„Štož tu słuša, štož tu doma je“

štwórtk, 14. julija 2022 spisane wot:

We Wojerowskej Kulturnej fabrice su dźěłowe zjednoćenstwo „Serbske ­žiwjenje“ wutworili. Z iniciatorku ­Grit Lemke je so rozmołwjał Axel Arlt.

Knjeni Lemke, kak je k tomu dóšło, zo maće we Wojerowskej Kulturnej fabrice dźěłowe zjednoćenstwo „Serbske žiwjenje“?

G. Lemke: Tam su prosće někotři, kotřiž so za to zajimuja. Smy pytnyli, zo su ludźo ze serbskimi korjenjemi w Kufa. Z někotrymi z nich sym serbske zarjadowanja wopytała. Na přikład jězdźimy na Serbsku namšu do Złeho Komorowa. Njedawno bě Łakoma-swjedźeń, smy tam pobyli. A potom zetkawaš wěste wosoby z Kufa, kotrež tež tam du. Prašachmy so, čehodla so w Kufa ničo njewotměwa. Rjeknychmy sej, zo dyrbimy to změnić.

Zrozumiće so jako hłós serbstwa, zo byšće serbske zarjadowanja w Kufa zadomili?

Prěni dźeń serbskeje rěče

štwórtk, 07. julija 2022 spisane wot:

Rěčny centrum WITAJ Budyšin je wobdźělnikow a wobdźělnicy rěčnych kursow přeprosył na prěni dźeń serbskeje rěče za dorosćenych. Milenka Rječcyna je so z docentom za rěčne kursy pola RCW a iniciatorom zetkanja Marekom Krawcom rozmołwjała.

Kak je dóšło tomule zetkanju šulerjow-serbšćinarjow?

M. Krawc: Podawam na wšelkich městnosćach serbšćinu, w Pančicach-Kukowje, Budyšinje, Slepom a tež we Wojerecach. Nimo toho pak mam tež kursy online, kotrež mjez druhim šulerjo ze Šwicarskeje, Nižozemskeje a Čěskeje kaž tež z Berlina, Lipska, Drježdźan a Hamburga wopytuja. Mój wotmysł je, zo bychu šulerjo, kiž so jenož z wobrazowki znaja, skónčnje wosobinsce zetkaja.

Kajku rezonancu maće na poskitk?

M. Krawc: Na wšě 40 zajimcow je so dotal přizjewiło. Za někotrych šulerjow na přikład ze Šwicarskeje abo Nižozemskeje je čara předaloka. Tola wjeselu so na wobdźělnikow z Čěskeje a mjenowaneju wulkoměstow. Wězo budu tež wobdźělnicy kursow tu we Łužicy pódla. Dokelž je zajim dosć wulki, chcemy poskitk tež přichodne lěta dale wjesć.

Kotre wočakowanja maće na zarjadowanje?

Chcedźa wšitke fasety předstajić

štwórtk, 07. julija 2022 spisane wot:

Přećeljo serbskeje dujerskeje kapały Horjany přeprošuja jutře, pjatk, při Hórčanskim sportnišću na swoje zarjadowanje „KrassBrass“. Što so za tym chowa a što wopytowarjow tam wočakuje, wo tym je so Jan Bogusz ze Symanom a Fabianom Hejdušku ­rozmołwjał.

Što so dokładnje za zarjadowanjom „KrassBrass“ chowa?

S. Hejduška: To budźe serbski dujerski swjedźeń pod hołym njebjom. Na wo­pytowarjow čaka w Hórkach dujerska hudźba w cyłej swojej wšelakorosći. Tak zahraje najprjedy dujerska kapała Ho­rjany. Po tym smědźa sej přitomni tež w stilu skerje modernišu dujersku hudźbu lubić dać.

F. Hejduška: Druhi dźěl budźe potom kaž party. Naš zaměr je, ze swjedźenjom wšitke fasety tuteje hudźby prezentować. Zastup płaći takrjec jako flatrate 20 eurow, w čimž su napoje sobu zapřijate. Hórčanski klub so wo ćělne derjeměće stara.

Kak sće scyła ideju za tónle njewšědny event zrodźili?

Wutk žiwjenja wklinikumje maja

wutora, 05. julija 2022 spisane wot:

Tuchwilny počas žada sej wot čłowjeka, zo by so derje napił. Na te wašnje so krej w ćěle njezhusći. Milenka Rječcyna je so rěčnika Budyskeho Łužiskeho klinikuma Steffena Lahodu za tym prašała, hač je zastaranje klinikuma z kreju zawěsćene.

Kak posudźujeće situaciju z konserwami darjeneje kreje w Budyskej chorowni Hornjołužiskich klinikow?

St. Lahode: Zwěsćamy stajnje a zaso we wěstych počasach, zo je darićelow ­a z tym tež krejnych konserwow mało. Zwjetša je to měsac awgust. To zwisuje z dowolom darićelow kreje. Dóstawamy krejne konserwy z Drježdźan wot słužby za darjenje kreje Němskeho čerwjeneho křiža DRK Sewjerowuchod. Tuchwilu dodawa DRK mjenje konserwow hač skazamy. To pak potrjechi wšitke chorownje w regionje. Zastaranje pacientow pak smy zamóhli při wšěm dotal zawěsćić.

Kak dołho tuchwilu składowane konserwy, to rěka krej, dosaha?

Hudźenje je wobohaćenje

wutora, 28. junija 2022 spisane wot:

Zašłej lěće su wuměłcy parowali ­móžnosće zjawnje wustupić. Milenka Rječcyna a Jan Bogusz staj so ze 18lětnym šulerjom Weimarskeho hudźbneho gymnazija „Hród Belvedere“ ­Matteom Hórnikom rozmołwjałoj.

Chodźiće we Weimarje na gymnazij. Při wšěm sće z Budyšinom zwjazany. Na kotre wašnje to aktualnje zdokonjeće?

M. Hórnik: Tež hdyž w Durinskej do šule chodźu, sym z Łužicu zwjazany. Planuju 7. awgusta koncert w Budyskim Serbskim muzeju. Njebudu pak samlutki hudźić, ale přinjesu někotrych młodych hudźbnikow, swojich přećelow z gymnazija sobu. Zastup je bjezpłatny. Jeli so publikumej spodoba, móža nas rady z pjenježnym darom podpěrać.

Je tuchwilu scyła dosć móžnosćow za Was zjawnje wustupić?

M. Hórnik: Składnosće zaso přiběraja. Sym pak w prěnim rjedźe sam zamołwity za to, so starać wo wustupy. Runje tak wabju za nje sam. Koncert w Budyšinje tajka składnosć je, hudźić a z tym nadźijomnje publikum zawjeselić. Wužiwam socialne syće kaž Instagram abo Facebook, zo bychu zajimcy zaćišć dóstali, kak to klinči. Tež na mojim YouTubowym kanalu hudźbu wozjewjam.

Strašne zawjedźenje

srjeda, 22. junija 2022 spisane wot:

Z awtorom krucha Danielom Rattheijom je so po premjernym předstajenju „Pink Guerilla“ w Budyskim dźiwadle na hrodźe Cordula Ratajczakowa rozmołwjała. Před lětomaj bě činohrajne studijo při NSLDź hižo jeho kruch „Greta“ předstajiło.

Što prajiće k inscenaciji?

D. Ratthei: Sym dospołnje zahorjeny, to dyrbju woprawdźe tak rjec. Přede­wšěm je dźiwadźelenje elewki Saryh Cyžec wulki zaćišć we mni zawostajiło. Jako elewka je wona hižo nětko tajka kmana, zo móhł někotryžkuli dźiwadźelnik abo dźiwadźelnica něšto wot njeje nawuknyć. Telko wjesela při hraću, telko rozuma, tež, kaž je wona přeco přešaltowała a tak łamki a změny w teksće zwoprawdźiła, to wšo bě přeswědčace. A dokelž wona tak derje hraje, dóstanje to, štož wona praji, naraz cyle nowu, njepřijomnu dimensiju. Dale a zawjedliwiše jeje słowa skutkuja – a štož wona praji, je dźě woprawdźe zlě. Wona tak derje hraje, zo našu wotstawk dźeržacu membranu přełama a ju nutř pušćimy ze jeje poselstwom, a to je zawjedowace a strašne. Dyrbiš započeć sam rozmyslować: Što tu runje powědaja? Tónle efekt, kiž je dźensa tu nastał, je wulkotny.

W Slepom hotuja so na jubilejny swjedźeń składnostnje 750. róčnicy załoženja wsy kaž tež na paralelnje wotměwacy so 9. mjezynarodny festiwal dudakow přichodny kónc tydźenja. Jost Schmidtchen je so z regionalnej rěčnicu župy „Jakub Lorenc-Zalěski“ Dianu Maticowej wo swjatkomaj rozmołwjał.

Knjeni Maticowa, podawajće nam tola prošu krótki přehlad: Što steji na planje?

D. Maticowa: Na woběmaj dnjomaj změjemy pisane wiki z něhdźe 50 rjemjeslnikami, přemysłownikami a wikowarjemi regionalnych wudźěłkow. Nimo toho poskićamy bohaty wuběr kulinariskich přikuskow. K rańšemu piwu zahratej sobotu Grodkowska dujerska gilda a njedźelu Šalmajowa kapała z Rownoho. Wobě skupinje matej tež serbske štučki w swojim hudźbuym składźe. Wosebje za dźěći přihotujemy na woběmaj dnjomaj wosebite programy, kaž na přikład přehladku mydliznojtych pucherjow k sobu činjenju a stacije za šminkowanje. Nimo toho móža so zajimcy z helikopterom na kołolět nastajić a sej wustajeńcu historiskich wohnjowobornych jězdźidłow wobhladać.

Wšelarokosć w hudźbje je přewšo wažna

štwórtk, 09. junija 2022 spisane wot:

Syman Hejduška z Hórkow je jedyn z wobdźělnikow wčera zahajeneho programoweho rjadu Kulturneje zahrody, noweho lěćneho eventa Serbskeho ludoweho ansambla. Nimo toho je młody Serb jedyn z dobyćerjow Simul + wubědźowanja. Za swoju swoju ideju „Minikoncert w neoklasiskim stilu“ zdoby sej wón 5000 eurow. Jan Bogusz je so z nim rozmołwjał.

Slědowacu sobotu, 11. junija wustupuješ we wobłuku programa Kulturneje zahrody. Što hosći a zajimcow na zahrodźe SLA při twojim wustupje wočakuje?

Jězory za dowol a Krabat wabja

póndźela, 30. meje 2022 spisane wot:

Wo lětušich Dnjach we Łužiskej jězorinje je Andreas Kirschke z Kathrin Winkler, jednaćelku krajej přesahowaceho turistiskeho zwjazka Łužiska jězorina porěčał.

Kotry započatk maja dny w jězorinje?

K. Winkler: Z ryzy informaciskeho zarjadowanja Łužiskeje a srjedźoněmskeje towaršnosće hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) su so wopytowarske dny we Łužiskej jězorinje wuwili. Wone stawachu so lěto a bóle z woblubowanym ludowym swjedźenjom a wotměwachu so kóžde lěto druhdźe. Dny w jězorinje 2014 při Bjerwałdskim jězoru su so prěni raz z dotalnymi wopytowarskimi dnjemi wotměnili. Wot lěta 2015 wotměchu so tele dny k zazběhej sezony spočatk apryla. Po dwěmaj lětomaj přestawki pandemije dla startujemy na zakładźe noweho koncepta z wodźenymi dožiwjenskimi turami w juniju znowa.

Kotre su Waše nazhonjenja?

Paralele k Serbam su sylne

srjeda, 25. meje 2022 spisane wot:

Wot 15. meje móža sej zajimcy sło­waksku wustajeńcu „Party w 21. lětstotku“ w Budyskim Serbskim muzeju wobhladać. Zeskutkownili su wu­měłski projekt fotografaj Ľubomír Sabo a Zuzana Sénášiová, etnologowka Kata­rína Sabová a molerce Sarah I. Avni a Ivana Mintálová. Jan Bogusz je so z foto­grafom Ľubomírom Sabom rozmołwjał.

New York, Istanbul, Peking a mnohe dalše městna – z wašej wustajeńcu sće móhłrjec hižo po cyłym swěće po puću był. Što je zakładna mysl, kotruž chceće publikumej we wukraju sposrědkować?

Serbska debata

nowostki LND