

Lawreat Myta Ćišinskeho, literat, basnik, přełožowar, wučer, předsyda Maśicy Serbskeje a hišće druhe – to wšo je Měto Pernak, kiž ma wulke zasłužby. Wone maja so wuchwalować a hódnoćić, a to je jara derje!

Ja pak chcu k jeho jutřišim wosomdźesaćinam něšto na nim chwalić, štož jeho předewšěm wuznamjenja. Wón je jara dobry čłowjek a woprawdźity přećel. Je wěriwy křesćan, njejsym pak ženje wot njeho nabožne frazy słyšał. Wón swoju wěru cyle konkretnje praktikuje: je přichileny, přećelny, dobroćiwy.

Ze swojej maćerju je do zapadneho Berlina šoł, ale njeje so ženje stał z antikomunistom. A to woprawdźe njeje samozrozumliwe. Přičiny by měł so z tajkim stać, ale jeho čłowjeske kajkosće njejsu to dowolili – a jeho lubosć k serbskemu, přede­wšěm k swojej delnjoserbskej domiznje.

Dorostowej myće a referataj

štwórtk, 15. měrca 2018 spisane wot:

Zajutřišim, sobotu, wotměje Maćica Serbska swoju hłownu zhromadźiznu. Bosćan Nawka je so z předsydu serbskeho wědomostneho towarstwa Jurjom Łušćanskim rozmołwjał.

Knježe Łušćanski, kajke su ćežišća hłowneje zhromadźizny Maćicy Serbskeje?

J. Łušćanski: Po zwučenym wašnju najprjedy předsydstwo, potom pokładnik a skónčnje nawody jednotliwych sekcijow, rěčneju komisijow a pomnikoweho wuběrka swoje rozprawy přednjesu. Kaž dnjowy porjad dale předwidźi, budźemy so wo přichodnym dźěle našeho towarstwa rozmołwjeć. Někotre lěta hižo spožči Maćica tři připóznawanske myta, a to Hórnikowe, Mukowe a Šwjelowe. Wjeselimy so, zo móžemy lětsa Hórnikowe a Šwjelowe Myto přepodać.

Na dnjowym porjedźe zhromadźizny stej přednoškaj připowědźenej. Kotre temy ­referentaj wobjednawataj?

Serbska debata

nowostki LND