Ruske rakety měrja so na Odessu

wutora, 10. meje 2022 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Při ruskich raketowych nadpadach na ukrainske přistawne město Odessa je znajmjeńša jedyn z woby­dlerjow žiwjenje přisadźił, pjeć ludźi je so zraniło. Tole rozprawja powěsćernja Unian, po informacijach wójska. „Njepřećel psychologiski ćišć dale wukonja a ze swojimi hysteriskimi nadpadami přećiwo měrniwym ciwilistam a ciwilnej infrastrukturje pokročuje“, w zdźělence rěka. W měsće běchu wjacore detonacije słyšeć. Po informacijach medijow su ruske rakety mjez druhim nakupowanski centrum a skład tworow trjechili. Město na juhu Ukrainy je wot minjeneje soboty cil zesylnjenych ruskich raketowych nadpadow. Wčera popołdnju su wjacore ruske rakety za čas wopyta prezidenta Rady EU Charlesa Michela do města zrazyli. Wón dyrbješe so z ukrainskim ministerskim prezidentom w škitnych rumnosćach schować. „To je woprawdźite nastajenje Ruskeje k EU“, komentowaše prezident Wolodymyr Zelenskyj.

Mjeńšiny trjebaja připóznaće

wutora, 10. meje 2022 spisane wot:

Prezident FUEN Loránt Vincze Europsku uniju raznje kritizował

Wien (SN/JaW). „Ethniske mjeńšiny w Europje su zanjechana skupina a njeje polěpšenje połoženja zwěsćić.“ To rjekny prezident Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin FUEN Loránt Vincze na njedawnym regionalnym forumje Zjednoćenych narodow za mjeńšinowe naležnosće we Wienje.

Prašenju, hač je so za mjeńšiny w Europje w minjenych 30 lětach něšto polěpšiło, je so wón wědomje wěnował. Před 30 lětami wšak bu „Stejišćo UN wo prawach wosobow, kiž narodnym abo etniskim, nabožnym a rěčnym mjeńšim přisłušeja“ schwalene. A nic jenož tónle wažny dokument bu w 1990tych lětach wobzamknjeny. Vincze skedźbni na Europsku rěčnu chartu a ramikowe dojednanje wo narodnych mjeńšinach Europskeje rady. „Mjeńšiny trjebaja připóznaće, přiměrjeny prawniski ramik a jeho nałožowanje. Někotre staty pak maja město toho jenož nadknjejstwo a asimilaciju w poskitku“, wón šwikaše.

Mjenje alkohola?

wutora, 10. meje 2022 spisane wot:
Wiesbaden (dpa/SN). W prěnim lěće ­pandemije je so ličba dźěći, młodostnych a młodych dorosćenych z akutnym alkoholowym zajědojćenjom jasnje pomjeń­šiła, zdźěli minjeny pjatk Zwjazkowy sta­tistiski zarjad ze sydłom we Wiesbadenje. Něhdźe 12 200 padow starobneje klasy 12 do 19 lět dyrbjachu w lěće 2020 stacionarnje w chorownjach zastarać, štož je 40 procentow mjenje hač lěto do toho. Tež padow w tamnych starobnych skupinach bě mjenje. Přiwšěm je niwow přirunujo z lětom 2000 jara wysoki. Bě jich před wjace hač dwaceći lětami hišće něhdźe 54 000 padow registrowachu 2020 74 000 padow. Riziko zajědojćenja z alkoholom pola młodostnych běše w lěće 2020 najwyši, rozłoži zwjazkowy statistiski zarjad. Pola 15- do 19lětnych zwěsćichu z 254 ­padami na 100 000 wobydlerjow najwyšu hódnotu wšitkich starobnych skupin. W starobje 50 do 54lětnych běchu to ­porno tomu 126. Něhdźe 54 300 muži dyrbješe zajědojćenja dla do chorownje, 71,2 procentaj wšěch tajkich padow. Předewšěm w starobnej ­klasy 60 do 64 lět je nadwaha muži ze zajědojćenjom alkohola dla jasnje spóznać. W starobnej klasy 10- do 14lětnych je podźěl žonow z 61 proc. wyši hač tón muskich.

To a tamne (10.05.22)

wutora, 10. meje 2022 spisane wot:

Traktorowy zapřah ze 108 žiwymi swinjemi je so na dróze pola Ralingena w Porynsko-Pfalcy zwróćił. Při tym bu napřećo jěduce wosobowe awto we wokrjesu Trier-Saarburg sylnje wobškodźene, šofer so snadnje zrani. 48lětny traktorist wosta njezranjeny. Swinje běhachu na puću a na skłoninje. Wohnjowi wobornicy móžachu je popadnyć. Jedne ze zwěrjatow dyrbjachu z narkotikumom morić. Prawdźepodobnje bě šofer traktora na nahłej a křiwicatej čarje přespěšnje po puću był.

Wulku škodu zawostajiła je 64lětna w vogtlandskim Rodewischu při pospyće, swoje awto natankować. Z dotal nje­zna­teje přičiny zrazy wona do tankowanskeho stołpa a jón powali. Na to zajědźe wona z wotmachom do kasoweje budki. Při tym so nichtó njezrani. Z wobškodźeneho tankoweho stołpa njeje po informacijach policije žadyn bencin wuběžał.

Bamž žada sej móžnosć wućeka

póndźela, 09. meje 2022 spisane wot:

Vatikan (B/SN). „Česću sej žurnalistow, kotřiž so wosobinsce za nowinarsku swobodu wopruja,“ praji bamž Franciskus na njedźelnym modlenju na Pětrowym naměsće. Wón pokaza na mjezynarodny dźeń nowinarskeje swobody 3. meje, na kotruž na swěće hižo 20 lět spominaja. Minjene lěto bu 47 žurnalistow morjenych a stotki buchu, swoje dźěło wukonjejo, zajeći. Za wobydlerjow Mariupola, kotřiž su sej wójnskeho stracha dla do wocloweho zawoda wućekli, žada sej bamž móžnosć wućeka z města. „Ćerpju a płakam, hdyž na ukrainski lud, wosebje na dźěći a słabych, myslu. Smy swědkojo makaberneho wo­spjetowanja surowosće čłowjestwa. Njedajmy so wot spirale ­brónjenja sobu storhnyć“, bamž na kóncu paćerjow apelowaše.

Wosebje ludnosć ćerpi

DGB ma wotnětka předsydku

póndźela, 09. meje 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Němski dźěłarniski zwjazk DGB je zapósłanču SPD w zwjazkowym sejmje Yasmin Fahimi za swoju nowu předsydku wuzwolił. 54lětna dósta na zwjazkowym kongresu w Berlinje dźensa 93,2 procentaj wšěch wotedatych hłosow delegatow. Prěni króć w stawiznach DGB steji nětko žona na čole dźěłarniskeho zwjazka. Wona naslěduje Reinera Hoffmanna, kotryž njebě po dwěmaj dobomaj zastojnstwa ze starobnych přičin wjace nastupił.

Rektorojo zeńdu so w Lipsku

Lipsk (dpa/SN). Z wuskutkami wójny w Ukrainje na uniwersity zaběraja so wot dźensnišeho na konferency rektorow wysokich šulow w Lipsku. Na kóždolětnej hłownej zhromadźiznje ma pak tež wo połoženje wuwučowanja a studija před pozadkom pandemije kaž tež wo wysokošulskej politice zwjazkoweho knježerstwa hić. Za to wočakowachu narěč zwjazkoweje ministerki za kubłanje Bettiny Stark-Watzinger (FDP).

Ministerka před wotstupom

Putin: Jenički prawy rozsud

póndźela, 09. meje 2022 spisane wot:

Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin je na wulkej wojerskej paradźe w Moskwje nadpad na Ukrainu z rozšěrjenjom NATO na wuchod wopodstatnił. „Ruska je agresiju NATO prewentiwnje wotwobarała, to bě jenički prawy rozsud“, rjekny Putin dźensa na Čerwjenym naměsće na paradźe k 77. róčnicy dobyća Sowjetskeho zwjazka nad nacistiskej Němskej w Druhej swětowej wójnje. Wón zapadej wospjet wumjetowaše, zo je „neonacijow“ w Ukrainje wobrónił. Moskwa je stajnje zaso spytała, zrěčenje wo mjezynarodnym wěstotnym rozrisanju wotzamknyć, wón rjekny. NATO pak je argumenty Ruskeje ignorowała a započała, teritorij Ukrainy wojersce wužiwać.

W swojej narěči Putin před nowej swětowej wójnu warnowaše. Njeńdźe jenož wo to, čestne wopominanje zachować, ale wšitko za to činić, zo njeby so hrózba tajkeje wójny nihdy wospjetowała.

Z prawej temu

póndźela, 09. meje 2022 spisane wot:
Pohon, z kotrymž je Južnoschleswigski wolerski zwjazk (SSW) lońše wólby zwjazkoweho sejma zmištrował, bě runje tak rozsudny za wuběrny wuslědk při wčerawšich wólbach krajneho sejma w Schleswigsko-Holsteinskej. Jako je strona loni swoje wólbne poselstwo „Zo by žiwjenje zapłaćomne wostało“ sformulowała, njemóžeše nichtó wědźeć, kelko woprawdźitosće runje nětko za tym tči. Je SSW nětko „socialne swědomje“ na sewjeru? To wolerki a wolerjo Lěwicy a SPD přicpěwali njejsu. A tak su mjeńšinowej regionalnej stronje wobkrućili, zo do parlamenta słuša. Pjećprocentowska mjeza, z kotrejež je SSW wuwzaty, je wčera přeswědčiwje přeskočił. Wólby wujasnichu, zo sej politiku SSW na krajnej runinje nic jenož w sewjernym, ale tež w južnym dźělu zwjazkoweho kraja waža. Wote­wrjenosć za koaliciske rozmołwy potwjerdźi wolu, politiku sobu postajeć chcyć. Nazhonjenja SSW pak wuwědomjeja, zo je to z prawej temu runje tak z opozicije móžne. Axel Arlt

Melnyk: Mało konkretneho

póndźela, 09. meje 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Ukrainski wulkopósłanc w Němskej Andrij Melnyk je na telewizijnu narěč zwjazkoweho prezidenta Olafa Scholza (SPD) k róčnicy skónčenja swětoweje wójny w Europje přesłapjeny reagował. Wón bě sej wot narěče „wjele wjace konkretnišeho“ wo tym wočakował, kak chcył Scholz wot zwjazkoweho sejma wobzamknjene dodawanje ćežkich bróni přesadźić, rjekny Melnyk wčera wječor w sćelaku ARD. „Tu njejsmy bohužel wjele noweho słyšeli.“ Scholz bě so składnostnje róčnicy w telewiziji na wobydlerjow wobroćił a Ukrainje pomoc přilubił.

Macron a Scholz wuradźujetaj

póndźela, 09. meje 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Francoskeho prezidenta Emmanuela Macrona wočakuja dźensa wječor w Berlinje. Je to prěnja jězba Ma­crona do Berlina, po tym zo běchu jeho znowa za prezidenta wuzwolili. W zwjazkowej stolicy chce Macron ze zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) mjez druhim wo wójnje Ruskeje přećiwo Ukrainje a wo suwereniće Europy rěčeć. Při tym maja aspekty zakitowanja a zastaranja kontinenta z energiju w srjedźišću stać.

Scholz a Macron chcetaj pak tež mjezynarodne temy wobjednawać: połoženje w afriskim Sahelowym pasmje, poćahi k balkanskim krajam a styki Europskeje unije k Chinje. Na dnjowym porjedźe steja pak tež změna klimy, zawěsćenje zastaranja ludźi ze žiwidłami a dalše slědźenje w swětnišću.

Za Macrona je jězba do Berlina prěnja wizita we wukraju po znowawuzwolenju před tydźenjomaj a ma wažnosć němsko-francoskich poćahow potwjerdźić.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND