Koncert pod lipu w Choćebuzu
Wjace pjenjez za kulturny rum
Zhorjelc (CoR/SN). Dobru powěsć su před něšto dnjemi sakske kulturne rumy dóstali. Swobodny stat přewostaji jim lětsa a 2016 dohromady dźesać milionow eurow wjace. Konkretnje rěka to za kulturny rum Hornja Łužica-Delnja Šleska, zo ma lětsa 723 000 eurow wjac k dispoziciji. Etat wučinja nětko 10,7 mio. eurow. Nimo toho přewostaji Sakska kulturnym rumam za inwesticije lětsa a klětu dohromady pjeć milionow eurow přidatnje. Z toho dóstanje kulturny rum Hornja Łužica-Delnja Šleska 617 000 eurow. Mjez druhim spěchuja tež přetwar SLA.
Zwyšenje etata pak njewuruna milion eurow, kotryž je kulturny rum wot lěta 2010 krok po kroku mjenje dóstawał. „Smy so w zajimje zachowanja kultury za zwyšenje zasadźeli“, rjekny zapósłanc krajneho sejma Marko Šiman (CDU), „smy přez spěchowanje krajnych jewišćow wjele zhubili. Regiony su wulke reformy přewjedli, SLA samo tři. Nětko maja kulturne cyłki wulkich městow swoje nadawki spjelnić, zo by mjez regionami a centrami k runowaze dóšło.“
Wo knihach a kniharni (12.06.15)
Po puću mjez Baćonjom a Prawoćicami wuhladaš z awtom nimo spěchajo nimale kóždy dźeń jednotliwych putnikow z wačokom a kijom, kotřiž du po Jakubowym puću. Što jich pohnuwa so na puć podać a z pěši putnikowanjom zwjazane ćeže na so wzać? Kóždy z nich ma swoje přičiny. Kotre móža to być, móžeće sej na přikład w nowostce „Ze žohnowanjom na puć. Serbja ducy k hnadownym městnam“ čitajo wotkryć. W knize, kotruž je Gerat Wornar njedawno w LND wudał, je wjace hač třiceći žiwych awtorow ze swojimi přinoškami zastupjenych.
Tak je so mjez druhim Günter Měrćink na putnikowanje nastajił, po tym zo běštaj jeho přichodnaj staršej nahle zemrěłoj a mandźelska na raka schorjeła: „Wědźach a začuwach, zo budźe nam paćer k Janej Pawołej II. wo zastupnu próstwu pola Boha Knjeza pomhać a zo so nam pokaza wupuć z ćmoweje nocy, kotraž nas wobdawaše ... Wot toho dnja podach so wědomje na putnikowanje po slědach Jana Pawoła II., wopytujo najwšelakoriše městna jeho skutkowanja a česćowanja. Na tutych městnach prošach přeco zaso, zo by moja žona ćežu chorosće přewinyła a Bóh ju a našu swójbu njewopušćił ... “
Přihotuja so na festiwal
Wot 9. do 12. julija wotměje so w Budyšinje, Hochozy a Chrósćicach 11. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica 2015“. Smjerdźečanska rejwanska skupina, sobuwuhotowarka swjedźenja, so na njón intensiwnje přihotuje. Alfons Wićaz je so z nawodu Gabrielom Krawcom rozmołwjał.
Njesłušeće hižo k najmłódšim, ale nawjedujeće ze Smjerdźečanskej rejwanskej skupinu hižo wjele lět młodych ludźi. Što Was k tomu pohnuwa?
G. Krawc: Wukonjam tule čestnohamtsku funkciju hižo 38 lět. Započach ze 14 lětami jako młody rejwar, ze 16 přewzach nawod skupiny. Tehdy njebě to tajka wulka skupina. Běchmy šěsć, sydom porikow, ale tež z dorostom. Dźensa ma naš ansambl něhdźe 90 čłonow. Wosebje dźěło z młodostnymi mje zahorja. Wšako tak sam młody wostanješ. Za mnje njeje to dźěło, ale priwileg, z młodymi ludźimi dźěłać směć. Wězo při tym tójšto swobodneho časa wopruju, štož pak rady činju.
Chce-li tajki ansambl wobstać a publikum zawjeselić, trjeba wón stajnje nowe ideje. Kak jako nawoda k tomu přinošujeće?
Serbske blido na hosćinje „Dresden isst bunt“ było
Drježdźany (cry/SN). Wulku hwězdu tworjachu wčera blida a ławki na Drježdźanskim Starym torhošću. Něhdźe 3 000 ludźi bě hesło „Dresden isst bunt“ přiwabiło z wuhladom zhromadnje jěsć, so rozmołwjeć, fotografować, hudźbu a dźiwadło dožiwić. Štož wupadaše kaž poradźena spontana Facebook-party, bě wuslědk mudreho planowanja. Spěšnje bě 81 blidow kryte a wobdate z wjesołymi ludźimi. Amnesty International, skupiny z wysokeje šule a ludoweje uniwersity, institucije, rjemjeslniske zawody, dźiwadła a towarstwa a dalši běchu pódla.
„Rejwać mje zahorja a wočerstwja“
Na sobotnej probje Smjerdźečanskeje rejwanskeje skupiny knježi dynamika. Wuměłski nawoda Dieter Wendisch zwučuje „Delansku reju“ z pjatnaće porami. Rejwarki a rejwarjo so poća. Mjez nimi je tež 17lětna Lydija Matikec z Łazka. „Rejwać mje zahorja a wočerstwja“, powěda wona w přestawce. Hižo jeje dźěd, wowka a nan, haj nimale cyła swójba, su w Smjerdźečanskej skupinje rejwali. „Snano mam to w kreji, zo rady rejuju.“
Jako bě Lydija w 7. lětniku Ralbičanskeje šule, bě ju jeje sotra na zwučowanje sobu wzała. Atmosfera so holcy hnydom spodobaše. „Hižo na prěnim wopyće su mje zapřijeli a mje tam a sem ćahali. A mi je so wot prěnjeje mjeńšiny lubiło. Wot toho časa sym z čłonku Smjerdźečanskeje rejwanskeje skupiny.“
Splećenja – instalacije z wołmy
Wustajeńca k 450lětnemu wobstaću klóšterskeje cyrkwje w Kamjencu
„Splećenja – instalacije z wołmy“ mjenuje so nowa wustajeńca, kotruž su minjeny pjatk w Kamjenskej Haninej cyrkwi wotewrěli. „Běła wołma w rumje woznamjenja zwiski, poćahi, wotwisnosće, pokazuje přeco zaso nowe formacije a skići widy na a přez instalaciju w sakralnym rumje“, zwurazni młoda wuměłča Susanne Hanus na wotewrjenju přehladki w něhdyšej Serbskej cyrkwi.
Wjele lět wuměłča hižo instalacije na najwšelakorišich městnach nutřka kaž tež pod hołym njebjom w kraju a wukraju předstaja, mjenujo je tež „splećenje ruma“. Prěni raz pak pokazuje swoje wuměłstwo w cyrkwi, štož je zdobom jeje dotal najwobšěrniša wustajeńca.
„Swačina na pólnej mjezy“ 20 lět
Židźino je wjes blisko Wojerec ze žiwej serbskej kulturu, hdźež wobydlerjo hišće mnohe stare tradicije kaž camprowanje, póstniske reje w narodnej drasće a kermušu haja. Měšany chór wsy serbski spěw swěru pěstuje a kóžde lěto sej druhe ćěleso na spěwanje pod měrowym dubom přeproša. Před 20 lětami załožichu pod nawodom Hanelory Gučoweje serbske drastowe towarstwo, kotrež skutkowanje něhdy jara aktiwneje Domowinskeje skupiny dale wjedźe. Nowe zjednoćenstwo zrodźili běchu po 400. róčnicy prěnjeho naspomnjenja susodnych Horow 1995. W swjedźenskim ćahu pokazowachu Židźinjenjo tehdy někotre serbske wobrazy, za čož žnějachu wjele připóznaća. Z toho nasta myslička, wutworić towarstwo za hajenje serbskich tradicijow a narodneje drasty. Zdobom zrodźichu ideju, pod hesłom „swačina na pólnej mjezy“ kóžde lěto spočatk junija swjedźeń z pokazku bywšich ratarskich dźěłow a wašnjow wuhotować, na nim tež serbsku kulturu ze spěwom, reju a hudźbu předstajić.
Z pomocu noweje knižki sej swět zwěrjatow zbližić
Smjerdźaca (aha/SN). Rjane dožiwjenje mějachu dźensa dopołdnja młode maćerje ze swojimi dźěćimi w Smjerdźečanskim kubłanskim srjedźišću LIPA. Jadwiga Wejšina předstaji tam runje w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłu dźěćacu knižku „Moje najlubše powědančka wo zwěrjatach“.
Pozadk nowostki je, zo bu lektorka LND Janina Mikławškowa na lońšich nalětnich wikach w Koćinje narěčana, hač njehodźi so wudać nowa wobrazowa knižka za předšulske dźěći. Jako znajerka tež němskich edicijow namjetowaše wona tuž nakładnistwu, wudać knižku z pjera němskeje awtorki Christy Kempter a z přewšo rjanymi wobrazami Antje Flad. Nakładnistwo Thienemann-Esslinger w Stuttgarće je licencu přizwoliło.
