Chaos na njebju jenož pozdatny

póndźela, 30. nowembera 2020 spisane wot:

Takrjec ornitologiske zajimawosće běchu zašły čas na łužiskim njebju widźeć, mjenujcy ćahace dźiwje husy. Wo tym je so Marian Wjeńka z hobbyjowym ornitologu a wučerjom Symanom Šołtu rozmołwjał.

Husćišo wuhladachmy minjeny čas syły dźiwich husow ćahać. Zwotkel wone poprawom přińdu a dokal wone leća?

S. Šołta: Jónu su to wězo naše dźiwje husy, kotrež do zapada abo juhozapada ćahnu abo jednorje tu přezymuja a jenož hdys a hdys swoju městnosć měnjeja. Potom mamy tu pola nas tež skupiny wulkich łysakow (Blessgänse) a pólnych husow (Saatgänse). To stej družinje husow ze sewjerneje Europy. Wone tu pola nas přezymuja. Druhdy móžeš mjez nimi hišće dalše družiny husow wobkedźbować, kotrež pak su jara rědke.

Wobkedźbować móžemy tuž, zo rozdźělne skupiny do wšelakich směrow leća. Nimaja wone wšitke samsny cil?

Klinkace kasya solotej faktow

pjatk, 27. nowembera 2020 spisane wot:
Bosćan NawkaHač smy so mjeztym prosće na to zwučili abo hač je nas lětsa wosebje požadana hajzlaca papjera bjez wokołopuća k wotpowědnym regalam (za)wjedła – zo su hody w drobnowikowanju hižo před měsacom „wudyrili“, tónraz tak prawje pytnyli njesmy. Nětko pak steji prěni adwent woprawdźe před durjemi a bórzomne wobradźenje hrozy kaž přeco z dźeń a bóle přiběracym stresom wobstarać telko kmanych darow kaž móžno. Jedyn z mało čłowjekow na našim swěće, kiž hižo cyle dokładnje wě, što rumpodich jemu pod štomik połoži, je ameriski předewzaćel Jeff Bezos. Hladajo na njesměrne mnóstwo nulow před komu, kotrež jeho tak a tak hižo pukacu so móšeń přidatnje pjelnja, budźe jemu zawěsće wšojedne, zo Bože dźěćo tele dary njezamołwja, ale kupcy po wšej zemi. Analysća z toho wuńdu, zo koncern Amazon rekordny dobytk za čas prěnjeho lock-downa – jenož něhdźe 5,2 miliardźe dolarow – hač do patoržicy hišće raz masiwnje stopnjuje. A dokelž maja w Irskej fenkow dosć a tuž tak na dawki njedźiwaja kaž my, smě sej firma wjetšinu pjenjez samo zdźeržeć.

Slědźi wo serbskim filmje

póndźela, 23. nowembera 2020 spisane wot:

Kak předstajeja so etniske mjeńšiny w filmje? To je tema noweho, tři lěta trajaceho projekta na Serbskim instituće, z kotrymž so Denise Schallenkammerowa wotsrjedź awgusta zaběra. ­Cordula ­Ratajczakowa je so ze 27lětnej žonu, ­kotraž chce doktorske dźěło wo ma­ćiznje pisać, rozmołwjała.

Kak je projekt nastał?

D. Schallenkammerowa: W swojim masterskim dźěle sym so hižo z tematiku rozestajała, a to na přikładźe indigeneho ludu Māori w Nowoseelandskej. Mój mentor dr. Andy Räda z Instituta za medijowe slědźenje na Uniwersiće Rostock bě wo NDRskim filmje promowował, zaběrajo so w tym wobłuku tež ze serbskim filmom, a měješe loni slědźerski stipendiat na Serbskim instituće. A tak je ideja za doktorske dźěło nastała.

Wo čo w nim dźe?

Na prawa młódšich dźiwać

pjatk, 20. nowembera 2020 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Dźensa je składnosć, na prawa dźěći ­a młodostnych skedźbnić. 20. nowember dźě je Mjezynarodny dźeń dźěćacych prawow, kotrež bě generalna zhromadźizna UNO wobzamknyła. Hač pak su prawa dźěći a młodostnych dosć wobkedźbowane? Wo tym njech kóždy sam rozmysluje. Najwjetše dźěćom a młodostnym přistejace prawo je te, zo maja dorosćeni młódšich a młodych ludźi słyšeć. Tuchwilu, w dobje korony, so to lědma zwoprawdźa.

Kak žiwi być?

wutora, 17. nowembera 2020 spisane wot:
Diana Šołćina

Kajke ma naše žiwjenje wupadać, kak chcemy naslědnosć zaručić. Zo móhli so z tym rozestajeć, kajki měł naš přichod być, měli sej wuwědomić, kotre zakłady w přitomnosći kładźemy. Što zakótwimy w towaršnosći, zo bychmy naslědnosć w najlěpšim zmysle zmóžnili.

Trenar Lottner sej wšo hinak předstaja

wutora, 17. nowembera 2020 spisane wot:

Nowy trenar – nowe zbožo? Pola FC Energije Choćebuz hišće nic. Na čim ­runje klaca a kak sej Dirk Lottner swoje mustwo předstaja, je wón Georgej ­Zielonkowskemu w rozmołwje ­přeradźił.

Knježe Lottnero, pohladamy na dotal poslednju hru w Stadionje přećelstwa. Tam sće přećiwo mustwu FSV Luckenwalde ­jenož 1:1 hrali. To bě chětro zbožowny dypk. Što k partiji měniće?

D. Lottner: Hra njeje derje běžała, ­a smy přećiwnika stajnje zaso k šansam přeprosyli. Je prosće na wšěm pobrachowało, čehoždla móžemy z dypkom hišće derje žiwi być.

Kak přesłapjeny sće z prěnimi tydźenjemi w Choćebuzu? Sće zawěsće z wjac dypkami ličił, abo?

D. Lottner: Přesłapjeny njejsym. Mi pak je napadnyło, zo pod mojej režiju hišće ženje přez cyły čas hrajersce lěpše mustwo njeběchmy. Sym na přikład wočakował, zo po dobyću w Jenje z wjac sebjewědomjom do hry přećiwo Luckenwaldej dźemy a zo to tež na kopanišću pokazamy.

Bě zetkanje na 13. hrajnym dnju zaso krok wróćo?

„Dalšemu horju wójny zadźěwać“

póndźela, 16. nowembera 2020 spisane wot:
Po cyłej Němskej wopomnichu wčera na dnju ludoweho žarowanja we wójnje padłych kaž tež wopory namócneho knjejstwa. We Wojerecach kładźeše mjez druhim wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD) kwětki a wěncy na wójnske rowy kaž tež při pomniku za njeznateho wojaka. Superintendent na wuměnku Friedhart Vogel podšmórny, zo „wójna jeničce bědu a smjerć wuskutkuje a žanoho dobyćerja nima. Tež dźensa hišće konflikty z brónjemi wuwojuja, hódnota žiwjenja je snadna. Hladajo na dwě swětowej wójnje, kotrejž stej z Němskeje wuchadźałoj, mamy so za to zasadźić, zo dalšemu horju na wšě strony a wašnja zadźěwamy.“ Foto: Gernot Menzel

Nahubniktež wužiwać

pjatk, 13. nowembera 2020 spisane wot:
Janek Wowčer

Jedyn rekord honi dalši a to dźeń wote dnja. Pozitiwne pak to ničo njeje. Skerje ludźi nowe rekordy a nowe njerjane powěsće wo infekcijach z koronu dźeń a bóle zatrašeja. K tomu informacije wo tym, zo přińdu chorownje tež w našim wo­krjesu na hranicu swojich kapacitow. A jako njeby to hišće dosahało, maja hladarnje starych z njerjanymi sćěhami schorjenja na koronawirus wojować. Mjeztym Dom swj. Ludmile w Chrósćicach wótře wo pomoc woła. Tam a wěsće tež druhdźe dale a wjac hladanskeho per­so­nala pobrachuje, dokelž ludźo schorjeja abo dyrbja do karanteny.

Za wirtuelnym blidom so zetkać

štwórtk, 12. nowembera 2020 spisane wot:

Přihoty za lětušu online-schadźowanku běža, a internetna strona wabi za zarjadowanje 21. nowembra. Cordula Rataj­czakowa je so z čłonom přihotowanskeho teama a nawodu Budyskeje wotnožki Sakskeho wukubłanskeho a wupruwowanskeho kanala (SAEK) Michałom Cyžom rozmołwjała.

Što wšo na internetnej stronje www.schadzowanka.de planujeće?

Schadźowanka 2020 eksperiment

wutora, 10. nowembera 2020 spisane wot:

Lětušu mjeztym 146. schadźowanku chcedźa organizatorojo digitalnje pře­wjesć­. Cordula Ratajczakowa je so ze zamołwitej ze stron Załožby za serbski lud Janu Pětrowej rozmołwjała.

Nimale wšitke zarjadowanja su w nowem­brje wosebitych postajenjow korony dla wotprajene, čehodla nic schadźowanka?

J. Pětrowa: Smy sej wot spočatka lětušeho planowanja prajili, zo schadźowanku njewotprajimy a zo chcemy ju na kóždy pad přewjesć. W kotrej formje, bě wote­wrjene. W lěću smy z toho wuchadźeli, zo móžemy ju normalnje w Budyskej „Krónje“ wotměć. Jako so pandemija dale rozšěrješe, smy na septemberskim zetkanju rozsudźili, zo je tež digitalna forma móžna. Wuspytamy tuž nětko digitalnu schadźowanku zarjadować, štož je wězo eksperiment. Mamy předstawy, hač pak so nam woprawdźe poradźa, njemóžu rjec. Fakt je, zo wšitcy wobdźěleni jara aktiwnje na pospyće dźěłaja.

Chceće tež interakciju mjez ludźimi zaručić?

Serbska debata

nowostki LND