Z wodźacym motiwom „Hromadu zrosć a tworić“ nastawa tuchwilu syć žonow we Łužicy. Na njedawnym prěnim zarjadowanju wobdźěli so 60 zajimčow. Andreas Kirschke je so z iniciatorku Romy Hoppe rozmołwjał.

Kak je k załoženju syće dóšło?

R. Hoppe: Łužica so přeměnja. Žony z regiona móža k wuspěchej změny přinošować. Wěrju do toho, zo maja žony wulki potencial. Woni wšak dwójne poćežowanje, kaž swójbu a powołanje, hladanje dźěći a přiwuznych, wuběrnje zmištruja, Z temami kołowokoło powołanja so často sami zaběraja. Łužica je kónčina, hdźež je wjele „sylnych“ žonow, kotrež dyrbjeli so podpěrać. Tohodla syć załožich. Naš zaměr je, poskitki zestajeć. Z tym chcemy žonam grat a strategije poskićić, tak zo móhli so žony hladajo na powołanje lěpje dale wuwić.

Na prěnim zeńdźenju w Choćebuzu je Aline Erdmann rěčała. Wona je społnomócnjena za runostajenje města Choćebuz. W jeje přednošku wěnowaše so wona powołanskim perspektiwam žonow. Wo kotre wobsahi konkretnje dźěše?

„Kak tomu, zo kóždy z nas swoju maćeršćinu słyši – z erta cuzych ludźi z hinašej rěču?“ Tute spodźiwanje znajemy z biblije. Mjeztym su so swjatkowne jazyki Swjateho ducha w digitalnym awtomatizowanym přełožowanju zadomili. Rěč je duša krajiny – připućowarjo do Serbow běchu „Němcy“, dokelž běchu za Serbow němi, doniž njejsu Serbja w swojim zjawnym rumje womjelknyli. Porno druhim słowjanskim ludam njeje naše rozsudne přiznamjo dźensa hižo rěč, kotruž w kóždym kuće słyšiš, ale nałožki a drasty. Runje tohodla steji za Serbow mjez naprawami, kiž zwisuja ze změnu strukturow Łužicy, rewitalizacija rěče na prěnim městnje. Štóž pak chce hač do kónca 21. lětstotka zaso sto tysac serbowacych Serbow měć, njesmě na masu dźensnišich Łužičanow zabyć, kotřiž maja druhi konik hač ludowe spěwy a ludowe wuměłstwo. Serbske filmy, serbske romany, serbsku filozofisku kofejownju, serbske dźěłarnički wo temach wšědneho dnja, serbske stajne blida atd. – tež to chcedźa ludźo měć.

Pěstowarnja „Chróšćan kołć“ je we wobłuku programa „Simul+“ 5 000 eurow dobyła. Wo tym, kak tute pjenjezy nětko wužiwaja, je so Maximilian Gruber z nawodnicu kubłanišća Kerstin Šołćinej rozmołwjał.

Čehodla je so pěstowarnja „Chróšćan kołć“ wo spěchowanske srědki we wobłuku programa „Simul+“ požadała?

K. Šołćina: Prěnjotna ideja wuchadźeše z teama, wšako je mi participatiwne, zhromadne dźěło w a z teamom jara wažne. Tak stajichmy próstwu, kotraž wobsahuje wosebje zhromadny spěw wo „Chróšćan kołću“, podobnje spěwej, kotryž eksistuje hižo w Radworskej katolskej pěstowarni. Spěw bě srjedźišćo našeje próstwy, hladajo na to, zo su dźěći, pedagogiski personal kaž tež starši do spěwa integrowani. Dale hdźe wězo wo pčołku, wšako mjenujemy so jako kubłanišćo „Chróšćan kołć“. Chcemy pčołku tematizować: Žiwjenski wobswět, natwar, kotru funkciju wona ma.

Za čo wužiwaće pjenjezy nětko, hdyž sće je dobyli?

Žitawska Greenpeace-skupina je lětsa druhi króć pomhała, twórbu „Pječat mocy słónca“ pólskeje wuměłče Iwony Stypułkowskeje sporjadkować. Milenka Rječcyna je so z předsydu skupiny Clasom Busackom rozmołwjała.

Maće so mjeztym za kmótrow wuměłskeho projekta podłu rěčki Jawora?

C. Busack: Ně, kmótřa njejsmy. Smy skerje partnerojo. Loni kaž tež lětsa staj nas Tomaš Čornak a Hubert Lange přewšo wutrobnje witałoj. A čujemy so tu nimale kaž doma.

Što ćehnje skupinu sem do Miłoćic?

C. Busack: Mamy tu rjany nadawk. Wuměłska twórba wšak steji wo­srjedź přirody a je jasne, zo přez lěta zarosće. Smy tam lětsa kerki wuryli a kamjenje, kotrež mandala zwobraznjeja, wurjedźili.

Kotry zaměr ma Waš angažement?

C. Busack: Wuměłska twórba ma być wot daloka a z bliska widźeć. Wona ma w swojej pyše, w tej, w kotrejž je po do­zhotowjenju była, skutkować. Nam je to wulke wjeselo, dokelž nastawa na te wašnje něšto přewšo pozitiwne.

Planujeće, klětu zaso přijěć? Potom wšak by to rěkało, zo zrodźiće tradiciju.