Washington (dpa/SN). Wjace hač 200 wuměłcow je so ze zjawnym listom přećiwo znjewužiwanju kumštneje inteligency (KI) w hudźbnej industriji wuprajiło. List podpisali su wuměłcy kaž Billie Eilish, Nicki Minaj, Stevie Wonder, Miranda Lambert, Peter Frampton, Katy Perry, Smokey Robinson a Jon Bon Jovi. Někotre platformy a wuwiwarjo zasadźuja KI, zo bychu kreatiwitu haćili a prawa wuměłcow, spěwotwórcow, hudźbnikow a mějićelow prawow podrywali, w lisće rěka. Iniciatiwu nastorčiło bě zjednoćenstwo ARA, kotrež prawa spěwotwórcow a hudźbnikow w USA zastupuje.
„Hdyž KI njezamołwiće zasadźuja, je wona wulke wohroženje našeje priwatneje sfery, identity, našeje hudźby a žiwjenskeho zastaranja“ wuměłcy w swojim lisće skorža. Hudźbnicy kritizuja, zo mócne hudźbne předewzaća bjez dowolnosće dźěło wuměłcow wužiwaja, zo bychu modele KI trenowali. Tole ma k tomu słužić, dźěło čłowjeskich wuměłcow z hoberskimi mnóstwami wot KI produkowanych „zwukow“ a „wobrazow“ narunać. Za ludźi, kotřiž su wot swojeje hudźby žiwi, móhło to katastrofalne być.
Do kofejownje na kromje dróhi zrazył je rentnar ze swojim awtom w Magdeburgu – dokelž bě pedalej płuna a borzdźidła zaměnił. Hosćej za blidom so zraništaj. Pomocnicy dowjezechu jeju do chorownje. 70lětny šofer bě w křiwicy runje dale jěł a hakle na terasy kofejownje njedaloko katedrale stejo wostał. Policija wobstejnosće njezboža přepytuje.
Seminary město jastwa w boju přećiwo rasizmej w koparskich stadionach namjetuje slědźer Lorenz Narku Laing. Zakazy, do stadiona přińć, po jeho měnjenju ničo njewunjesu. Ludźom měli so w seminarach hódnoty kaž empatija, fairnosć, zhromadnosć, wodawanje a dopóznaće posrědkować, zo su so wopak zadźerželi, wón měni. Pozadk su najnowše rasistiske namócnosće w Španiskej a Italskej. Na to běchu sej w medijach žadali, rasistow hnydom do jastwa tyknyć.
Köln (B/SN). Po najnowšej statistice instituta YouGov zwjazuje 31 procentow ludnosće w Němskej jutry z nalěćom, 18 procentow ze zrowastaćom Chrystusa a 16 procentow z dołhim kóncom tydźenja. 74 procentow njeměješe wotpohlad so ani w martrownym tydźenju ani jutrońčku na Božich słužbach wobdźělić. Na online-naprašowanju wobdźěli so 13 803 dorosćenych.
Europska kriza hódnotow
Brüssel (B/SN). Cyrkej wočakuje do wólbow europskeho parlamenta, sylniše wobkedźbowanje křesćanskich hódnotow a prawidłowny dialog mjez institucijemi EU a cyrkwjemi. W zhromadnym wozjewjenju komisije biskopskich konferencow europskeje unije, konferency europskich cyrkwjow, interparlamentariskeje zhromadźizny ortodoksije a organizacije „Zhromadnje za Europu“ warnuja woni před pačenjom towaršnosće.
Židowske jědźe
New York (dpa/SN). W procesu přećiwo Donaldej Trumpej wobšudnistwa dla je bywši prezident kawciju 175 milionow dolarow přepokazał. Po tutym puću je so wón chłostanju 450 milionow dolarow najprjedy raz wuwinył, doniž njeje sudnistwo znowa rozsudźiło. Tole rozprawjeja medije USA. Dyrbjał-li Trump proces dobyć, jemu pjenjezy wróća. Jeli wón přěhraje, dyrbi wón cyłu sumu zapłaćić.
Truty we wójnje dale a wažniše
Kijew (dpa/SN). Produkcija trutow je za Ukrainu po słowach prezidenta Wolodymyra Zelenskeho dale a wažniša. Wosebje bojowe truty su so jako jara wuspěšne při zničenju wojerskeho materiala Ruskeje daloko za frontu wopokazali, Zelenskyj rjekny. „Truty su dale a bóle rozsudny faktor dobyća w tutej wójnje.“ Ukraina je naposledk z trutami ruske wolijowe rafinerije daloko za frontu nadpadnyła, zo by zastaranje wójska z bencinom haćiła.
Wukrajni lěkarjo nuznje trěbni
Teheran (dpa/SN). Zamołwići tak mjenowaneje iranskeje rewolucije su smjerć dweju generalow ze swójskich rjadow wobkrućili. Při nadpadźe na konsularny wotrjad iranskeho wulkopósłanstwa w syriskej stolicy Damaskusu staj brigadnej generalaj Mohammed-Resa Sahedi a Mohammed Hadi Hadshi Rahimi žiwjenje přisadźiłoj. Rěčnik iranskeho wonkowneho ministerstwa Nassar Kanaani je nadpad raznje zasudźił a winu za smjerć generalow Israelej dawał. Islamska republika bjerje sej prawo, wotpowědne napřećiwne naprawy přewjesć a chcyła wo formje reakcije sama rozsudźić, wón rjekny. Mjezynarodnje so starosća, zo móhł so konflikt na Bliskim wuchodźe na tute wašnje dale rozšěrić.
We Washingtonje su mjeztym zdźělili, zo ma Israel „kóžde prawo“ so přećiwo swojim njepřećelam zakitować.
Kamjenica (dpa/SN). Sakska CDU nochce koaliciju ze Zelenymi dale wjesć. „Hdyž namakamy hinašu móžnosć, zhromadne dźěło ze Zelenymi skónčimy“, rjekny předsyda frakcije CDU w Sakskim krajnym sejmje Christian Hartmann Kamjeničanskim nowinarjam. Minjene měsacy su napjatosće ze Zelenymi widźomnje přiběrali. „Myslu sej, zo by za kraj a wšitkich wobdźělenych lěpje było, hdyž namakamy zaso stabilny zwjazk dweju stron“, wón rjekny. „Wo tym pak rozsudźi jeničce woler.“ Hartmann pak přida: „Štóž nochce, zo aktualna koalicija dale dźěła, njesměł AfD wolić“, ale měł swój hłós CDU dać.
W knježerstwowym zwjazku třoch stron – CDU knježi wot 2019 z SPD a Zelenymi – je rozdźělnych zajimow a nastajenjow dla zasadnje wobćežne, Hartmann měni. „Njeje jednore, rozrisanja namakać, wosebje, hdyž je jedyn partner wulki a tamnaj jara małkej, kotrajž dyrbitaj pak swój wuznam pokazać.“ Hartmann potwjerdźi, zo njebudźe CDU po wólbach 1. septembra koaliciju z AfD wutworić.
Gaza (dpa/SN). Při pozdatnych israelskich nalětach w Gazaskim pasmje su po informacijach pomocneje organizacije World Central Kitchen wjacorych wukrajnych sobudźěłaćerjow morili. „Israelske knježerstwo dyrbi tute swojowólne morjenje skónčić“, piše załožer organizacije, w USA bydlacy sławny kuchar José Andrés dźensa rano w interneće. Awstralski premierminister Anthony Albanese je mjeztym smjerć awstralskeje sobudźěłaćerki organizacije wobkrućił a nadpad zasudźił. Jeho knježerstwo je israelske knježerstwo w tutej naležnosći direktnje narěčało, wón rjekny. Mjez znajmjeńša štyrjomi dalšimi smjertnymi woporami su po informacijach palestinskich medijow sobudźěłaćerjo World Central Kitchen z Pólskeje, Irskeje, Wulkeje Britaniskeje kaž tež jich palestinski šofer.
Wobruči awta rozkałał je muž w Berlinje Kaulsdorfje, zo by tomu zadźěwał, zo dospołnje pjanej mužej dale jědźetaj. Nadpadnyłoj běštaj wopitaj na parkowanišću ze swojoraznym jězdźenjom. Dokelž nochcyštaj wulězć, muž z nožom do prědnjeju wobručow kałny. Přiwołana policija zwěsći 2,3 promile pola jednoho a 3,2 promilej pola druheho muža. Jězbnu dowolnosć dyrbještaj wotedać.
Pokradnjene awto spěšnje zaso namakali su policisća w susodnej Čěskej. Paduch bě chětro drohi wóz njedźelu rano we Wodowych Hendrichecach pokradnył. Swědk tole wobkedźbujo informowaše policiju, kotraž čěskich kolegow wo pomoc prošeše. Ći awto njedaloko Libereca zadźeržachu a šofera zajachu – po marathonje dweju kilometrow. Paducha chcedźa nětko Němskej přepodać.