Kajke to krasne dožiwjenje minjenu njedźelu wječor w Halštrowskej cyrkwi clisko Kamjenca! 24lětny serbski organist Johannes Kral, pochadźacy z Dobranec pola Hodźija, wobkuzła wjace hač sto wopytowarjow, mjez nimi tež tójšto Serbow, z wokřewjacym pišćelowym koncertom. Wuměłc, kotryž bě do Chróšćanskeje pěstowarnje a zakładneje šule kaž tež Budyskeho Serbskeho gymnazija chodźił, je na Lipšćanskej wysokej hudźbnej šuli Felix Mendelssohn Bartholdy pišćele studował a so tam dale w mišterskej klasy „kralowny instrumentow“ kaž tež w dirigentstwje wukubłuje. Wón je mjeztym jara požadany nastupajo wuhotowanje pišćelowych koncertow nic jenož po cyłej Němskej, ale tež we wukraju. Tak je mjez druhim hižo w Moskwje, Rize a Romje publikum zahorił.
Drježdźany (AB/SN). Hač do minjeneje njedźele běchu w Drježdźanskej Ateljejowej galeriji při połobskim brjoze 25 (Ateliergalerie am Elbufer 25) mólby, rysowanki a animaciske filmy Maje Nageloweje widźeć; wuznamny chilski moler Hernando León, kiž bě w 70tych lětach diktaturje Pinocheta wućeknył a so w Lubohósću (Laubegast) sakskeje metropole zasydlił, je wobsedźer powabliweho wustajenišća nad Łobjom, w kotrymž čestnohamtski přećelski kruh Leóna wobstajnje a wuspěšnje twórby noweho wuměłstwa a tež literaturu předstaja. Tež wustajeńca serbskeje wuměłče pod hesłom „Žiwjenske rumy“ je tam minjene tydźenje dobry wothłós našła.
Budyšin (SN/bn). Serbski ludowy ansambl je minjeny pjatk swoju inscenaciju „Dych žiwjenja – Vom Kommen und Gehen“ prapremjernje předstajił. Na wupředatej žurli SLA prezentowachu wšitke sparty domu rejowane hudźbne dźiwadło wo nałožkach poroda a smjerće Slepjanskich Serbow.
Jako před lětomaj za serbskorěčne wudaće zešiwka wo Kulowskej cyrkwi přełožk přihotowach, storčich na wuraz „Schleifladenorgel“. Kak da měł tole zeserbšćić? K pomocy běše mi Chrysta Meškankowa z Budyšina. Fachowje wědźeše jako wjelelětna organistka, što je konkretnje měnjene, a měješe ideju, kak hodźał so wuraz serbsce pomjenować. Dźensa, 30. oktobra, dokónči wona swoje 85. narodniny. Ale ličba jeje žiwjenskich lět pokazuje jenož na mnohe nazhonjenja, kotrež je nahromadźiła. Hladajo na to, kak aktiwna wona nadal je, njewěriš, zo je wona hižo tutu starobu docpěła.
Chrysta Meškankowa pochadźa drje z hudźbnje nadarjeneje swójby Maksa Rječki a jeho mandźelskeje Marje, sotry kapłana Alojsa Andrickeho. Jubilarka čuje so česćena, zo je ju a jeje sotru Angelu mjeztym zbóžnoprajeny wuj w jednym z listow z jatby naspomnił. Jej wšak bě hakle štyri lěta, jako wón swoje młode žiwjenje w Dachauskim kaceće přisadźi. Ale jeje nutřkownu zwjazanosć k njemu je runje tole snadź ćim bóle přisporjało.
Wudaće nazymnika wotewri hrajnišćo za impulsy z pjera Annelie Ćemjerec k wuwiću wjesneho ruma ze žehliwym prašenjom: Kak móhł naš wosobinski rum přichoda wupadać? Wjes so w tym zwisku jako powabne bydlišćo wobhladuje, kotrež je z wosobinskej žedźbu za wupruwowanjom žiwosće a hospodarjenja zwjazane. Pohladnjenje na pokojne žiwjenje na wsy steji realistiskemu wobrazej rozpadanišća napřećo, kiž bu přez wotchad wobydlerstwa, industrializowane ratarstwo, hospodarski spad, prawicarski populizm a wotpójsnjenje wote wobchadneje infrastruktury sformowany.
Dystopija, z kotrejež utopija wurosće. Rozmołwa dr. Justyny Michniuk z angažowanej šwalču w dźěłarni za narodne drasty wokoliny Beskidow, Sabinu Jurasz, wuswětli zajim młodeje žony, na swoje wašnje identitu zwuraznić. Njeńdźe jenož wo zhotowjenje drasty, ale wo wosobinske prócowanje, so tež w druhich towaršnostnych wobłukach wužiwić.
Na žurli Serbskeho ludoweho ansambla w Budyšinje wotmě so minjenu sobotu wječor třeći a zdobom zakónčacy koncert lětušeho hudźbneho rjadu „musica nova sorabica – tradicija + eksperiment“. Saksofonowy kwartet modernsax Berlin, pianist Martin Schneuing, dirigent Lukaš Čórlich, smyčkowy kwartet kaž tež orchester Serbskeho ludoweho ansambla prezentowachu nimo štyrjoch nowotwórbow tež někotre njezachodne twórby ze serbskeho hudźbneho składa zašłosće, kotrež maja dale trajnu hódnotu.
Pod hesłom „Głažk – škleńca – fragilita“ staji so w přenjesenym zmysle prašenje za stabilnosću a njezachodnosću w žiwjenju a hač móža nowe wuměłske twórby, a to w tutym padźe moderne kompozicije serbskich hudźbytwórcow, na tutu tematiku wotmołwu namakać. Skónčnje dźě staja so w našim njeměrnym času wjele dotal pozdatnje wobstajneho do prašenja – zdawa so być njestabilne, wohrožene a z tym fragilne – kaž škleńca (delnjoserbsce: głažk).