Intensiwne kónčne proby za ptači kwas zahajene
Budyšin (SN/JaW). 34 předstajenjow ptačeho kwasa – 22 za dźěći a dwanaće za dorosćenych – Serbski ludowy ansambl lětsa w Hornjej a Delnjej Łužicy planuje. To zdźěli wčera jeho intendantka Judith Kubicec žurnalistam w Budyšinje.
Za dźěćace předstajenje „Zabyty ptači kwas“ je Jěwa-Marja Čornakec libreto spisała. „Hudźbu stworiła je Conny Wolf, kotruž móžachmy prěni raz za to zdobyć“, rjekny Judith Kubicec. Režiju změje Hauke Tesch. „Mamy štyri rěčne warianty přihotowane“, praji Jěwa-Marja Čornakec. Nastupajo předstajenja w Delnjej Łužicy su so z Choćebuskej wotnožku Rěčneho centrumaj WITAJ dorozumili, zo měła kóžda wosoba jednu rěč wužiwać a mjez rěčemi njeskakać. Dźěćacy ptači kwas jedna wo jěžiku, kotryž njemóže so na ptačim kwasu wobdźělić, dokelž ma zymski spar dźeržeć. Kak so jemu tola zešlachći kwas sobu swjećić, to zhonja dźěći na předstajenju.
Lětdźesatk změny wuměłsce dokumentowany
Drježdźany (cry/SN). „Palna dalina: Łužica w změnje“ rěka pućowanska wustajeńca, pokazowaca twórby cyłkownje dwaceći fotografkow a fotografow z dźesać krajow, mjez druhim z Francoskeje, Pólskeje, Němskeje a Italskeje. Tematiske ćežišćo přehladki je Łužica w času strukturneje změny. Wot minjeneho tydźenja je pokazka w Drježdźanskim Domje architektury přistupna.
Hižo twarjenje z 1920tych lět same by dobra přičina wopyta sakskeje stolicy było. Nětko je tam móžno sej fotowu wustajeńcu wo změnje łužiskich krajinow wobhladać. Dźesać lět wopřijacy časowy wobrys zmóžnja dopóznaće, na kak rozdźělne wašnje hodźi so z najwšelakorišich perspektiwow na strukturnu změnu w brunicowym regionje hladać. Krajina we wulkim formaće a detailowe pohlady wudospołnjeja zwučeny wid na łužisku domiznu – wosebje na zakładźe rozdźělnych fotografiskich technikow kaž tež wuměłskich rukopisow. Wid takrjec zwonka je tu wulka pomoc a zdobom překwapjenka.
Wylem Nowy
15. januara 1870 narodźi so Wylem Nowy do burskeje swójby w Bórkowach. Studowaše kaž jeho młódši bratr Hajno teologiju, a to w Halle a Berlinje. Po tym bě najprjedy sydom lět domjacy wučer w Podstupimje a sta so 1902 w hornjołužiskich Budestecach z duchownym. Šěsć lět bě farar w Ketlicach, doniž so 1910 zaso do Delnjeje Łužicy njenawróći. W Brjazynje fararješe sydom lět a po tym bě hač do smjerće 1. oktobra 1933 w Choćebuzu 17 lět farar Serbskeje klóšterskeje cyrkwje.
Hižo jako gymnaziast zhromadźi Nowy z Božidarom Šwjelu delnjoserbskich studowacych do 1891 wutworjeneho Zwěska serbskich pśijaśelow, kotrehož prěni předsyda wón bě. W Berlinje rozwučowaše studentow w delnjoserbšćinje. 1894 zastupi do Maćicy Serbskeje a předsydarješe wot lěta 1913 hač do smjerće Maśicy Serbskej.
Wylem Nowy pisaše wjele nabožnych nastawkow do Casnika a přinoški do Časopisa Maćicy Serbskeje, předewšěm nekrologi sławnych narodowcow, kaž na přikład Jana Bohumiła Nyčki a Kita Šwjele. 1897 bu jeho kniha „Krystusowe śerpjenje a wumrjeśe“ we Wojerecach ćišćana. Manfred Laduš
Hoberska sowjetska wulkoofensiwa na wuchodźe
12. januara před 75 lětami zahaji Sowjetska armeja na wuchodnej fronće sylnu wulkoofensiwu, kotraž sahaše wot Baltiskeho morja hač na Balkan. Wosom frontow Čerwjeneje armeje z 12,5 milionami wojakow nastupi do předposlednjeho wulkonadběha za wuswobodźenje a skónčenje Druheje swětoweje wójny w Europy. Poboku sowjetskeho wójska wojowachu 1. a 2. pólska armeja, 1. čěskosłowakski korps pod generalom Ludvíkom Svobodu, rumunske a bołharske wójsko, 600 000 bojownikow juhosłowjanskeje ludoweje armeje pod maršalom Jozipom Brozom-Titom a francoski lětarski połk „Normandie-Njemen.“ Jednotki sowjetskich a pólskich partizanow w Pólskej, słowakscy a čěscy wobrónjeni spjećowarjo w jich domiznje sowjetski nadběh mócnje podpěrachu.
„Z dobrym duchomdo noweho lěta“
Budyšin (SN/bn). Rjad „Wosebity koncert na spočatku lěta“ słuša mjeztym ke kruće etablěrowanym kulturnym wjerškam spočatk lěta. Hłowna organizatorka a zdobom stajnje tež jako hudźbnica sobu skutkowaca je z Barta pochadźaca pianistka Heidemarja Wiesnerec. Za takrjec slěborny jubilej – wšako wuhotuje rjad mjeztym 25. raz – je sej wona Ludwiga van Beethovena jako wosebite ćežišćo wuzwoliła. „Beethoven je mi prosće najlubši komponist. Wón je tak wjelestronski a chowa w swojich twórbach tójšto wulkich wuprajenjow. Dokelž swjećimy lětsa jeho 250. narodniny, mějach za dobru mysl, jeho z koncertom wosebje počesćić a sej zdobom swójske přeće spjelnić“, Wiesnerec powěda. Tak prezentuje wona na přikład „Trijo duchow“. „Kruch so jara derje hodźi. Hesło lětušeho koncerta dźě rěka ‚Wšěch dobrych duchow‘. Za nje sym so rozsudźiła, dokelž mam nadźiju, zo z dobrym duchom do noweho lěta startujemy a zo njech su nam dobri duchojo poboku – hladajo na to, štož so na swěće wšitko stawa.“
Haute couture něhdy a dźensa
Imageowy film da Silbermannowe pišćele zaklinčeć
Z nowej internetnej stronu njeinformuje Chróstawska ewangelsko-lutherska wosada zajimcow wotnětka jenož wobšěrnje wo swojim hudźbnym pokładźe, wo 1732 twarjenych pišćelach Gottfrieda Silbermanna. Imageowy film, kotryž je Serb Rajner Nagel zhotowił, da barokny instrument tež zaklinčeć.
Chróstawa (SN/CoR). „Naša internetna strona bě mjeztym 20 lět, zastarska a hižo njeatraktiwna. Bě tuž trjeba cyłe internetne předstajenje wobnowić, štož je so nam skónčnje dźakowaneho spěchowanju přez Leaderowy program zešlachćiło“, wjeseli so Chróstawski cyrkwinski hudźbnik Lucas Pohle. „Fachowcy su nam poručili, nimo strózbych informacijow z imageowym filmom za Silbermannowe pišćele wabić, je zaklinčeć dać a takrjec apetit wuwabić, je woprawdźe dožiwić.“ Wupisanje zhotowjenja filma doby z Radworja pochadźacy Rajner Nagel ze swojej firmu „ostwärts-film“. „To nas wězo wosebje zwjesela, wšako bydli wón njedaloko cyrkwje w Chróstawje. Bě to woprawdźe rjane zhromadne dźěło“, podšmórny mjeztym dźesać lět we wosadźe skutkowacy Pohle. Něhdźe wosom mjeńšin dołhi wabjenski film je.
Wo knihach a kniharni (10.01.20)
Zaso je so nowe lěto započało. Lětoličba je hinaša, na čož dyrbiš so najprjedy raz zwučić, hewak pak so ničo wulce změniło njeje. Hdyž njebychu ludźo silwester po tysacach rakety do njebja třěleli a kaž cybnjeni praskali, drje přechod ze stareho lěta do noweho ani pytnył njebych.
Před 30 lětami bě to tu hinak. Tehdy bě z nowym lětom zwjazane njesměrne, haj swět spowalace přeměnjenje. Tak zapisa basnik, spisowaćel a publicist Benedikt Dyrlich 14. februara 1990 do swojeho dźenika: „Dale wjele euforije a nadźije, skepsisy a pohłušenosće. Wšo naraz. Wšo pod běžnej wotměnu a wšědnymi změnami. Jónu tak, potom zas hinak a znak.“
Zapisk je z mnohimi dalšimi wozjewjeny w druhim zwjazku jeho dokumentariskeje awtobiografije „Doma we wućekach“, kotryž je loni w nowembrje w Ludowym nakładnistwje Domowina wušoł. Wotbłyšćuje wosebitu situaciju w dźeń a bóle rozpadowacej Němskej demokratiskej republice po politiskim přewróće.
