Branša wjetši wobrot docpěła
Měznik na polu jadroweje fuzije
Livermore (dpa/SN). Nowinje „Financial Times“ a „Washington Post“ rozprawjetej, zo je so US-ameriskim wědomostnikam prěni raz jadrowa fuzija poradźiła, kotraž je wjace energije dodawała hač je přetrjebała.
Wuslědki wobhladuja fachowcy jako měznik na puću wotkrywanja noweje technologije jadroweje fuzije. Wědomostnicy institutow National Ignition Facility (NIF) a Lawrence Livermore National Laboratory chcedźa tute dźensa oficialnje zjawnosći předstajić. Woni su přeswědčeni, zo móhła tuta technologija jednoho dnja klimaneutralnu a wěstu produkciju miliny w hoberskich mnóstwach zaručić.
W jadrowej fuziji so atomowe jadra k wjetšim zeškrěwaja – wone fuzioněruja. Technologija wužiwa podobne procesy, kaž namakamy je na słóncu abo druhich hwězdach uniwersuma. Porno pačenju atomowych jadrow je fuzija čista a wěsta. Radioaktiwne wotpadki tu njenastawaja, strach zapruženja w padźe hawarije njehrozy.
Lobbyizm kontrolować
To a tamne (13.12.22)
Žona w Koblenzu je psyčka njeluboznje „wotbyła“ a přez tejku deneroweho předawanišća ćisnyła. Do toho bě 27lětna rejowała. Zastojnicy dowjezechu njezranjeneho psyčka do zwěrjatownje. Z pomocu marki wuslědźichu wobsedźerja, kiž je žiwjenski partner 27lětneje. Policisća ju w bydlenju přećela nańdźechu a zwěsćichu, zo bě wona konop kuriła. W bydlenju partnera su zastojnicy samo hišće dalše drogi namakali.
Dohodownu překwapjenku dožiwichu namórnicy minjeny pjatk w Hamburgu. Tam su so jim 50 hodownych štomow darili, kotrež maja na łódźach hodownu atmosferu wuprudźeć. Akciju Nordmannowy informaciski centrum Němskeje hižo wot lěta 1997 přewjedźe.
Nowy nawoda
Vatikan (B/SN). Bamž Franciskus je Emilija Nappu jako noweho prezidenta bamžowskeho misionskeho skutka a zdobom jako zastupowaceho sekretara vatikanskeho zarjada za wozjewjenje pomjenował. Bamž spožči jemu titul arcybiskopa. Je to dalši krok k personalnemu wobnowjenju Romskeje kurije.
Kardinal zasudźeny
Hongkong (B/SN). Zajeće 90lětneho kardinala Josepha Zen Ze-kiuna w meji je po cyłym swěće rozhorjenje zbudźiło. Nětko je wón z pjeć dalšimi podpěraćelemi demokratije wot chinskeho sudnistwa k wjacorym stam eurow pjenježneje pokuty zasudźeny.
Biskop prosy wo wodaće
Berlin (B/SN). Reformu dźěłoweho prawa katolskeje cyrkwje w Němskej je arcybiskop Heiner Koch witał a je w radiju RBB „wšěch, kotřiž njejsu cyrkwinsku seksualnu moralku jako orientaciju, ale jako wohroženje dožiwili, wo wodaće prosył“. Heiner Koch wuzběhny, zo su so biskopja w noworjadowanju zakładneho porjada cyrkwinskeje słužby na cyle jasne prawidła dojednali.
Krejny dźiw
Reparatury móhli měsacaj trać
Kijew (dpa/SN). Zaměrnych ruskich nadpadow na ukrainsku milinowu syć dla je połoženje w přistawnym měsće Odesa kaž tež w druhich regionach po słowach ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho chětro wobćežne. Ruska bě Odesu w nocy na sobotu z trutami nadpadnyła, při čimž je so zastaranje z milinu w regionje sypło. Škody hodźa so jenož ćežko wotstronić. Regionalny zastaraćel miliny zdźěli, zo móhli reparatury samo hač do dweju měsacow trać. Statysacy ludźi su potrjecheni a dyrbja bjez miliny wuńć.
Ludźo płaća dale a wjace podruže
Frankfurt nad Mohanom (dpa/ SN). Podruže za bydlenja w Sakskej kaž tež w tamnych zwjazkowych krajach su w třećim kwartalu dale stupali. W swobodnym staće je to přirunujo z třećim kwartalom loni přerěznje 4,1 procent. To je po cyłym Zwjazku najniša hódnota. Najsylnišo stupachu podruže w Braniborskej (9,1 procent) a Mecklenburgsko-Předpomorskej (10,3 procenty). Za Němsku wuličichu fachowcy hódnotu 5,8 procentow.
Muža zjawnje wotprawili
Busy zaso jědu
Auerbach (dpa/SN). We Vogtlandskim wokrjesu wot zawčerawšeho zaso busy po planje jězdźa. W pjatkownych jednanjach su potrjecheni zwadu rozrisali, kaž tamniši krajnoradny zarjad zdźěli. Zwada we Vogtlandskej mjez busowymi předewzaćemi a krajnoradnym zarjadom bě so dale přiwótřiła a nětko samo wjeršk docpěła. Zwjazk Pro Bahn situaciju kritizowaše a měješe ju za njeznjesliwu. Tu so konflikt na chribjeće sobujěducych wunjese, wottam rěkaše. Zo so šulerski wobchad kompletnje ignoruje, je fatalne. W tymle wobłuku knježi poprawom wulka zamołwitosć. Zwjazk wobdźělenych namołwi, konstruktiwnje na rozrisanju dźěłać a pasažěrow nic jako nućenski srědk znjewužiwać.
We Vogtlandskim wokrjesu knježeše hižo měsacy dołho zwada nastupajo wyše kóšty busowych předewzaćow. Krótkodobnje běchu předewzaća wobchadne zrěčenje wupowědźili, tak zo njejsu minjeny pjatk w regionje žane busy jězdźili. Potrjechene běchu tež šulske busy.
Dźak wojakam
Nochcedźa žane detaile podać
Drježdźany (dpa/SN). W padźe kołowokoło muža, kiž je zawčerawšim dweju zastajencow w stolicy Sakskeje brał, je nětko kriminalistiske předźěłanje trěbne. Drježdźanske statne rěčnistwo přepytowanja nawjeduje. Při tym ma so mjez druhim wujasnić, hač měješe skućićel dowolnosć bróń wobsedźeć. Tohorunja ma so wuslědźić, hdźe je wón sej ju wobstarał. Policija nochcyše kónc tydźenja detaile a wobstejnosće pada přeradźić. „Dalše informacije tuchwilu njepodamy. Předźěłanje zasadźenja hišće chwilu traja“, rěčnik policije zwurazni.
Wobrónjeny muž w starobje 40 lět bě zawčerawšim dopołdnja w Drježdźanach wobšěrne zasadźenje policije zawinował. Specialne jednotki muža skónčnje přewinychu. Krótko po tym wón ćežkich zranjenjow dla zemrě. Policija wuchadźa z toho, zo bě wón psychisce chory. Što běchu přičiny njeskutka, dotal jasne njeje.
Wjac wuměny ze susodami
Sakska ministerka za europske naležnosće chce poćahi do Čěskeje polěpšić
Drježdźany (dpa/SN). Sakska ministerka za europske naležnosće Katja Meier (Zeleni) chce zhromadne dźěło z Čěskej polěpšić a zdobom zesylnić. Krizowe situacije kaž korona abo wulki lěsny woheń w Sakskej a Čěskej Šwicy w tutym lěću su pokazali, zo je to nuznje trěbne, wona rozkładźe. Sakska wšak móže při tym na dosć dobre poćahi natwarjeć. Swobodny stat ma hižo dźesać lět běrow w Praze, kotryž je k tomu přinošował, wuměnu pohłubšić.
„Wot měrliweje rewolucije je za nas wosebje wažne, zo mamy dobru zhromadnosć ze susodnym krajom“, ministerka wujasni. Přirunujo z dołhej tradiciju němsko-francoskeho přećelstwa pak je hišće stopnjowanje móžne. Mjeztym wšak je so hižo wjele wuwiło. Tak knježi žiwa wuměna mjez šulemi kaž tež wjace hač 130 partnerstwow mjez sakskimi a čěskimi komunami. Tež Kamjenica jako europska kulturna stolica lěta 2025 ma hač do Čěskeje wupružećć. „Naš běrow je za wšitkich wobdźělenych při tym wažny mostytwarc“, Katja Meier wuzběhny.
