Namóc raznje zasudźeja

wutora, 28. januara 2020 spisane wot:
Lipsk (dpa/SN). Dźěłarnistwo žurnalistow dju je nadpady na zastupnikow medijow na demonstraciji minjenu sobotu w Lipsku raznje zasudźiło. Zo na kromje demonstracije – a to hišće za nowinarsku swobodu – žurnalistow atakuja, njeje zasadnje akceptabelne, rjekny zwjazkowa jednaćelka dźěłarnistwa Cornelia Berger. Nowinarska swoboda měła so najebać wšitke wobstejnosće respektować, sej wona žadaše. Dźěłarnistwo dju je čłon wulkeho dźěłarnistwa ver.di. Při demonstraciji lěwicarskeje platformy „Linksunten.Indymedia“ běchu kamjenje na policistow mjetali. Wjacori žurnalisća rozprawjachu nimo toho wo njepřećelskosćach a hroženjach ze stron demonstrantow přećiwo nim.

Hišće tójšto dźěła

wutora, 28. januara 2020 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Předźěłać tysacy padow znjewužiwanja dźěći w Němskej je so minjene dźesać lět po słowach potrjechenych a fachowcow chětro dlijiło. Tež nastupajo prewenciju kritizuja woni pobrachowacy angažement. „Njejsmy dawno hišće na kóncu“, potwjerdźi předsydka njewotwisneje komisije k předźěłanju splažneho znjewužiwanja dźěći Sabine Andresen powěsćerni dpa. Přeco hišće njeje politika rozsudźena dosć, sej woprawdźe wot wšitkich institucijow předźěłanje, škitne koncepty a připóznaće prawow dźěći a młodostnych konsekwentnje wužadać. Runje před dźesać lětami, 28. januara 2010, buchu pady znjewužiwanja w katolskim elitnym gymnaziju Koleg Kanizija ze 70- a 80tych lět znate. Na to jewjachu so po wšej Němskej dalše pady. Komisiju su lěta 2016 zasadźili.

Wopory nacijow wopominali

wutora, 28. januara 2020 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). 75 lět po wuswobodźenju nacistiskeho zaničowanskeho lěhwa Auschwitz je Sakski krajny sejm wčera zhromadnje z krajnym knježerstwom wopory nacionalsocializma wopominał. Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) rěčeše na wopomnjenskim zarjadowanju wo „najćmowšim dźělu“ němskich stawiznow. Nacisća su miliony ludźi šikanowali, wuhnali, krjudowali a morili. Tež hdyž někotři wo „kulće winy“ rěča, je kultura dopomnjenja tež 75 lět po tym wažna. „K našemu žiwjenskemu wašnju w Němskej słuša jasna pozicija k našim stawiznam, wotpokazać kóždu formu antisemitizma a podpěrać eksistencne prawo Israela“, Kretsch­mer potwjerdźi. Tež prezident krajneho sejma Matthias Rößler (CDU) namołwi do boja přećiwo antisemitizmej a za demokratiju. Ničo njewoprawnja hroženja ze smjerću, namołwy k namocy a politisce motiwowane nadpady. „Štóž to čini, njeje ničo ze stawiznow wuknył.“

„Žane eksperimenty z milinu“

wutora, 28. januara 2020 spisane wot:

Ministerski prezident Kretschmer chce najprjedy nowe dźěłowe městna

Drježdźany/Berlin (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) nochce nastupajo kónc zmilinjenja brunicy „žane eksperimenty na kóšty wěsteho zastaranja z milinu w Němskej“ akceptować. „Pospyty ze zastaranjom energije, kotrež hospodarstwo wohrožeja a ludźi w ćmě stejo wostajeja, njedowolu“, rjekny Kretschmer nowinarjam. „Budźemy w lětomaj 2023 a 2026 přepruwować, hač so kónc brunicy radźi abo nic.“

Zwjazkowe hospodarske ministerstwo bě minjeny tydźeń nowy naćisk wo skónčenju zmilinjenja předpołožiło. Kónc brunicy je wuměnjenje za planowane inwesticije Zwjazka. Je to 40 miliardow eurow we wuhlowych kónčinach, z kotrymiž chce potrjechenym regionam pomhać hospodarstwo přetworić.

Prawicarjo we wopomnišću

wutora, 28. januara 2020 spisane wot:

Weimar (dpa/SN). Direktor Załožby Buchenwaldskeho wopomnišća Volkhard Knigge wobkedźbuje přiběrace wustupowanje prawicarskoekstremnych wopytowarjow w něhdyšim koncentraciskim lěhwje. „We wopytowarskej knize je dźeń a wjace zapiskow, kotrež maja nacionalsocializm kaž tež kaceta za zmysłapołne a dobre za Němsku, rjekny stawiznar nowinarjam. Nimo toho dožiwjeja we wopomnišću stajnje zaso „zaměrne a přihotowane mylenja wodźenjow“, přez prawicarskich ekstremistow.

Reagujo na to su prawidła zadźerženja přiwótřili a sobudźěłaćerjow trenowali, kak maja na mylenja reagować. Prawi­carjo měšeja so do skupin wopytowarjow a wočaknu prawy wokomik, zo bychu ličby woporow do prašenja stajeli abo holocaust prěli. Často tole filmuja, zo bychu so tak w prawicarskej scenje profilowali, praji­ Volkhard Knigge, kiž wopomnišćo wot lěta 1994 nawjeduje. „Wuprajenja kaž: Bychu-li lěhwa hišće aktiwne byli, njebychmy problem z wukrajnikami měli“, su chutna pokazka na to, zo pobrachuja stawizniske wědomje, čłowjeska čućiwosć a politisko-demokratiska orientacija.

To a tamne (28.01.20)

wutora, 28. januara 2020 spisane wot:

Po 55 lětach je 73lětna Američanka piwowy karan sławnemu Mnichowskemu hosćencej Hofbräuhaus wróćo pósłała, kotryž bě tam 1965 pokradnyła. W připołoženym lisće wona padustwo wuraznje wobžaruje. „Tehdy běch dźiwja, hruba a lochkomyslna“, Celeste ze zwjazkoweho stata Maryland rukopisnje rozłožuje. Što drje je ju nětko pohnuło karan wróćo pósłać, w Mnichowje njewědźa. Starušku chcedźa na darmotne piwo přeprosyć.

Zwada mjez jědnaćelětnymaj hólcom a holcu je w Duisburgu ma­sowu bijeńcu mjez dorosćenymi wuskutkowała. Přiwuzni dźěći běchu na dróhu chwatali, zo bychu zwadu rozrisali. Po werbalnych ranjenjach počachu so storkać a skónčnje do so bić. Samo retl a nóž su wužiwali, tak zo dyrbještaj dwaj mužej zranjenaj do chorownje. Wobsadki wosom policajskich awtow móžachu rozkoru skónčić.

Holocaust wopominali

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Zarjadowanje w bywšim němskim zaničowanskim lěhwje Auschwitz

Berlin/Waršawa (dpa/SN). W bywšim nacistiskim zaničowanskim lěhwje Ausch­witz wopominachu dźensa wuswobodźenje lěhwa runje před 75 lětami a miliony woporow holocausta. Na zarjadowanju njedaloko Krakowa wobdźělichu so delegacije z něhdźe 50 krajow a 200 přežiwjenych. Mjez hosćimi w Ausch­witzu běštaj mjez druhim israelski prezident Reuven Rivlin a němski zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier. Swjedźenski rěčnik bě pólski statny prezident Andrzej Duda. Tež štyrjo bywši jeći lěhwa su na zarjadowanju porěčeli.

Dale po synodalnym puću

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Drježdźany-Mišno (B/SN). Wot 30. januara do 1. februara schadźuje so prěnja wulka zhromadźizna z 200 delegatami w Frankfurće nad Mohanom, zo bychu wo tak mjenowanym synodalnym puću wuradźowali. Mjez nimi budźe tež pjeć synodalow z biskopstwa Drježdźany-Miš­no. Biskop Heinrich Timmerevers je so z listom na katolikow wobroćił, w kotrymž zaměr, po synodalnym puću kro­čić­, wuraznje podpěruje. Zdobom wón wěriwych namołwja, zapodać swoje měnjenja a namjety pod www.synodalerweg.de.

Chórowy swjedźeń

Lipsk (B/SN). Na němski chórowy swjedźeń w Lipsku wočakuja wot 30. apryla do 3. meje wjace hač 450 swětnych a cyrkwinskich chórow z něhdźe 15 000 spěwarjemi. Woni budu na stach kon­certach, Božich mšach a w socialnych domach­ wustupować a chórowe wubě­dźowanje prezentować, kaž zarjadowar připowědźi. Chórowy swjedźeń wotměwa so wot 2008 kóžde štyri lěta, a Němski chórowy zwjazk jón wuhotuje. Nimo wulkotnych koncertow budźe tež zaso tójšto zarjadowanjow za sobuspěwanje. Prezident Němskeho chóroweho zwjazka je Christian Wulff, něhdyši zwjazkowy prezident.

Zalětnjenje je problem

Chcedźa sej Boltona skazać

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Washington (dpa/SN). W procesu wotsadźenja prezidenta USA Donalda Trumpa dla su zastupnicy wobskóržby swoje žadanje potwjerdźili, bywšeho narodneho wěstotneho poradźowarja prezidenta Johna Boltona před tribunal skazać. Pozadk je rozprawa nowinarjow po wurězkach z manuskripta bórze wuchadźaceje knihi Boltona. W njej Bolton rysuje, kak je Trump wukazał wojersku pomoc Ukrainje tak dołho blokować, doniž njejsu w Kijewje žadanje Trumpa spjelnili.

Mjezu k Chinje zawrěli

Peking (dpa/SN). Bojo so rozšěrjenja noweje chorosće płucow do kraja je Mongolska swoju mjezu k Chinje zawrěła. Wot dźensnišeho su wšitke pomjezne přechody za jězdźidła a pěškow zawrjene, zdźěli mongolska powěsćernja Montsame. Dotal nimaja w kraju hišće žane pady chorosće. Dokelž pak je Mongolska jako susod Chiny wulkemu strachej wustajena, je hač do 2. měrca hnydom tež wšitke kubłanišća zawrěć dała.

Rakety na pósłanstwo USA

Kónc brunicy šansa a strach

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Budyšin (dpa/SN). Domowina widźi w zwisku ze skónčenjom zmilinjenja brunicy šansy, ale tež strachi za Łužiskich Serbow. „Mnozy so boja, zo powjedźe strukturna změna k hospodarskim łamkam, kaž smy tajke spočatk 90tych lět hižo­ raz dožiwili“, rjekny předsyda Domowiny Dawid Statnik powěsćerni dpa. Na jednym boku je zwjeselace, zo žane dalše wsy wuhla dla wjace njewotbagruja. „Na tamnym boku dźe wo dźěłowe městna, wo hospodarsku móc a wo přichod regiona. Kónčina ma žiwjenja­hódna wostać. Strukturna změna njesmě na kóšty Serbow hić“, sej Statnik žada.

„Chcemy-li strukturnu změnu jako šansu wobhladować, na něšto noweho so zwažić a na přichod so wusměrić, potom měli Serbow jako kulturne bohatstwo regiona zapřijeć. Ludźo dyrbjeli šansu dóstać, swoju identitu zachować“, Statnik potwjerdźa. Pjenjezy, kotrež je stat w zwisku ze strukturnej změnu přilubił, dyrbjeli tež na dobro serbskeje rěče a kultury a za identitu nałožić.

nowostki LND