Berlin (SN). „Wot jutřišeje 1. meje je nowela zakonja wo prawje mjenow skónčnje płaćiwa!“ – Tak piše Berlinski mjeńšinowy sekretariat wčera w nowinskej zdźělence. Přisłušnicy narodnych mjeńšin móža wot nětka swoje swójbne mjeno na stawni­stwje po kulturnej a rěčnej tradiciji swojeho ludu zapisać dać. Nowelu prawa swójbnych a ródnych mjenow běše zwjazkowy sejm loni 12. apryla wobzamknył.

Mjeńšinowa rada wuzběhnje: Při změnje mjena njesmě so swoboda wu­znaća do prašenja stajić. Wuznaće k narodnej mjeńšinje ma swój zakład w Bonn-Kopenhagenskich deklaracijach z lěta 1955, w kotrychž so Němska a Danska k mjeńšinowemu prawu wuprajištej. Na wuznaću njesměš dwělować a tež přepruwowanje přisłušnosće k mjeńšinje njeje dowolene. Dóńdźe-li pak k tomu, zo stawnistwo wuznaće k narodnej mjeńšinje do prašenja staji, njech potrjecheni to bjezposrědnje mjeńšinowemu sekretariatej abo wotpowědnemu třěšnemu zwjazkej swojeje narodneje mjeńšiny zdźěla.

Ewangelski zjězd zahajeny

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:

Hannover (dpa/SN). W delnjosakskej stolicy Hannoveru zahaja dźensa 39. němski ewangelski cyrkwinski zjězd. Po zahajacej Božej słužbje je zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier přitomnych witał. Cyrkwinski zjězd traje hač do njedźele. Na nim planuja 1 500 zarjadowanjow na wjace hač 60 městnach. Zastupny lisćik za wšón čas płaći 149 eurow. Wulkozarjadowanja su darmotne.

Mjenje ilegalnych přišło

Valencia (dpa/SN). Ličba ilegalnych za­pućowanjow do krajow Europskeje unije je po słowach prezidentki komisije EU Ursule von der Leyen jasnje woteběrała. Wot spočatka lěta su wo 30 procentow mjenje ilegalnych zapućowanjow zličili, rjekny von der Leyen na kongresu Europskeje ludoweje strony w španiskej Valenciji. To pokazuje, zo dźěło z južnymi susodami funguje. Von der Leyen žadaše sej tež wjace wotsunjenjow. Tuchwilu sćelu runje 20 procentow ludźi wróćo.

Kijew pyta bolostne dypki

Historiske foto před 50 lětami: Tanki sewjerneho Vietnama steja 30. apryla 1975 před knježerstwowym palastom juhovietnamskeje stolicy Saigona. Samsny dźeń je Južny Vietnam oficialnje kapitulował. Tak skónči so wjele lět trajaca surowa wójna USA we Vietnamje, w kotrejž padny 58 000 ameriskich wojakow. Vietnam zhubi wjace hač tři miliony ludźi. Foto: dpa/Yves Billy

Trump so sam wuchwalował

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je prěnje sto dnjow w zastojnstwje z agresiwnym zarjadowanjom woswjećił. Prěnje tři měsacy po spočatku druheje wólbneje doby běchu „najwuspěšniše sto dnjow w stawiznach našeho kraja“, Trump před swojimi přiwisnikami w staće Michigan twjerdźeše. Zdobom wón swojeho předchadnika Joewa Bidena jako kipreho a senilneho wusměšowaše a demokratow jako „radikalnych błudnych“, „kriminelnych“ a „chorych“ hanješe. 78lětny hóršeše so na „lěwicarskich radikalnych sudnikow“, kotřiž spytaja jeho zadźeržeć. Woprašowanja, kotrež pokazuje woteběracu nahladnosć Trumpa a přiběracy pesimizm hospodarstwa, ma wón za „falšowanje medijow“.

Berlinska policija přihotowana

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Tysacy policisća, konfliktni managerojo, swětłowe sćežory a samo wodomjetaki su přihotowane, hdyž w Berlinje jutře zaso demonstruja a swjeća. Ličba policistow z Berlina a druhich zwjazkowych krajow je samsna kaž hižo minjene lěta, potajkim mjez 5 000 a 6 000, kaž rěka. Policija wočakuje namócnosće předewšěm we wječornych hodźinach, hdyž podadźa so lěwicarscy demonstranća na puć. Cyły dźeń pak dyrbja policisća demonstracije před nadpadami amokowych šoferow abo tero­ristow škitać.

Hladajo na ćopłe wjedro, demonstracije a wočakowany nawal ludźi z wjele alkoholom móhł bjeze wšeho wulki „agresiwny potencial“ nastać.

SPD koaliciji z CDU/CSU přihłosuje

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po CSU a CDU su nětko tež čłonojo SPD z přemóžacej wjetšinu zrěčenju k wutworjenju koalicije CDU/CSU a SPD přihłosowali. Na wšěch 84,6 procentow čłonow je za zrěčenje hłosowało, kaž dźensa w Berlinje zdźělichu. Nětko móža koaliciske zrěčenje přichodnu póndźelu w Berlinje podpisać. Dźeń po tym je planowane, Friedricha Merza (CDU) za noweho zwjazkoweho kanclera Němskeje wuzwolić. Bjezposrědnje po tym spřisahaja w zwjazkowym sejmje ministrow noweho knježerstwa.

Tak derje kaž wěste je, zo wostanje ­Boris Pistorius zakitowanski minister. Předsyda SPD Lars Klingbeil budźe wicekancler. Wo přichodźe druheje předsydki SPD Saskie Esken njejsu pječa hišće rozsudźili, z kruhow SPD rěkaše.

Wot 15. apryla měješe 358 000 čłonow SPD składnosć, wo 144 stron wopřijacym koaliciskim zrěčenju „Zamołwitosć za Němsku“ rozsudźić. Cyłkownje 56 procentow čłonow je so wobdźěliło. Tak su trěbne minimalne wobdźělenje 20 procentow za płaćiwy wotum přetrjechili.

Přeća dyrbja so zapłaćić

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:
Zo nowozadołženje zwjazkoweho knježerstwa wobydlerjow w Budyskim wokrjesu zaběra, so wčera w Połčnicy pokaza. Rumnosć w hosćencu „Schützenhaus“ bě dospołnje wobsadźena, tak zo dyrbjachu organizatorojo stólcy přistajić. Jako hosća bě sej Budyski wokrjesny zwjazk CDU prof. dr. Georg Milbradt přeprosył. Bywši sakski ­ministerski prezident a hospodarski wědomostnik ludźom rozkładźe, kak stat swój dołh financuje. Nowozadołženje zwjazkoweho knježerstwa je wězo poćeženje, ale tež šansa. Za to pak su rozumne změny trěbne. Zajimawy dohlad to, z kotrymž měli so wobydlerjo rozestajeć. Woni wšak dyrbja za rozsudy zwjazkoweho knježerstwa zličbowanku zapłaćić. Wězo maja wšitcy – hač zapósłancy abo jednory lud – přeća. Wone pak dyrbja so financować móc. We wólbnym boju politikarjo wjele slubja. A wězo chcedźa tole ludźo tež ­słyšeć. Wšitkim pak ma wědome być, kak tołsta je móšnja abo konto tych, kotřiž dyrbja to zapłaćić. Bianka Šeferowa

11 parnikow tež lětsa po puću

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:
Parada parnikow, kotruž Towaršnosć sakskeho parnikoweho łódźnistwa hižo přez lětdźesatki na Łobju zarjaduje, so tež lětsa zaso – najebać dźěłow na Carolinym mosće – 1. meje w Drježdźanach wotměje. Hižo dawno wuknihowanych 11 parnikow a motorskich łódźow zhromadźa so na zwučene wašnje na wotrězku Łobja w Drježdźanskim měšćanskim dźělu Johannstadt a zarjaduja so tam do staroznateje formacije. Wottam startuje parada na směr Pillnitz. Tam dojěwši so łódźe na wróćojězbu zawróća. Kaž přeco postaraja so najwšelakoriše hudźbne skupiny wo dobru naladu mjez pasažěrami. Foto: Jürgen Männel

To a tamne (30.04.25)

srjeda, 30. apryla 2025 spisane wot:

Z wulkim apetitom a samo chětro wušiknje su so paduši do rěznistwa w Hohenstein-Ernstthalu zadobyli. Kaž policija zdźěli, pokradnychu njeznaći w nocy na wutoru rězniske wudźěłki w hódnoće 200 eurow. Při namócnym wotewrjenju elektriskich suwacych so duri načinichu pak jenož snadnu škodu dźesać eurow. Što su dokładnje spakosćili, policija hišće rjec njemóžeše, prosy pak swědkow – kiž su něšto widźeli – wo pomoc.

Maturitne pruwowanje w němčinje wospjetować dyrbja na gymnaziju w Uetersenje pola Hamburga. Wohnjowy alarm bě pruwowanja přetorhnył. Na to su kubłanišćo dospołnje ewakuowali. Paliło pak so njeje. Policija tuka na techniski defekt, kiž je alarm zbudźił. Po informacijach kubłanskeho ministerstwa dyrbja klawsuru nětko wospjetować, dokelž mějachu šulerjo składnosć, sej wuměnić.

Amnesty bjez optimizma

wutora, 29. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Organizacija za zachowanje čłowjeskich prawow Amnesty International njeje hladajo na přichodne lěta optimistiska. Wona zwěsća „globalnu krizu čłowjestwa“, w kotrejž prezident USA Donald Trump „bencin do wohenja“ kida. Z wuzwolenjom Trumpa za prezidenta USA hrozy „kónc wšěch prawidłow w institucijach, kotrež běchu po Druhej swětowej wójnje wutworili, zo bychu měr, swobodu a dostojnosć zachowali“. Trump je sto dnjow w zastojnstwje.

Zelenskyj wumjetuje Putinej

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj ruskemu prezidentej Wladimirej Putinje wumjetuje, zo z připowědźenym přiměrom składnostnje jubilejnych swjatočnosćow k róčnicy dobyća nad Němskej před 80 lětami zwólniwosć k dialogej a měrej jenož hraje. Přiměr je we wočach Zelenskeho „dalši pospyt manipulacije“, rjekny Zelenskyj w swojim widejowym poselstwje. Putin je přiměr 8. meje wukazał. Zelenskyj žada sej hnydomny kónc wojowanjow.

Žony a dźěći mjez mortwymi

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND