Zamołwja nětko rostlinsku produkciju

štwórtk, 22. septembera 2016 spisane wot:

Na njedawnej hłownej zhromadźiznje Róžeńčanskeje agrarneje towaršnosće Sorabia rozžohnowa předsyda Matej Korjeńk wjelelětneho zamołwiteho za rost­linsku produkciju Jana Hermana na zasłuženy wuměnk. Z jeho naslědnikom, Pančičanom Christianom Hrjehorjom, je so Jan Kral rozmołwjał.

Prošu Was, so našim čitarjam skrótka předstajić.

Ch. Hrjehor: Pochadźam ze Serbskich Pazlic a sym 31 lět stary. Wuchodźiwši Worklečansku šulu nawuknych w ratarskim zawodźe w Krěpjecach powołanje ratarja a sym tam wjele lět dźěłał. W běhu lět sym so w Großenhainje a Freiberg-Zug dale kubłał. Wot 1. julija 2010 dźěłam tule w Sorabiji. Dokelž chcych so powołansce dale wuwić, wukmanich so wot lěta 2013 w dualnym studiju w Drježdźanach na polu ratarskeho managementa. 1. oktobra přewozmu nětko zamołwitosć za rostlinarstwo w Róžeńčanskej agrarnej AG Sorabia.

Što wobhladujeće jako wosebite wužadanje swojeho dźěła w Sorabiji?

Za kermušku wšo spřihotowane

srjeda, 21. septembera 2016 spisane wot:

Ze župnej kermušku wotměje so ­sobotu, 24. septembra, w 19 hodź. w Chróšćanskej „Jednoće“ jedyn z lětušich­ wjerškow dźěła župy „Michał Hórnik­“. Marian Wjeńka je so z­­ regionalnej­­ rěčnicu­ Katharinu Jurkowej­ rozmołwjał.

Kajki je tuchwilny staw přihotow za župnu kermušku?

K. Jurkowa: Změjemy jara pisany program­. Jón wuhotuja dorostowa skupina Wudworskeho folklorneho ansambla, Smjer­dźečanska rejwanska skupina, Chró­šćanscy muzikanća, lajskej dźiwa­dłowej skupinje Chrósćicy a Konjecy­Šunow, Hostakec trójka, chór Lilija a čłon­ki Róžeńčanskeho kružka pisacych. Program traje dohromady něhdźe połdra hodźiny. K rejam zahraje nimo Chróšćanskich muzikantow kapała Logarhythmus. Nětko dyrbimy halu hišće nazymsce wupyšić a potom směmy so na rjany zabawny serbski wječor wjeselić.

Na kermušce tež nichtó hłódny wostać njetrjeba, abo?

Budyske towarstwo Majak zhladuje mjeztym na dźesaćlětne wobstaće. Z předsydku Natali Deis je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.

Kajke bě wuwiće Majaka minjenych lět?

N. Deis: 2006 běchmy kruta skupina sydom ludźi, a chcychmy jako wusydlency z Ruskeje něšto za sebje kaž tež za druhich činić. Tak smy towarstwo załožili. Zakładna myslička bě, wusydlencow praktisce podpěrać, jim pomhać a jich přewodźeć. Hač su to Němcy z Ruskeje, přisłušnicy Europskeje unije abo tež druzy migranća, žanu rólu njehraje. Na integraciji dźěłać je hłowny zaměr. Smy sami migranća a chcemy swoje nazhonjenja z integraciju dale dać.

Kelko čłonow maće a kotre aktiwity přewjedujeće?

35 000 aktow wuhódnoćał

wutora, 13. septembera 2016 spisane wot:

W swojej nowej, runje w LND wušłej knize „Sorben im Blick der Staatssicherheit. Die Akten der K 5 und des MfS der DDR 1949–1989“ dokumentuje p.d. dr. Timo Meškank na zakładźe archiwalijow, kak je ministerstwo za statnu bjezstrašnosć serbske žiwjenje wuskušało a wobwliwowało. Cordula Ratajczakowa je so z historikarjom rozmołwjała.

Čemu ma tale kniha słužić?

T. Meškank: Jedna so wo historizaciju temy skutkowanja statneje bjezstrašnosće w Serbach. Předstajam instituciju, kotraž bě za wobstaće komunistiskeje diktatury njeparujomna, w towaršnostnym konteksće tehdomnišeho časa.

Čehodla bě Wam wažne, zwiski tak wobšěrnje rozłožować?

T. Meškank: Statna bjezstrašnosć měješe hłownohamtskich a inoficialnych sobudźěłaćerjow, zo by wotpowědowała swojemu nadawkej, być tarč a mječ strony SED. Tychle akterow nadrobnje předstajam, zo móhł skutkowanje institucije w Serbach znazornić.

Kelko materiala sće přeslědźił?

Muzej w 3D předstajić

pjatk, 09. septembera 2016 spisane wot:

We wobłuku dnja wotewrjeneho pomnika předstaji Budyski Serbski muzej njedźelu wustajeńcu „Swědki stawi­znow“ wo něhdyšej sólnicy, sydle dźensnišeho Serbskeho muzeja. Cordula Ratajczakowa­ je so z inicatorom a nawodu młodźinskeho projekta Michaelom Jemeljanowom rozmołwjała.

Kak sće ideju projekta zrodźił?

M. Jemeljanow: Pochadźam z ukrainskeho Černowica a sym tam, prjedy hač do Budyšina přińdźech, dwě lěće architekturu studował. Zo je tu serbski lud žiwy, bě mi wosebite nazhonjenje. Chcych něšto wo jeho kulturje a stawiznach činić. A dokelž so stawizny tež w architekturje wotbłyšćuja, wuwich projekt wo Hrodźe a twarjenju Serbskeho muzeja. Znata měješe zwiski k sakskemu zwjaz­kej zjednoćenstwa Młodźina w Europje, a tón je nošerstwo přewzał.

Kak je so předewzaće wuwiło?

Młode talentyw Stróži słyšeć

štwórtk, 08. septembera 2016 spisane wot:

Dźeń do Stróžanskich wikow přirody přeproša domizniske towarstwo Radiška tež lětsa zaso na koncert, a to jutře, 9. septembra, w 19 hodź. do tamnišeho centruma biosferoweho rezerwata­. Cordula Ratajczakowa je so z městopředsydku towarstwa a organizatorku koncerta Janu Pětrowej rozmołwjała.

Što sće sej za program přemyslili?

J. Pětrowa: Lětsa běše wubědźowanje młodych hudźbnych talentow w Serbskim ludowym ansamblu. A Katrin Suchec-Dźisławkowa z SLA je so na nas wobroćiła­, hač nochcemy dobyćerjam wubědźowanja zmóžnić, w zwisku z tradicionalnym koncertom w Stróži hudźić. Tomu rady wotpowědujemy. Sym na mytowanskim koncerće w meji w SLA była, so z młodymi talentami zaběrała a sej někotre wuzwoliła.

A koho móže publikum pjatk dožiwić?

„Dyrbiš chcyć so dračować“

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

Uwe Mickel je płuwanski mišter. W lě­ću dźěła jako přistajeny města Kulowa w tamnišej lěsnej kupjeli, w zymje je jako ćěsla w twarskim zawodźe zasadźeny. Měrćin Weclich je so z nim rozmołwjał.

Sće w Kamjenskej wódnej straži 15 lět wukubłar za wuchowanske a za płuwanje powšitkownje. Kajki je wothłós?

Uwe Mickel: Płuwanske wukubłanje wukonjam w lětnich prózdninach we wobłuku swojeho dźěła jako płuwanski mišter w lěsnej kupjeli. Tele dalekubłanja su prawidłownje wuknihowane, čehoždla měli so zajimcy sčasom přizjewić. Na wuchowanskeho płuwarja so wukubłać, to měł sej zajimc dokładnje wobhladać, hač je k tomu kmany abo nic.

Što z tym měniće?

Uwe Mickel: Wuchowanske płuwanjenjeje jenož tróšku płuwanja. To stawa so pod dosć wulkimi poćežowa­njemi.

Kotre wuměnjenja su tuž trěbne?

„Fidem“ bórze w Pólskej widźeć

srjeda, 07. septembera 2016 spisane wot:

10. septembra wotewrje Marko Rab w měšćanskej bibliotece pólskeho města Kolbuszowa, w kraju Karpatow, swoju wustajeńcu mólbow „Fidem – Dowěr so“. Měrćin Weclich je so z wuměłcom rozmołwjał.

Kak je k wustajeńcy w Pólskej dóšło?

M. Rab: Běše to prosće ideja, ju raz zwonka Łužicy pokazać. Přećel z Galicije, na kotrehož sym so wobroćił, je w Pólskej kulturnje jara angažowany. Tak bě wón predestinowana wosoba za tónle projekt, a to mje jara zwjesela.

Móže so tuž rjec, zo je to Waša cyle swójska iniciatiwa, bjez někajkeje podpěry?

M. Rab: Bjez někajkeje podpěry zawěsće nic. Bjez Jareka, znateho z Kolbuszowy, njeby to tak lochko było wustajeńcu tam organizować. Je wšak přeco něchtó jako organizator na městnje trěbny, kiž je wuměłcej poboku a wšitko koordinuje.

Měli so Serbja bóle, wosebje tež „pólskemu swětej“ wotewrěć?

„Smy často w rozmołwje“

štwórtk, 01. septembera 2016 spisane wot:

Z krajnym radu wokrjesa Sprjewja-Nysa Haraldom Altekrügerom (CDU) je so Axel Arlt wo aktualnych łužiskich prašenjach­ rozmołwjał.

Kak je so poradźiło, zdobyć sakskej wo­krjesaj Budyšin a Zhorjelc, zo by so za dalšu strukturnu změnu we Łužicy pod jednej třěchu přez krajnu mjezu dźěłało?

H. Altekrüger: Jednamy hižo něšto lět a na někotrych městnach dosć wusko hromadźe dźěłamy, tak w Čornej Pumpje z Budyskim wokrjesom abo nastupajo Mužakowski zahork ze Zhorjelskim. Mamy łužiski region prosće hromadźe pohonjeć. Dźe wo temu wuhlo, kotraž naš wšitkich zaběra. Dyrbimy dale myslić, što ma so wuwić. Trjebamy dźěłowe městna w industriji. Chcemy-li je organizować, trjebamy wusku mjezsobnosć. Tohodla smy ze sakskimaj krajnymaj radomaj hromadźe dźěłali. Wobě knježerstwje, statnej kencliji a hospodarskej ministerstwje su to podpěrali.

Kotre přihłosowanja su hišće trěbne?

Zetkanje a wuměna

štwórtk, 01. septembera 2016 spisane wot:

Serbšćina trjeba zas a zaso žiwe rěčne rumy. Tole wobkrući regionalna rěčnica Domowiny Christina Šołćina w roz­mołwje z Andreasom Kirschku na swójbnym­ popołdnju župy „Handrij­ Zejler“ zańdźenu sobotu we Wojerecach­.

Na čo so tele zarjadowanje wusměrja?

Ch. Šołćina: Nam je wažne, zo zhromadnje spěwamy a sej nazhonjenja wuměnjamy. Tule móžemy serbšćinu bjez nućenja nałožować. To je moje wutrobne a dušine přeće.

Što Was za swójbne popołdnjo motiwuje?

Ch. Šołćina: Předewšěm stej to zhromadnosć a mjezsobnosć. Tele popołdnjo je mjeztym krute zarjadowanje našeje lětneje protyki a hižo tradicija.

Čuja so starši Serbja takle zmuženi, zaso serbsce rěčeć?

Ch. Šołćina: Na kóždy pad. To bě tež dźensa zaso słyšeć, štož pokaza so předewšěm při zhromadnym zanošowanju serbskich spěwow. Tu jewjachu so dopomnjenki, a někotryžkuli je spontanje sobu spěwał. Ludowe pěsnje kaž „A ženje ja njejsym tak wjesoły był“, „Hanka, budź wjesoła“ a „Tu čerwjenu sukničku“ su zaklinčeli.

Kak wažne je šule do tohole projekta zapřijeć?

Serbska debata

nowostki LND