Po skónčenju Druheje swětoweje wójny spočatk meje 1945 njebu jenož 10. meje w Chrósćicach Domowina wozrodźena. Tež w Praze nasta dalše serbske narodne srjedźišćo.

Hižo na dnju wuswobodźenja čěskeje stolicy z fašistiskeho nadknjejstwa wječor zetkachu so tam bydlacy Serbja na nastork prof. dr. Mikławša Krječmarja, zo bychu wo přichodźe serbskeho ludu wuradźowali. Lěta 1891 w Chasowje rodźeny rěčespytnik bě teologiju, slawistiku a germanistiku na Karlowej uniwersiće studował. Po tym bě lektor serbšćiny na Praskej uniwersiće a podawaše tež němčinu na šulach čěskeje stolicy.

NFF w kapsy

štwórtk, 14. meje 2020 spisane wot:

Wulke Hendrichecy (SN/bn). Filmowy festiwal Nysa (NFF) wotměje so lětsa hakle nazymu. Přiwšěm je swjatk wuhotowace towarstwo Kunstbauerkino krótkodobnje zhromadnje z městom Žitawu a tamnišimaj zarjadowanišćomaj, Hillerskej wilu a Dźiwadłom Gerharta Hauptmanna, wosebity narunanski poskitk zestajiło. Tónle kónc tydźenja Žitawske swjedźenišćo nachwilnje wotewru, zo bychu hižo raž wurězkaj festiwaloweho programa we wobłuku ekstra wutworjeneho awtokina pokazli. W tak mjenowanym foodtrucku móža sej přihladowarjo samo přikuski a napoje skazać.

Jutře, pjatk prezentuja čěsko-němsku koprodukciju „Nationalstraße“, loni wozjewjeny hrajny film na zakładźe romana Jaroslava Rudiša „Národní třída“. Sobotu pokazaja pask „Sag du es mir“, němsku komediju awtora a režisera Michaela ­Fettera Nathanskeho. Wobě předstajeni započnjetej so po ćmičkanju.

Budyšin (SN). Što wšo so na swěće a doma před durjemi stawa, steji w srjedźišću wobrazoweje nowostki za dźěći wot dweju lět, kotruž je Bianka Wjeńcyna z němčiny přełožiła. W Ludowym nakładnistwje Domowina wušła kniha z titulom „Mój wulki wobrazowy słownik – Mój swět“ wotkrywa dźěćom wšelake wobłuki wšědneho žiwjenja kaž tež swěta. Tu móža so z wopřijećemi a pomjenowanjemi wosobow, wěcow, předmjetow abo powołanjow zeznajomić a tak na lóštne wašnje swój słowoskład rozšěrić.

Tež, hdyž je hrajna doba 2019/2020 za Němsko-Serbske ludowe dźiwadło zakónčena, wuměłcy dale pilnje dźěłaja. Tak zwučuja Anna-Maria Brankačkec, Julija Klingnerec, Jurij Šiman, István Kobjela a Jan Mikan (wotlěwa) runje při­chodnu hornjoserbsku inscenaciju „Horce plincy“. Komediju Frederika Holtkampa je Lubina Hajduk-Veljkovićowa zeserbšćiła. Premjeru planuja 26. septembra w Ra­dworju. Budźe­ to zdobom premjera za bywšu elewku Juliju Klingnerec jako přista­jenu dźiwa­dźelnicu NSLDź. Po tym zo je studij dźiwadźelenja zakónčiła, so wona nazy­mu na serbske jewišćo nawró­ći. Foto: Maćij Bulank

Wo ćežkej situaciji mjeńšinowych nowin w času koronawirusa je předsydka Europskeho zjednoćenstwa dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS) Edit Slezáková spočatk tydźenja strony přesahowacu skupinu za tradicionalne mjeńšiny, narodne zhromadźenstwa a rěče w Europskim parlamenće informowała a jón wo financnu podpěru prosyła.

Strasbourg (SN/CoR). Edit Slezáková skedźbni na financne problemy mnohich mjeńšinowych nowin w pandemiji. W najwjac padach wučinja wabjenje 30 do 40 procentow dochodow, štož nětko koronawirusa dla wupadnje. Dźeń a ćešo tež je nowiny rozšěrjeć. W mnohich krajach je hižo njeroznošuja, abo činja to jeno sporadisce. Strach rosće, zo někotre situaciju hižo njezmištruja. Nimo direktneje financneje podpěry prosy Slezáková zapósłancow wo to, mjeńšinowe medije tež z pomocu wobšěrnych koronawirus-etatow Europskeho parlamenta podpěrać.

Koronawirus ma wšědny dźeń redak­torow mjeńšinowych nowin, kotrež su w Europskim zjednoćenstwje dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS) zwjazane – mjez nimi su tež Serbske Nowiny – w horšći. Smy so­ raz wobhonili, kajka tuchwilna ­situacija w čłonskich dźenikach MIDAS je. Dźensa rozprawjamy wo baskiskej nowinje Berria w Španiskej.

11. meje 1945 wojowachu sowjetske armeje 1., 2. a 4. ukrainskeje fronty w Čěskej a na Morawje hišće přećiwo wójsku němskeje wójnskeje skupiny „Srjedźa“ pod generalnym pólnym maršalom Ferdi­nandom Schörnerom. Němske jednotki spytachu so wojujo do zapadneje ­Čěskeje k ameriskej 3. armeji generala Geor­gea S. Pattona předobyć. Tale armeja bě spočatk meje z Bayerskeje a Sakskeje do zapadneje Čěskeje postupiła. Swoju ofensiwu přećiwo Němskej je 6. meje na li­niji Kamjenicy-Karlovy Vary-Plzeň-České Budějovice skónčiła.

Kultus pomha hudźbnym šulam

póndźela, 11. meje 2020 spisane wot:

Drježdźany (SN/CoR). Sakske kultusowe ministerstwo podpěruje swobodne hudźbne šule z hnydomnym wosebitym programom we wobjimje šěsć milionow eurow. Tak móža pobrachowace dochody hudźbnych šulow a honorarnych wučerjow koronapandemije dla narunać. Dale zarunaja hač do 60 procentow wupadnjenych honorarow swobodnych a priwatnych poskićerjow zwonkašulskeje hudźbneje wučby.

Sakska hudźbna rada financnu pomoc wita, wšako hódnoći tak dźěło mnohich hudźbnych pedagogowkow a pedagogow w swobodnym staće. „Smy so hromadźe ze statnym ministerstwom za wědomosć, kulturu a turizm a ze zapósłancami krajneho sejma minjene tydźenje wuspěšnje za tajki program zasadźeli a wjeselimy so, zo podpěra nětko zaběži“, podšmórny jednaćel Sakskeje hudźbneje rady Torsten Tannenberg.

Přiražku njetrjebaja swobodne hudźbne šule kaž tež swobodnje skutkowacy hudźbni pedagogojo wróćić. Z dohromady 32 wot Swobodneho stata Sakskeje spěchowanych hudźbnych šulow je jědnaće w swobodnym nošerstwje.

8. meje 1945 krótko do połnocy podpisachu w Berlinje-Karlshorsće historiski dokument bjezwuměniteje kapitulacije hitlerskeje Němskeje a jeho wobrónjenych mocow. Jako dobyćerjo podpisachu naměstnik najwyšeho rozkazowarja Čerwjeneje armeje a 1. běłoruskeje fronty, maršal Georgij K. Žukow, za Sowjetski zwjazk, hłowny powětrowy maršal Arthur W. Tedder za najwyšeho rozkazowarja aliěrowaneho wójska generala Dwighta D. Eisenhowera kaž tež general Carl Spaatz za USA a general Jean de Lattre de Tassigny za Francosku. Za Němsku signowachu wopismo społnomócnjeny němskeho wyšeho komanda, generalny pólny maršal ­Wilhelm Keitel, generalny admiral Hans-Georg von Friedeburg za marinu a generalny połkownik powětrowych mocow Hans-Jürgen Stumpff za kapitulowacych. Informował wo tym je wójsko a němski lud wot Hitlera zasadźeny prezident Němskeje, wulkoadmiral Karl Dönitz, hač do połnocy přez Němski rozhłós, a to ze swojeho sydła w Flensburgu.

Budyšin (SN/CoR). Budyske wokrjesne zarjadnistwo je wčera we wothłosowanju z Němsko-Serbskim ludowym dźiwa­dłom rozsudźiło, Budyske 25. lětnje dźiwadło koronapandemije dla wotprajić a zdobom hrajnu dobu skónčić. „To wotpowěduje wotprajenjam kulturnych zarjadowanjow po cyłym Swobodnym staće Sakskej“, rěka w zdźělence NSLDź. „Hač do dźensnišeho smy wšitke móžnosće přepruwowali, lětnje dźiwadło pod datymi wuměnjenjemi a po postajenjach přewjesć. Bohužel podarmo“, tam dale steji. Detektiwnu stawiznu wokoło „Sherlock Holmesa“ a dr. Watsona přestorča tuž na klětuše lětnje dźiwadło. Přiwšěm w dźiwadle za kulisami dale dźěłaja. Přihotuja jewišćowe wobrazy, kostimy, klanki a maski za přichodnu sezonu, dźiwadźelnicy probuja. „Najebać za nas ćežki rozsud hladamy optimistisce na nowu hrajnu dobu“, rjekny intendant NSLDź Lutz Hillmann, „jara so wjeselimy zaso za publikum hrać směć a městnosć zetkawanja a diskusije być a zo móžemy aktu­alne temy, emocije a podawki na jewišću wobjednawać.“ Hrajna doba 2020/ 2021 započnje so w septembrje.

nowostki LND