Maćicar, pominar a zachowar
Wón je pominar a zachowar, w swojim mnohotnym skutkowanju zasadam Maćicy Serbskeje wusko zwjazany. Njesebičnje je na wšelakich polach narodneho dźěła aktiwny a rozmołwje stajnje wotewrjeny. Komunikacija je jeho „kuzłarski“ grat, złožowacy so sobu na jeho tolerantnosć. A tohodla je wón, Jurij Łušćanski, w serbskich kaž tež w němskich kruhach znaty a rady widźany rozmołwny partner.
Žiwjenske wotrězki čłowjeka rysuja. Burski staršiski dom w Njebjelčicach, lěta jako kapałnik w Drježdźanach, štož sej dźěd raznje přeješe, nawuknjenje powołanja pismikistajerja, studij spěwanja w Drježdźanach, bjez toho zo bě Serbski ludowy ansambl swojeho čłona tam delegował abo lěta w Berlinje, hdźež je Łušćanski hač do politiskeho přewróta pola Telewizije NDR dźěłał – wo tym móže wón wjele powědać, doniž so 1991 do Łužicy njenawróći. Křesćan Baumgärtel bě jeho do Domowinskeho zarjada jako zamołwiteho za zjawnostne dźěło wabił.
Serbskosć w měsće wožiwić
Heinrich Schleppers je zastupowacy rěčnik dźěłoweho kruha za serbske naležnosće Budyšina. Měšćanski radźićel frakcije CDU, z kotrymž je so Carmen Schumann rozmołwjała, ma wosebity poměr k serbskosći.
Što je Was pohnuło so w tymle dźěłowym kruhu angažować?
Pjećina žana maličkosć njeje
Mnóstwa wólbnych plakatow strony AfD dla je so młoda Serbowka stróžiła, kaž smy to wutoru w našim wječorniku čitali. Mnóstwo swětłomódrje zarysowanych teritorijow na karće wuslědkow po wólbach zwjazkoweho sejma minjenu njedźelu w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu podobnje skutkuje. W serbskim sydlenskim rumje su wolerki a wolerjo CDU jenož w gmejnach Chrósćicy, Pančicy-Kukow, Njebjelčicy, Worklecy, Ralbicy-Róžant a w měsće Kulowje po lisćinowych hłosach bóle dowěrili hač AfD.
Dźakny narodninski swjedźeń
Składnostnje 30. róčnicy załoženja Smolerjec kniharnje w Budyšinje wuhotuje předawanišćo LND sobotu, 2. oktobra, dźeń wotewrjenych duri. Cordula Ratajczakowa je so z nawodnicu Smolerjec kniharnje Annett Šołćic rozmołwjała.
Hižo wokoło poprawneje róčnicy, 4. měrca, w času lockdowna sće mi přeradźiła, zo planujeće „mały dźakny swjedźeń za čitarjow, kupcow a awtorow“. Tón je so po zdaću k cyłodnjowskemu zarjadowanju wuwił, hdyž na program hladam. Čehodla?
A. Šołćic: Chcemy so tón dźeń wšěm našim kupcam z wosebitymi literarnymi chłóšćenkami dźakować. Tuž poskićamy němskorěčne zarjadowanje runje tak kaž čitanje w serbskej rěči. Tež dźěći móža so na zabawne čitanje wjeselić. A kaž je to na narodninach z wašnjom, chcemy sej připić a tuž witamy kóždeho hosća ze škleńcu sekta, brěčki abo wody.
Kak program konkretnje wupada?
Nowinar z ćěłom a dušu
Hdyž swjeći bywši kolega kulojte narodniny, je za młódšeho zajimawe zhladować na spočatki zhromadneho dźěła z nazhonitym „starym zajacom“. Wospjet smój tehdy za kónctydźenske rozprawnistwo w jednym awće z nakładnistwowym šoferom po puću byłoj. Tak so tež zwonka redakcije bliže zeznachmoj. A wěm so hišće derje dopomnić, zo bě hižo před 40 lětami Manfred Laduš ze swojimi wobšěrnymi znajomosćemi nastupajo Domowinu a regionalne stawizny mnohim w tehdyšej redakciji Noweje doby „instanca wědy“. Jako ze skutkowanjom serbskeho wječornika wusko a aktiwnje zwjazaneho wuměnkarja sej redaktorki a redaktorojo jeho tež dźensa waža.
Sonić ma dowolene być
Kajki to njewšědny, ale rjany són ... Předstajće sej, wšitcy łužiscy ratarjo plahuja wot přichodneho lěta rostliny a skót po europskich biosměrnicach a nic hižo konwencionelnje. Sakske knježerstwo je na europskej runinje docpěło, zo nimaja bioratarjo wjace běrokratiskich a hospodarskich wuměnjenjow spjelnić hač konwencionelnje skutkowacy. Tež kontrole biopředewzaćow so wobmjezuja, dokelž maja zarjadnicy hladajo na wosebite spěchowanje a jasne rjadowanja z boka EU za Saksku trěbnu dowěru. Přičina postupowanja je projekt „Łužiski kraj je bioraj“. Wosebje serbscy burja, kotřiž maja k swojej roli nadal wosebje hłuboki poměr, su ideju zrodźili. Projekt ma zakład być, zo stanje so cyła Němska z producentom ratarskich wudźěłkow po biologiskich měritkach, a to wot lěta 2030.
Koncert lětsa dorost postaja
Chór Lipa a Křesćansko-socialny kubłanski skutk Sakska přeprošujetej njedźelu popołdnju na nazymski koncert na zahrodźe Zežiwjenskeho a zeloweho centruma w klóštrje Marijinej hwězdźe w PančicachKukowje. Cordula Ratajczakowa je so z dirigentku Lipjanow Jadwigu Kaulfürstowej rozmołwjała.
Waš tradicionalny nalětni koncert je so koronakrizy dla lětsa na nazymski změnił – je to špatna abo dobra powěsć?
J. Kaulfürstowa: Wjeselimy so, zo móžemy zaso prawje koncertować. Smy lětsa hižo Božu mšu we wobłuku putnikowanja do Róžanta 8. septembra hudźbnje wobrubili runje tak kaž prěnje swjate woprawjenje w klóštrje Marijinej hwězdźe w Pančicach-Kukowje. W zymje běchmy zwučować přestali, wot apryla činjachmy to zaso digitalnje a wot junija smy prawidłownje hromadźe pod hołym njebjom z wulkimi wotstawkami probowali – a to w Jaworje. To bě hinaše zwučowanje hač hewak, ale rjenje, zo bě scyła móžne.
Lipjenjo zajutřišim tež z chórom Worklečanskeje wyšeje šule zhromadnje spěwaja. Kak sće mysličku zrodźili?
Přichodna kročel za UNESCO-titul so bliži
Maja łužiske krajiny po wudobywanju wuhla potencial na titul swětoweho namrěwstwa? Wo tele prašenje dźěše minjeny tydźeń na konferency wědomostnikow w Choćebuzu. Pozadk je projekt „LIL-studija swětowe namrěwstwo Łužica“ Serbskeho instituta (SI), Braniborskeje techniskeje uniwersity Choćebuz-Zły Komorow (BTU) a Institute for Heritage Management (IHM) (SN rozprawjachu). Cordula Ratajczakowa je so ze sobudźěłaćerku projekta Heidi Pinkepank (BTU) rozmołwjała.
Konferenca je so z ekskursiju do łužiskeje jamy zakónčiła. Hdźe sće čehodla byli?
Mór abo cholera, što je wam lubšo?
Hišće něhdźe třećina wólbokmanych njewě, komu zapřichodnu njedźelu swojej hłosaj dać, rěkaše njedawno w politiskej talkshow němskeje telewizije. Mału pomoc so rozsudźić skića digitalne serwisy, kaž na přikład Wahl-O-Mat abo Wahl Swiper. Dokelž je na mjenowanymaj portalomaj wuběr tezow wobmjezowany, dokelž móžeš tam tež na kompleksne prašenja jenož pak z haj pak z ně wotmołwić resp. so takrjec hłosa wzdać, a dokelž złožuja so podaća jednotliwych stron na jich wólbne programy (na kotrež so mnozy politikarjo spěšnje wjace dopominać nochcedźa abo samo njemóža, ručež je wotum wotbyty), wobhladuja ludźo tajke poskitki často jako hrajku. A tomu tež tak je, wšako skutkuja wone trochu kaž zabawny kwis. Přiwšěm móža wólbnemu rozsudej polěkować, mjenujcy pokuknješ-li raz na to, što wšo strony na žadyn pad politisce zwoprawdźić nochcedźa. Tak je na přikład jara zajimawe zwěsćić, štó wo škiće přirody a wo naprawach přećiwo změnje klimy přewjele njedźerži – hdyž docyła.
Ze simultanym tołmačenjom
Hłowna wólbna zhromadźizna Domowinskeje župy „Handrij Zejler“ budźe jutře w załoženskim domje narodneje organizacije, na žurli Kulturneje fabriki we Wojerecach. Do toho je so Axel Arlt z rěčnicu župneho předsydstwa Gabrielu Linakowej rozmołwjał.
Wólbna doba ma dwaj wotrězkaj, prěni z wuzwolenym županom, tamny z Wami jako rěčnicu. Bě dźěławosć předsydstwa tohodla wobsahowje wobwliwowana?
G. Linakowa: Smy we wšědnym dźěle župneho předsydstwa kontinuitu zwoprawdźili. Dotalny župan je dale w gremiju sobu dźěłał. Mi jako rěčnicy je wažne, zo jako skupina we wšěch praktiskich prašenjach hromadźe dźěłamy. Tak móžachmy na přikład zahajenje Lěta župow ze swjatočnym zarjadowanjom k stoćinam župow we Wojerowskej radnicy wuspěšnje přihotować.
Što běchu wjerški župneje dźěławosće?
