Rjanosć ciwilneje njeposłušnosće
Přeco hišće mi kaž choral zanjesena pěsnička we wušomaj klinči, kotraž je lěćny interview ARD-moderatora Markusa Preißa z ko-předsydku strony AfD Alice Weidel minjenu njedźelu wótře přewodźała. Poselstwo teksta běštej jeničce dwě słowčce: „Scheiß“ a „AfD“. Zamołwity za „akciju mylenja“ je wuměłsko-politiski kolektiw „Centrum za politisku rjanosć“ (ZfP). Přeco zaso skedźbnja na spektakularne wašnje na problemy našeho časa – hustohdy na mjezy legalnosće. W lěće 2017 na přikład je ZfP w susodstwje domu prawicarskeho ideologi AfD Björna Höcke w durinskim Bornhagenje podobiznu Berlinskeho wopomnišća za morjenych židow Europy natwariło. Samsne lěto běše je Höcke jako „wopomnišćo hańby“ difamował.
Techno, rap a rytmy Balkana při skale
Njebjelčicy (SN/bn). Miłočanska skała je w lěću mjeztym z woprawdźitym hotspotom kultury. Nimo 2. festiwala Witaj, kotryž wotměje so wot jutřišeho hač do slědowaceje njedźele, a w druhej połojcy awgusta planowaneje 19. mjezynarodneje rězbarskeje dźěłarnički čaka prěni kónc tydźenja žnjenca openair Meta Solis na fanow předewšěm elektroniskeje hudźby. Towarstwo samsneho mjena organizuje jón lětsa hižo sedmy raz, program bu porno předchadźacym zarjadowanjam hišće raz rozšěrjeny. Tak poskićuja nimo hudźby tónraz dohromady dźewjeć workshopow resp. přednoškow a prezentacijow. Mjez druhim chcetej ze „Serbskeho telewizora“ znatej wěšćerce „Lěwa ruka“ a „Tamna ruka“ swoju show „Daj nochćam powědać“ prezentować, sakska sekcija załožby Amadeou Antonio chce ze swojej dźěłarničku „wujasnić, zwotkel hida a njepřećelstwo napřećo wukrajnikam a mjeńšinam pochadźeja, štó jej šěri a kak móžeš so w tym zwisku wobarać a škitać“. Podobnej tematice wěnujetej so Kulturny běrow Sakskeje a syć tvBunt z přednoškom a mobilnym stejišćom.
Dowol tež bjez wulkeho wačoka
Nic kóždy poda so w lěćnych prózdninach z tołstym kófrom do cuzby. Mjeztym zo su mnozy hižo do lětadła zalězli, wostanu druzy doma. Zo móže dowol w domiznje tež rjany być, je praktikantka Stella Pilzec wuslědźiła.
Čehodla sy so za dowol w domiznje rozsudźił(a) a što njesmě na žadyn pad falować?
Mila Dźisławkec z Dobrošic: Sym so za dowol w domiznje rozsudźiła, dokelž chcu swoju jězbnu šulu zakónčić a zo bych wukrajne lěto planowała. Lěćo doma přiwšěm wužiwam. Sym husto z přećelemi po puću a chodźu na zarjadowanja. Wšědne wuchodźowanje z psom njesmě na žadyn pad falować. Wosebje wjeselu so na bičwolejbulowu turu Radija Saktula – tuta je kóždu póndźelu kruty termin w prózdninskim času. Prózdniny doma po mojim měnjenju tójšto ludźi podhódnoća, dokelž njewidźa husto potencial wočerstwjenja w domiznje.
Za sylne dźěći
Budyšin (SN/MiR). „Ze wšeho spočatka sylni być“ rěka projekt za dźěći w Budyskim wokrjesu, kiž su dwě lěće w modelowym regionje Wojerecy testowali. Jón nětko wo lěto podlěša. Zaměr kooperacije mjez strowotniskim zarjadom wokrjesa a powšitkownej městnej chorobnej kasu je podpěra dźěćacych dnjowych přebywanišćow při spěchowanju dušinych mocow dźěći. Dotal přewodźaca ewaluacija na zakładnych šulach pokazuje jasnje pozitiwne wuslědki. Na naprašowanju je so 315 šulerkow a šulerjow z 15 rjadownjow wobdźěliło. Z nich je 305 dźěći zwurazniło, zo su z treninga profitowali. Dalše 90 procentow naprašowanych dźěći rozprawja, zo su nowe ideje a strategije za zmištrowanje swojeho wšědneho dnja zeznali. Pedagogiscy fachowcy wobkedźbuja nimo toho polěpšenja při rozrisanju konfliktow, komunikaciji, socialnej kompetency a w sylnjenju sebjewědomja dźěći.
Zetkawanišćo tež za wožiwjenje rěče
„Piknyg“ rěka najnowši projekt rěčneho motiwatora Luciana Kaulfürsta, z kotrymž chce jutře, štwórtk, wožiwjenju serbšćiny wokolnje Malešec dalši impuls spožčić. Bosćan Nawka je so z nim rozmołwjał.
Knježe Kaulfürsto, što mamy sej pod „piknygom“ předstajić?
L. Kaulfürst: Nowotwórba je zestajenka słowow „piknik“ a „nygać“. Hižo dołho sym wo tym rozmyslował, kak hodźała so łuka před mojim běrowom w Přiwćicach wužiwać. Nastork za nowy format bě mi Budyska bara Sundowner jako zetkawanišćo za wólnu wuměnu w přihódnej atmosferje – a tajke zetkawanišćo wutworić w kónčinje, hdźež ludźo wotpowědne poskitki nimaja, sta so naposledk z rozsudnej mysličku. Hinak hač w barje wšak móža sej wopytowarjo sobu přinjesć, na čož tež přeco apetit maja – potajkim kaž na pikniku. K tomu słušeja wězo tež utensilije, na kotrychž móža sedźeć abo ležeć. Za wšě pady pak změjemy někotre ławki a snano tež někotryžkuli lěhak; a zawěsće budu tež napoje a přikuski na předań.
Chceće tak přidatny rěčny rum wutworić?
Skorža přećiwo nowej dróze
Drježdźany/Brüssel (SN/MiR). Přirodoškitna organizacija BUND Sakska je zhromadnje z někotrymi wobydlerjemi Drježdźanskemu zarjadniskemu sudnistwu skóržbu přećiwo planowanemu dróhotwarskemu projektej „Sprjewina dróhi K9281“ mjez Čornej Pumpu a Hamorom zapodała.
Stajny dešć so rozdźělnje na žně wuskutkuje
Sylny dešć je wčera tež wulke dźěle Łužicy domapytał. Za mnohich ratarjow ma wjedro rozdźělne wuskutki: Mjeztym zo někotre družiny zeleniny wot wurjadnych spadkow profituja, su zrałe družiny žita wosebje wohrožene.
Miłoćicy/Zdźěr (SN/VaŽ). „Za zeleninu je dešćik žohnowanje. Wona trjeba włóžnotu, zo by so derje wuwiła. Za zrałe žito móže pak dešć spěšnje problematiski być“, wuswětla Paul Matka, jednaćel Miłočanskeje agrarneje tzwr. Jeho firma je žně rožki a pšeńcy hižo zakónčiła – sčasom před sylnymi spadkami. „Štož bě zrałe, dyrbi so spěšnje kaž dźe žnjeć“, Matka rozprawja. Nětko steji pola njeho rěpik na žnjenskim planje: „Njeje tak zlě, hdyž rěpik tróšku dešća dóstanje, wón sobu najspěšnišo schnyje.“ Tola dešć chowa tež njesnadne rizika. Wosebje zrałemu žitu, kotrež hišće na polu leži, móže trajaca włóžnota spěšnje zeškodźeć. „Hdyž žito wjacore dny w mokrym leži, hroža parazity, plěsniwc a z tym kwalitne straty“, Matka wuswětla. Zornjatka móža so nabubnić, schadźeć abo samo so skazyć. Potom hrozy dospołny wupad žnjow. Hač donětka pak smy samo před časowym planom“, wón praji.
Tietz frakciju BSW wopušćił
Wosrjedź junija je najstarši radźićel w Budyskim wokrjesnym sejmiku, 82lětny Diethold Tietz zdźělił, zo swoju frakciju BSW wopušći. Milan Pawlik je so z nim rozmołwjał.
Do poslednich komunalnych wólbow w lěće 2024 sće za frakciju Lěwicy we wokrjesnym sejmiku dźěłał. Što je Was pohnuło, za BSW kandidować?
D. Tietz: Hižo wot lěta 1990 jako radźićel w Budyskim wokrjesnym sejmiku skutkuju. Hač do lěta 2019 sym jako njestronjan za frakciju Lěwicy dźěłał. Po přestawce kandidowach w lěće 2024 za frakciju BSW, dokelž chcych – z čerstwym wětřikom noweje strony – we wuskim kontakće z ludnosću dobru wěcnu politiku činić, štož je mój credo.
Zo sće frakciju BSW nětko wopušćił, je dosć drastiski krok. Što je Was na kóncu k tomu pohnuło?
D. Tietz: Rozsud, frakciju wopušćić, nima konkretnu přičinu. Je to skerje konsekwenca toho, zo su zamołwići moje namjety, pokiwy a próstwy wjacore měsacy ignorowali. Moje politiske nazhonjenja přez lětdźesatki we wokrjesnym sejmiku su zamołwići lědma kedźbu měli.
Wopominaja Brigittu Reimann
Wojerecy (SN/bn). Składnostnje posmjertnych narodnin Brigitty Reimann wuhotujetej po njej pomjenowana Wojerowska měšćanska biblioteka a tamniše towarstwo Koło přećelow wuměłstwa a literatury mjeztym třeći raz akciski tydźeń. Wuznamna spisowaćelka, kotrejež literarny profil je kruće z jeje časom skutkowanja w kombinaće Čorna Pumpa zwjazany, by dźensa 92iny swjećiła. Zazběh akciskeho tydźenja tworitej přednošk a wustajeńca w mjenowanej knihowni, kotrejž wobswětlujetej žiwjenje a žiwjenski skutk awtorki. Hač do kónca toho tydźenja slěduje na samsnym městnje sep najwšelakorišich zarjadowanjow. Z tym chcedźa Reimann wopominać, wo kotrejž po słowach nawodnicy biblioteki Maje Kos nadal „přemało ludźi přemało wě“. Zaměr je, ludźom wuwědomić, „štó Brigitte Reimann woprawdźe bě a kotry woznam je za Wojerecy měła“. Mjez druhim předstaja w kooperaciji z předewzaćom Saxonia Media Filmproduktionsgesellschaft wot jutřišeho dohromady šěsć króć biografiski film „Hunger auf Leben“.
