Wulki tunl w Gazy našli

póndźela, 18. decembera 2023 spisane wot:
Tel Aviv/Gaza (dpa/SN). Při swojim wojerskim zasadźenju w Gazaskim pasmje su israelscy wojacy po swójskich informacijach najwjetši system podzemskich tunlow islamistiskeje Hamas wotkryli. Objekt je dlěši hač štyri kilometry, 50 metrow hłuboki a leži njedaloko israelskeje mjezy. Mjeztym je so zakitowanski mi­nister USA Lloyd Austin na wjacore dny trajacu jězbu do regiona podał. Při tym chce Israel namołwjeć, wjace za škit pa­lestinskich ciwilistow činić. Wčera běchu w Israelu we wjacorych městach demonstrowali, po tym zo bu znate, zo su israelscy wojacy zastajencow zatřělili.

Ukraina: Wjace bróni produkować

póndźela, 18. decembera 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ukraina chce w boju přećiwo Ruskej swoju brónjensku industriju dale wutwarić a so nadźija, zo zwjazkarjo to runje tak činja. Ukrainski wonkowny minister Dmytro Kuleba rěčeše w sćelaku ARD wčera wo trěbnej wojerskej koaliciji Ukrainy a zwjazkarjow. „Dyrbimy rozsudźeni wostać, hromadu dźeržeć a so mjez sobu podpěrować.“ Do toho bě Ruska zdźěliła, zo je swoju wojersku produkciju po zahajenju wójny přećiwo Ukrainje masiwje wutwariła. To potrjechi wosebje rakety a bojowe truty.

Kuleba rjekny, zo su signale, kotrež je prezident Wolodymyr Zelenskyj ze swojeho najnowšeho wopyta we Washingtonje sobu přinjesł, najebać blokowanu wojersku pomoc USA, nadźijepołne. Rozmołwy Zelenskeho ze senatorami a republikanami běchu „jara rjane“. Tež rozsud Rady EU, z Ukrainu rozmołwy wo čłonstwje w Europskej uniji zahajić, su wažny signal do směra na USA, zo wostanje Europa sylna. Runje to zamołwitych w USA pohonja, „so na dobro Ukrainy rozsudźić“, bě sej Kuleba wěsty.

Změna wustawy na hračkach

póndźela, 18. decembera 2023 spisane wot:

Naćisk koalicije dotal w sakskim krajnym sejmje dosć přiwisnikow nima

Drježdźany (SN/mb). Po dźesać lětach je so sakski krajny sejm zašły tydźeń prěni raz zaso ze změnu wustawy swobodneho stata zaběrał. Tehdom su CDU, SPD, FDP, Zeleni a połojca frakcije Lěwicy zakaz zadołženja zawjedli. Jenož za čas přirodnych katastrofow abo hospodarskich wušparanjow su wuwzaća móžne. Nětko su frakcije aktualneje koalicije CDU, SPD a Zelenych naćisk za změnu krajneje wustawy zapodali (Serbske Nowiny rozprawjachu), kotrež wosebje zesylnjenju direktneje demokratije słuži.

Srědki pruwować!

póndźela, 18. decembera 2023 spisane wot:
Diskusije w Pirnje po dobyću kandidata AfD při wólbach wyšeho měšćanosty dawaja mały dočasny zaćišć na to, štož nas klětu w Sakskej wočakuje: Štó je poprawom wina na dobyću strony, z kotrejž nochce nichtó ničo činić měć? By snadź lěpje było, by-li zastupniča CDU swoju kandidaturu cofnyła abo tola snadź kandidat swobodnych wolerjow? Sakska CDU wšak so po njedawnym woprašowanju wolerjow zaso nadźija, zo so z 33 procentami sama přećiwo AfD předrěje a zo pomoc tamnych stron na kóncu scyła njetrjeba. Hač k wólbach klětu nazymu pak je hišće trochu časa. Snano by wunošne było, dotalne wólbnobojowe srědki na jich skutkownosć pruwować. Wočiwidnje njeje posudk wustawoškita, zo je AfD prawicarsko-ekstremistiska, ničo wuskutkował. A hdyž nastupja strony z hesłom „Přećiwo hidźe, šćuwańcy a wumjezowanju“ přećiwo AfD, dyrbja so prašeć dać, hač so z „palnymi murjemi“ sami na wumjezowanju njewobdźěla. Marko Wjeńka

To a tamne (18.12.23)

póndźela, 18. decembera 2023 spisane wot:

Derje do Chiny dolećałoj staj pandamjedwjedźej Pit a Paule z Berlinskeje coologiskeje zahrody. Po wjace hač dźesać hodźinach stej wobaj nětko w Chengdu w tamnišej staciji za plahowanje pandamjedwjedźow a jich přeslědźenje. Staršej wobeju wostanjetaj w Berlinje. Přećah lěta 2019 rodźeneju dwójnikow bě hižo dlěši čas planowane. Pandemija bě tomu dotal zadźěwała. Mjedwjedźej stej kaž jeju staršej swójstwo Chinskeje republiki.

Na awtodróhowym wotpočnišću zabyli su 73lětnu wčera, njedźelu. Žona bě so minjenu nóc na parkowanišću při A 96 w Bayerskej na nuznik podała. Jako so nawróći, bě awto preč. 67lětny bratr bě na jězbje z Bosniskeje do Šwicarskeje pozastał a njebě pytnył, zo je tež žona wulězła. Tole widźo, so hnydom zawróći. Sobudźěłaćer tankownje bě hižo policiju wołał, „rozpjeršeneje žony bjez kabata“ dla.

Dalše ćěła zastajencow našli

pjatk, 15. decembera 2023 spisane wot:

Tel Aviv/Gaza (dpa/SN). Israelske wójsko je po swójskich informacijach dalše ćěła z Israela do Gazaskeho pasma zawlečenych zastajencow namakało. Smjertne powostanki 28lětneho a dweju wojakow su do Israela dowjezli a tam identifikowali. Mužow běchu islamisća 7. oktobra při nadpadźe na Israel zawlekli. Morjenaj wojakaj staj 19 lět staraj młodostnaj. Jeju swójby su mjeztym informowali. 28lětny mortwy muž je pječa francoski staćan.

Dalše sankcije přećiwo Ruskej

Brüssel (dpa/SN). Čłonske staty EU su so na nowy paket sankcijow přećiwo Ruskej dorozumili. Tole je rěčnica prezidenta Rady EU Charlesa Michela na kromje wjerškoweho zetkanja w Brüsselu zdźěliła. Tak chcedźa krajam zakazać, z ruskimi diamantami wikować a dotal lědma skutkowne wobmjezowanje płaćiznow ruskeho wolija na mjezynarodnych wikach přiwótřić. Planuja tež naprawy přećiwo wosobam a organizacijam, kotřiž wójnu Ruskeje přećiwo Ukrainje witaja.

Wobzamkny dodatny etat

Jězdźidła awtotwarca Tesla steja na parkowanišću: Předewzaće bě wčera w Richmondźe w zwjazkowym staće USA Kaliforniskej wjace hač dwaj milinaj awtow wróćo zwołało. Tesla dyrbi nowe škitne naprawy do swojeho doprědkarskeho asistencneho systema Autopilot zatwarić. Zamołwite institucije USA běchu wěstotne wobmyslenja zwuraznili. Foto: pa/REUTERS/Carlos Barria

Ćopłotne plany spochi zestajeć

pjatk, 15. decembera 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazk městow Němskeje warnuje před dlijenjom při ćopłotnym planowanju komunow. Hłowny jednaćel Helmut Dedy rjekny powěsćerni dpa do dźensnišich wuradźowanjow Zwjazkoweje rady wo tutej naležnosći, zo měli kraje planowanje do swójskeju rukow wzać. „Zakoń na zwjazkowej runinje njedosaha. Kraje maja móžnosće, daty nastupajo wobstatk twarjenjow a móžnosće nowych tepjernjow zběrać. To je prěnja kročel za komunalne ćopłotne planowanje.“ Komuny trjebaja tež konkretne wuhlady na móžne spěchowanske srědki, Dedy rjekny. Po wobzamknjenju zwjazkoweho sejma dyrbja města hač do 2026 swoje ćopłotne planowanja zapodać, gmejny hač do 2028. Etatoweje krizy dla pak su wudawki za zestajenje tajkich planow najprjedy raz blokowane.

Steinmeier šwika antisemitizm

pjatk, 15. decembera 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je Židowkam a Židam po antisemitiskich njeskutkach minjeneho časa wobšěrnu podpěru přilubił. Němska wostanje Židam domizna, za to so wón zasadźuje, rjekny Steinmeier wčera wječor na zahajenju zjězda židowskich wosadow Němskeje w Berlinje. Prezident Centraleneje rady Židow Josef Schuster warnowaše, zo je Židam přiběrajcy ćežko, so w Němskej doma čuć. Po terorowym nadpadźe Hamas na Israel 7. oktobra běchu tež w Němskej antisemitiske podawki přiběrali, mjez nimi njepřećelskosće, hanjenja a woznamjenjenje bydlenjow ze židowskej hwězdu.  

Orbán blokuje srědki za Ukrainu

pjatk, 15. decembera 2023 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Madźarski ministerski prezident Viktor Orbán je na wjeršku EU w Brüsselu dojednanju nastupajo nowu pjenježnu pomoc na dobro Ukrainy zadźěwał. Nětko chcedźa so statni a knjezerstwowi šefojo čłonskich krajow EU w januaru znowa z tutej temu zaběrać.

Poprawom chcychu na wjerškowym zetkanju wobzamknyć, na dobro Ukrainy klětu cyłkownje 50 miliardow eurow zaplanować. 17 miliardow chcychu Kijewej jako přiražku přewostajić, 33 miliardow jako kredit. Tež druhe wobłuki w Ukrainje chcychu dołhodobnje do financneho planowanja EU zapřijeć, na přikład hospodarske spěchowanje. Tež tole je nětko z wetom Madźarskeje najprjedy raz z blida. Orbán bě namjety komisije EU nastupajo Ukrainu jako „njewoprawjene, njewuwažene a njerealistiske“ kritizował. Hač do kónca běchu statni a knježerstwowi šefojo spytali, jeho z kompromisami přeswědčić. Přiwšěm su wobzamknyli, z Ukrainu wo přistupje k EU rěčeć.

nowostki LND