Płastowka (23.12.20)

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:
1 dźěle lěta, 2 wobtwarjena ležownosć, 3 silwesterska třělwa, 4 towarstwo ... Serbska, 5 w NDR běštej HO a ..., 6 přewšo rjane, 7 ziehen serbsce, 8 hodowna pječeń, 9 derselbe serbsce

Boža stwórba w zymje

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:

Za nowe zemi poslešćo

so z njebjes pjerje saje,

z nim prěki, podłu mjetajo

wětr spodźiwany hraje.

Tuž módre hory, kopowcy

so běla z běłej hłowu,

a šěre třěchi, płoniny

tež krytwu noša nowu

Štom sam rad ruki přesćěra,

za lisće sněh sej łóji;

so z wołmu pyši kerčina,

kaž runje dźe a hoji.

Tak w dejmantojtej bělini,

we rańšim woblečenju

haj miškri so a zyboli

kaž w jednym lutym kćenju.

Puć přeměnjeny jasni so,

swět druhi postupuje,

a koło, kiž je dotal šło,

to sanka wusměchuje.

We zymskej drasće sněhowej

mi, luba zemja, witaj!

Njech lěs a polo wodźětej

pod twojej ruku spitaj!

Handrij Zejler

Zhromadźeny spisy IV

LND 1982

Boža nóc

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:

Nětk swjatočnje so zaso ćiše bliži

nóc Boža w rjanym hwězdnym

wodźěwje,

kiž k drěmacej so zemi z njebja niži

tak połna Knjezoweje miłosće;

so njeličomnje wjele swěcow swěći,

błyšć jasny pjelni tež najchudši dom,

a hodownički wupyšeny štom

dźens wobwyskuja miliony dźěći.

A spěwy hodowne nam derje znate

nětk klinča luboznje nam do dušow;

ach, něhdy buchu spěwane a hrate

tež wot nas za čas młodych

zbóžnych dnjow.

A drohe wosoby ze zańdźenosće,

na kotrychž rowje lětnje róže ktu,

nas z miłym směwkom z jědle

strowjeju

a dźěla z nami hodow wjesołosće.

Ow njestej zdala, w horju rozrudźeny,

bu wzate tež najrjeńše zbožo ći!

Hlej, hdyž je Zbóžnik nam dźens narodźeny,

da njejsmy ženje chudźi, zrudźeni!

Z nim wobradźi Bóh za žiwjenske chody

najkrasniše nam swětło za duše,

kiž hrěje nas, tež ženje njehasnje

a swěći horje nam na wěčne hody!

Korla Awgust Fiedler

wujimk ze Serbskeje poezije 44

LND 1999

Zyma

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:

Zyma, zyma, kak ty studźiš,

zo te wokna hałzuja,

z lodowatym dychom smudźiš,

zo nam pala mjezwoča.

Zyma, zyma, zapusćerka,

sněh a lód twój wodźěw je,

w sanjach kóń drje běžo šćerka,

na brjóžk radšo poběhnje.

Powitać kraj radšo chcemy

zeleny a kwětkojty,

hdyž dom trawu powjezemy,

hdyž haj steji zeleny.

Zyma, zyma, twoja ruka

twjerda je a chudobna.

Radšo kćěj nam rjana łuka,

radšo spěwaj łastojčka!

Handrij Zejler

Zhromadźene spisy IV

LND 1982

Na haće

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:

Jakub Bart-Ćišinski

Hat na chribjet je ćisnył sej

płašć, tkany ze swětłeho lodu;

a po haćenjach kerki, hlej,

na straži steja z běłej brodu.

Po lodźe hólcy smykaju

so zababjeni wyše wušow,

a holcy sanki ćahaju

sej zwoblěkane do kantušow.

A łója so a mjetaja,

so zapřahuja do rjećaza;

a zymu mru a njechaja

dom nihdy nic, hdyž mać jim kaza.

Nan připrawił je wjerćencu

a wjerći dźěći we wjeselu;

tam hołk je, tołk a wyski du

kaž kermušu na karuselu.

A čerwjene a módre su

a ruce maju jako raki ...

a kachle wječor majkaju

a spěwaju jim horce dźaki.

čitanski wurězk z knihi Hodownikowanje LND 2014

Wot tuchwilnych raznych wobmjezowanjow po wšej Němskej su tež muzeje chětro potrjechene, dokelž dyrbja zawrjene wostać. Čas tuž mnohe z nich wužiwaja, zo bychu to a tamne sporjedźeli abo znowa wuhotowali. Jens Hickmann na twjerdźiznje ­Königsstein na přikład ze seršćowcom winowe bleše rjedźi. Wjac hač 11 000 tajkich maja tam we wulkim blešowym sudźe w pin­cy Magdalenoweho hrodu. Wone su symbol składowanja winowych sudow za čas Awgusta Sylneho. Foto: Daniel Schäfer

Kóžde lěto do hód znowa rěka sej božodźěsćowy štom wupytać. A tón ma jasne kriterije spjelnić. Tak njesmě přešěroki, přemałki abo přewulki być. Wosebje njesmě přezahe jehlički pušćeć a dyrbi dołho dźeržeć. Na tymle městnje předstajimy wam dźensa dwě dalšej družinje jehlinowcow, kotrež so derje jako hodowny štom do bydlenja hodźa. Dźensa: módry šmrěk a nordmannska jědla.

Módry šmrěk, ludowje módra jědla mjenowany, je jara woblubowany hodowny štom. Přiwšěm je jón nordmannska jědla z načolnistwa najwoblubowanišich božodźěsćowych štomow wutłóčiła. Módry šmrěk ma mjenujcy njelěpšinu: Jehlički su jara kónčkojte a chětro kałate. Toho-dla mjenuja jón tež kałaty šmrěk. Kohož pak jehlički njemyla, tón dóstanje hodowny štom za relatiwnje tuni fenk. Wšako ze swojimi módrošěrymi jehličkami tež chětro atraktiwny wupada. Nimo toho wuprudźa typisku hodownu wóń.

Kóžde lěto do hód znowa rěka božodźěsćowy štom wupytać. A tón ma jasne kriterije spjelnić. Tak njesmě přešěroki, přemałki abo tež přewulki być. Wosebje njesmě přezahe jehlički pušćeć a dyrbi dołho dźeržeć. Na tymle městnje předstajimy wam dźensa a přichodny pjatk stajnje dwě družinje jehlinowcow, kotrež so derje jako hodowny štom do bydlenja hodźa – dźensa korkowu a coloradsku jědlu.

Do- a hodowny čas je tež čas bajkow. Nimale wšědnje pokazuja telewizijne sćelaki sfilmowanja znatych bajkow. A stawizna wo Popjelawce je kóžde lěto pódla. Sfilmowanje po předłoze Čechowki Boženy Němcoveje stej filmowej studijej Barrandov Praha a DEFA Babelsberg před dokładnje 48 lětami natočiłoj. Stawizna „Tří ­oříšků pro Popelku“ abo „Tři worješki za Popjelawku“ z Rolfom Hoppu jako kral, ­Karin Lesch jako kralowna a hłownymaj akteromaj Libušu Šafránkovej ­jako ­Popjelawka a Pavelom Trávníčekom jako princ, a wězo ze swětoznatej hudźbu z pjera Karela Svobody je wobstatk kóždolětneho hodowneho telewizijneho ­programa. Tak je to tež lětsa. Tuž smy wam jako wosebity serwis wšitke lětuše ­wusyłanske terminy znosyli a je wam tule jako přehlad k wutřihanju poskićamy:

29.11.2020:  14:03 ARD

6.12. 2020:  17:25 MDR

13.12. 2020:  13:20 WDR

20.12. 2020:  12:05 BR

20.12. 2020:  14:15 ONE

20.12. 2020:  15:05 NDR

24.12. 2020:  12:15 ARD

24.12. 2020:  16:05 NDR

24.12. 2020:  18:50 ONE

24.12. 2020:  20:15 WDR

24.12. 2020:  22:30 SWR

24.12. 2020:  23:15 RBB

25.12. 2020:  11:15 ARD

25.12. 2020:  20:15 NDR

26.12. 2020:  16:05 MDR

26.12. 2020:  16:40 ONE

27.12. 2020:  12:00 KiKA

1.1.2021:  16:30 RBB

6.1.2021:  8:05 BR

Přejemy wam wšitkim wjele wjesela při hladanju. Štóž pak njemóže dočakać, móže hižo raz tule z pomocu qr-coda na čěskosłowaksko-němsku produkciju pohladać.

Rěbl (27.11.20)

pjatk, 27. nowembera 2020 spisane wot:

Jeli pytane słowa 1–6 wodorunje prawje zapisaće a pod 1 a 2 padorunje dalše pismiki přidaće, wučitaće pod 1 wjes w Delanach, pod 2 wuraz ze sporta: sylna, zasadźita

1 nic wysoka, 3 nic konsonant, 4 spočatk wubědźowanja, 5 spis Homera, 6 palmowa lilija

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND