W Čěskej je wot dźensnišeho ranja něhdźe 80 wólbnych lokalow „drive in“ wotewrjenych, w kotrychž móža z koronawirusom natyknjeni swój hłós wotedać, bjez toho zo dyrbja swoje awto wopušćić. Čłonojo wólbneje komisije su w škitnych woblekach. Z listom wolić kaž w Němskej njeje w Čěskej móžno. Wolerjo su dźensa a jutře w 13 zarjadniskich regionach z wuwzaćom Prahi ­namołwjeni nowe regionalne parlamenty wolić. Normalne wólbne lokale su wot 14 hodź. wotewrjene. Foto: dpa/Václav Šálek

Minister Spahn za nowe naprawy

srjeda, 30. septembera 2020 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) je wot Zwjazka a krajow dojednane přiwótřenje statnych wobmjezowanjow koronapandemije dla zakitował, na přikład nastupajo wobmjezowanje ličby wobdźělnikow na priwatnych swjedźenjach abo pokutu za wopačne podaće mjena w hosćencach. „Wirus je škarak, nic ja abo my w politice“, rjekny wón w sćelaku ZDF. Hladajo na stupace ličby koronainfekcijow hrozy pokuta 50 eurow, hdyž wopytowarjo hosćencow wopačne informacije wo sebi podawaja. Nimo toho chcedźa ličbu wobdźělnikow priwatnych swjedźenjow wobmjezować, hdyž infekcije z koronawirusom wěstu mjezu docpěja.

Debata ludźom na čuwy šła

srjeda, 30. septembera 2020 spisane wot:
Cleveland (dpa/SN). Prěnju telewizijnu debatu do prezidentskich wólbow w USA je wjetšina Američanow jako jara napinacu začuwała. We woprašowanju sćelaka CBS bjezposrědnje po wusyłanju měješe snadna wjetšina ludźi demokratiskeho wužadarja Joewa Bidena za dobyćerja werbalneho duela z prezidentom Donaldom Trumpom. Za swojimi začućemi při wobhladanju debaty prašanych rjekny 69 procentow, zo je jich diskusija rozhněwała a je jim na čuwy šła. Jenož 31 procentow měješe ju za dobru. Zadźerženje, z kotrymž bě Trump swojemu kontrahentej Bidenej stajnje zaso do słowa padnył, hódnoćeše 83 procentow jako negatiwne. Komentatorojo rěčachu wo najbóle chaotiskej telewizijnej debaće w stawiznach kraja.

Merkel postupowanje zakitowała

srjeda, 30. septembera 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W zwjazkowym sejmje je dźensa k rozestajenju wo politice zwjazkoweho knježerstwa z kanclerku Angelu Merkel (CDU) na čole dóšło. Nastork bě „generalna debata“ wo etaće kanclerskeho zarjada, štož je tradicionalny wjeršk wuradźowanjow wo hospodarskim planje. W srjedźišću debaty steješe postupowanje Merkel w boju přećiwo koronawirusej. Diskutowali su pak tež wo etatach wonkowneho, zakitowanskeho a wuwićoweho ministerstwa.

W swojej narěči je zwjazkowa kanclerka swoje postupowanje zakitowała. Zdobom namołwješe ludnosć, z disciplinu a wutrajnosću wukazane wobmjezowanja zjawneho žiwjenje dodźeržeć, zo „bychmy wšitcy zhromadnje“ koronapandemiju přewinyli. Opozicija, kotraž hewak dźěło Angele Merkel raznje šwika, jej tónkróć wobswědči, zo je w koronapandemiji „tójšto prawje činiła“, za to pak dalše dołhodobne wobłuki kaž klimowu politiku abo digitalizaciju zanjechała.

To a tamne (30.09.20)

srjeda, 30. septembera 2020 spisane wot:

Z wočinjenym woknom do pincy padnył je pjany kolesowar w delnjosakskim Celle. Wobydlerjo domu běchu wšo druhe hač zwjeseleni nad njeprošenym wopytom. Jako so kolesowar z nimi tež hišće nasadźowaše, wołachu woni policiju. Zastojnicy naměrichu pola njeho 1,9 promilow alkohola, na čož dyrbješe sobu na wotedaće kreje. Přećiwo njemu přepytuja nětko wopiłstwa we wobchadźe dla.

Z motorizowanym wotpadkowym sudobjom je Brita Andy Jennings njedaloko jendźelskeho města York nowy swětowy rekord nastajił. Z naměrjenej spěšnosću 43 milow (nimale 70 km/h) je 28lětny inženjer dotalny rekord 30 milow jasnje přetrjechił. Smalace wotpadkowe sudobjo je z motorom a sydłom za šofera wuhotowane. Jennings wěnowaše swoju akciju w lěću zemrětemu přećelej, kiž bě tež stajnje zaso kuriozne ideje wuwiwał.

Scholz nowe kredity zakituje

wutora, 29. septembera 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy financny mi­nister Olaf Scholz (SPD) zakituje namjet, zo chce klětu za bój přećiwo koronakrizy znowa nowe kredity brać. „Njejednać by na­ kóncu dróše było hač jednać“, rje­kny wón dźensa w zwjazkowym sejmje, hdźež je naćisk etata 2021 předstajił. Scholz chcył přidatnje k planowanemu zadołženju dalše sto miliardow eurow kreditow brać, zo by hospodarstwo a socialne systemy stabilizował. Etat ma hač do kónca lěta wobzamknjeny być.

Hłowna zhromadźizna nimo

New York (dpa/SN). Z widejowym poselstwom zwjazkoweho wonkowneho ministra Heika Maasa (SPD) su dźensa generalnu debatu lětušeje hłowneje zhromadźizny UNO w New Yorku skónčili. Nimo Maasa rěčachu tam zastupnicy Israela, Sewjerneje Koreje a Zjednoćenych arabskich emiratow. Zastupnicy 193 čłonskich statow UNO běchu wot minjeneje wutory wuradźowali, koronakrizy dla pak internetnje. Hewak pěstowane bilateralne zetkanja su tohorunja online přewjedli.

Nowy pospyt so dojednać

Berlin (dpa/SN). Do dźensnišeho wuradźowanja ze zwjazkowymi krajemi wo koronakrizy je kanclerka Angela Merkel (CDU) před raznje stupacymi ličbami nowo­natyknjenjow warnowała. Hdyž wuwiće dale tak póńdźe kaž dotal, mamy k hodam wšědnje 19 200 nowych infekcijow, rjekny zwjazkowa kanclerka po informacijach wobdźělnikow na wčerawšej widejowej konferency prezidija CDU. Wona­ bě sej wuličić dała, što móhło so w najhóršim padźe w Němskej koronapandemiju nastupajo hišće stać.

Na widejowej konferency chcychu Angela­ Merkel a ministerscy prezidenća zwjazkowych krajow wo kmanych na­prawach přećiwo přiběracym ličbam in­fek­cijow diskutować, hladajo předewšěm na bližacy so zymski počas. Najwažniše su šule, pěstowarnje a hospodarstwo, Merkel wuzběhny. Zamołwići měli na lokalne infekciske ćežišća konsekwentnje reagować, „hewak změjemy hody ličby kaž w Francoskej“.

Francoska je wot pandemije wosebje potrjechena. Dotalny rekord infekcijow běchu tam minjeny štwórtk z wjace hač 16 000 nowymi padami wirusa registrowali.

Přećiwo atomowym wotpadkam

wutora, 29. septembera 2020 spisane wot:

Budyšin/Zhorjelc (SN). Wčerawša mje­zyrozprawa Zwjazkoweje towaršnosće za kónčne składowanje, po kotrejž by tež Łužica jako składźišćo atomowych wotpadkow do prašenja přišła, je prěnje reakcije zbudźiła. Předsyda Domowiny Dawid Statnik w nowinskej zdźělence piše: „Łužica je symbol strukturneje změny. Zwjazkowy zakonjedawar wjele in­westuje, zo móhło po wjace hač lětstotk trajacym wudobywanju wuhla wjele noweho a do přichoda sahaceho nastać. Wotstronjenje stareho nošaka energije, z kotrymž so Němska tohorunja rozžohnuje, njehodźi so do socioekonomiskeje krajiny našeho regiona, njerěčo ani wo ekologiskich prašenjach. Rozum sej toho­dla žada, zo njeje Łužica po přichodnym kole wotwažowanja hižo na lisćinje.“

Zhorjelski krajny rada Bernd Lange, (CDU) měni, zo je Łužica prosće wopačne městno za atomowe składźišćo, dokelž ma ze strukturnej změnu dosć činić. „Na zapadźe mějachu wjele profita z atomowowych milinarnjow. Wotpadki nětko nam wozyć, to wotpokazuju.“

Rasizm tež w sakskej policiji

wutora, 29. septembera 2020 spisane wot:

Nutřkowny minister Wöller rěči wo 17 padach minjene pjeć lět

Drježdźany/Berlin (dpa/SN). Po posudku sakskeho nutřkowneho ministra Rolanda Wöllera (CDU) ma tež policija w swobodnym staće ćeže z rasizmom. „Pad w Lipšćanskej policajskej direkciji pokazuje, zo mamy bohužel tež w Sakskej tónle problem“, rjekny Wöller rozhłosowemu sćelakej MDR aktuell. Při tym njemóžeš z toho wuchadźeć, zo jedna so wo jednotliwy pad. Minjeny pjatk bě policija zdźěliła, zo su jednanja přećiwo policistej prawicarskoekstremnych a rasistiskich wuprajenjow w interneće dla zahajili. Po sło­wach Wöllera su minjene pjeć lět 17 tajkich padow registrowali. Při tym dźěše wo přećiwo wukrajnikam měrjace so a rasistiske wuprajenja kaž tež wo wužiwanje wustawu ranjacych symbolow. „Rasizm a ekstremizm w rjadach sakskeje policije njećerpimy a konsekwentnje přećiwo tomu postupujemy“, Wöller pod­šmórny. Potrjecheneho zastojnika w Lipsku su hnydom ze słužby wuzamknyli.

Strašne powostanki

wutora, 29. septembera 2020 spisane wot:
Prěnje reakcije na wčerawšu rozprawu Towaršnosće za kónčne składowanje atomo­wych wotpadkow su zrozumliwe. Nichtó wo strašne wotpadki njerodźi. To směmy so na wjele lět trajace turbulentne debaty, na demonstracije potrjechenych a na sudniske skóržby přihotować, budźe-li něhdy doskónčnje rozsu­dźene, hdźe ma wone kónčne składźišćo jadrowych wotpadkow nastać, w kotrymž tónle njerjad hišće miliony lět radioaktiwnje prudźi. Něchtóžkuli drje hakle nětko spóznawa, zo atomowe milinarnje drje žane wuhlo njetrjebaja, kiž wobswět zanjerodźa, zo pak za to čłowjestwu strašne powostanki zawostajeja, kotrež budu hišće­ generacije po nami zaběrać. Zaji­mawe budźe zadźerženje Zelenych. Woni njetrjebaja wjace do delnjosakskeho Gorlebena jěć a tam přećiwo transportam protestować, ale dyrbja wotnětka zamołwiće sobu skutkować. Wšako we wjacorych zwjazkowych krajach sobu knježa, tež w Sakskej. Marko Wjeńka

nowostki LND