Drježdźany/Berlin (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) nochce nastupajo kónc zmilinjenja brunicy „žane eksperimenty na kóšty wěsteho zastaranja z milinu w Němskej“ akceptować. „Pospyty ze zastaranjom energije, kotrež hospodarstwo wohrožeja a ludźi w ćmě stejo wostajeja, njedowolu“, rjekny Kretschmer nowinarjam. „Budźemy w lětomaj 2023 a 2026 přepruwować, hač so kónc brunicy radźi abo nic.“
Zwjazkowe hospodarske ministerstwo bě minjeny tydźeń nowy naćisk wo skónčenju zmilinjenja předpołožiło. Kónc brunicy je wuměnjenje za planowane inwesticije Zwjazka. Je to 40 miliardow eurow we wuhlowych kónčinach, z kotrymiž chce potrjechenym regionam pomhać hospodarstwo přetworić.
Weimar (dpa/SN). Direktor Załožby Buchenwaldskeho wopomnišća Volkhard Knigge wobkedźbuje přiběrace wustupowanje prawicarskoekstremnych wopytowarjow w něhdyšim koncentraciskim lěhwje. „We wopytowarskej knize je dźeń a wjace zapiskow, kotrež maja nacionalsocializm kaž tež kaceta za zmysłapołne a dobre za Němsku, rjekny stawiznar nowinarjam. Nimo toho dožiwjeja we wopomnišću stajnje zaso „zaměrne a přihotowane mylenja wodźenjow“, přez prawicarskich ekstremistow.
Reagujo na to su prawidła zadźerženja přiwótřili a sobudźěłaćerjow trenowali, kak maja na mylenja reagować. Prawicarjo měšeja so do skupin wopytowarjow a wočaknu prawy wokomik, zo bychu ličby woporow do prašenja stajeli abo holocaust prěli. Často tole filmuja, zo bychu so tak w prawicarskej scenje profilowali, praji Volkhard Knigge, kiž wopomnišćo wot lěta 1994 nawjeduje. „Wuprajenja kaž: Bychu-li lěhwa hišće aktiwne byli, njebychmy problem z wukrajnikami měli“, su chutna pokazka na to, zo pobrachuja stawizniske wědomje, čłowjeska čućiwosć a politisko-demokratiska orientacija.
Po 55 lětach je 73lětna Američanka piwowy karan sławnemu Mnichowskemu hosćencej Hofbräuhaus wróćo pósłała, kotryž bě tam 1965 pokradnyła. W připołoženym lisće wona padustwo wuraznje wobžaruje. „Tehdy běch dźiwja, hruba a lochkomyslna“, Celeste ze zwjazkoweho stata Maryland rukopisnje rozłožuje. Što drje je ju nětko pohnuło karan wróćo pósłać, w Mnichowje njewědźa. Starušku chcedźa na darmotne piwo přeprosyć.
Zwada mjez jědnaćelětnymaj hólcom a holcu je w Duisburgu masowu bijeńcu mjez dorosćenymi wuskutkowała. Přiwuzni dźěći běchu na dróhu chwatali, zo bychu zwadu rozrisali. Po werbalnych ranjenjach počachu so storkać a skónčnje do so bić. Samo retl a nóž su wužiwali, tak zo dyrbještaj dwaj mužej zranjenaj do chorownje. Wobsadki wosom policajskich awtow móžachu rozkoru skónčić.
Berlin/Waršawa (dpa/SN). W bywšim nacistiskim zaničowanskim lěhwje Auschwitz wopominachu dźensa wuswobodźenje lěhwa runje před 75 lětami a miliony woporow holocausta. Na zarjadowanju njedaloko Krakowa wobdźělichu so delegacije z něhdźe 50 krajow a 200 přežiwjenych. Mjez hosćimi w Auschwitzu běštaj mjez druhim israelski prezident Reuven Rivlin a němski zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier. Swjedźenski rěčnik bě pólski statny prezident Andrzej Duda. Tež štyrjo bywši jeći lěhwa su na zarjadowanju porěčeli.
Drježdźany-Mišno (B/SN). Wot 30. januara do 1. februara schadźuje so prěnja wulka zhromadźizna z 200 delegatami w Frankfurće nad Mohanom, zo bychu wo tak mjenowanym synodalnym puću wuradźowali. Mjez nimi budźe tež pjeć synodalow z biskopstwa Drježdźany-Mišno. Biskop Heinrich Timmerevers je so z listom na katolikow wobroćił, w kotrymž zaměr, po synodalnym puću kročić, wuraznje podpěruje. Zdobom wón wěriwych namołwja, zapodać swoje měnjenja a namjety pod www.synodalerweg.de.
Chórowy swjedźeń
Lipsk (B/SN). Na němski chórowy swjedźeń w Lipsku wočakuja wot 30. apryla do 3. meje wjace hač 450 swětnych a cyrkwinskich chórow z něhdźe 15 000 spěwarjemi. Woni budu na stach koncertach, Božich mšach a w socialnych domach wustupować a chórowe wubědźowanje prezentować, kaž zarjadowar připowědźi. Chórowy swjedźeń wotměwa so wot 2008 kóžde štyri lěta, a Němski chórowy zwjazk jón wuhotuje. Nimo wulkotnych koncertow budźe tež zaso tójšto zarjadowanjow za sobuspěwanje. Prezident Němskeho chóroweho zwjazka je Christian Wulff, něhdyši zwjazkowy prezident.
Zalětnjenje je problem
Washington (dpa/SN). W procesu wotsadźenja prezidenta USA Donalda Trumpa dla su zastupnicy wobskóržby swoje žadanje potwjerdźili, bywšeho narodneho wěstotneho poradźowarja prezidenta Johna Boltona před tribunal skazać. Pozadk je rozprawa nowinarjow po wurězkach z manuskripta bórze wuchadźaceje knihi Boltona. W njej Bolton rysuje, kak je Trump wukazał wojersku pomoc Ukrainje tak dołho blokować, doniž njejsu w Kijewje žadanje Trumpa spjelnili.
Mjezu k Chinje zawrěli
Peking (dpa/SN). Bojo so rozšěrjenja noweje chorosće płucow do kraja je Mongolska swoju mjezu k Chinje zawrěła. Wot dźensnišeho su wšitke pomjezne přechody za jězdźidła a pěškow zawrjene, zdźěli mongolska powěsćernja Montsame. Dotal nimaja w kraju hišće žane pady chorosće. Dokelž pak je Mongolska jako susod Chiny wulkemu strachej wustajena, je hač do 2. měrca hnydom tež wšitke kubłanišća zawrěć dała.
Rakety na pósłanstwo USA
Budyšin (dpa/SN). Domowina widźi w zwisku ze skónčenjom zmilinjenja brunicy šansy, ale tež strachi za Łužiskich Serbow. „Mnozy so boja, zo powjedźe strukturna změna k hospodarskim łamkam, kaž smy tajke spočatk 90tych lět hižo raz dožiwili“, rjekny předsyda Domowiny Dawid Statnik powěsćerni dpa. Na jednym boku je zwjeselace, zo žane dalše wsy wuhla dla wjace njewotbagruja. „Na tamnym boku dźe wo dźěłowe městna, wo hospodarsku móc a wo přichod regiona. Kónčina ma žiwjenjahódna wostać. Strukturna změna njesmě na kóšty Serbow hić“, sej Statnik žada.
„Chcemy-li strukturnu změnu jako šansu wobhladować, na něšto noweho so zwažić a na přichod so wusměrić, potom měli Serbow jako kulturne bohatstwo regiona zapřijeć. Ludźo dyrbjeli šansu dóstać, swoju identitu zachować“, Statnik potwjerdźa. Pjenjezy, kotrež je stat w zwisku ze strukturnej změnu přilubił, dyrbjeli tež na dobro serbskeje rěče a kultury a za identitu nałožić.