To a tamne (10.11.22)
Štóž je lózy, njeje witany: Hamburgska Reeperbahn je sej nowe hesło dała. Za wopytowarjow štwórće płaći předewšěm prawidło: Štóž chce tu wjeselo měć, dyrbi „Luby być!“, zdźěli kwartěrowy management BID Reeperbahn srjedu w Hamburgu. Pozadk kampanje je, zo bě w zašłym času po cyłym Zwjazku wjacekróć k rasistiskim, homofobnym a seksualnym nadpadam dóšło.
Swój stolětny jubilej swjeći jedyn z najsławnišich lětanskich čołmow swěta. Lětadło „Wal“ firmy Dornier startowaše před 100 lětami swój prěni lět, kaž rěčnik Dornieroweho muzeja w Friedrichshafenje rozłoži. Wosebitosć na lětanskim čołmje je, zo je koncipowany za startowanje a přizemjenje na wodźe. Tehdy bě najwjace městow přez wodu docpějomnych.
Fracking žane rozrisanje njeje
Berlin/Flensburg (SN/at). Wudobywanje zemskeho płuna po technologiji frackinga zapósłanc Južnoschleswgiskeho wolerskeho zwjazka (SSW) w zwjazkowym sejmje Stefan Seidler wotpokazuje. „Lindner dyrbi skónčnje spóznać, zo dyrbi naš kraj preč wot srědka chcyćiwosće płuna. Fracking w Němskej žane rozrisanje njeje, to našu wotwisnosć jenož podlěši“, komentuje Seidler dźensa njedawne wuprajenje zwjazkoweho financneho ministra Christiana Lindnera (FDP).
Poziciju Seidlera dźěli předsyda SSW a rěčnik za energijowu politiku frakcije SSW w krajnym sejmje Schleswigsko-Holsteinskeje Christian Dirschauer. „Fracking je w Němskej jeno za slědźenske zaměry dowoleny. A samo, hdyž koalicija w Berlinje zakaz zběhnje, dyrbjeli kraje kóždu próstwu wo wudobywanje pruwować a dowolić. Minister Lindner móže sej wěsty być: Bychmy wšitko za to činili, zo bychmy frackingej w Schleswigsko-Holsteinskej zadźěwali“, rjekny Dirschauer.
Tež sakska CDU je so na stronskim zjězdźe minjeny kónc tydźenja za wudobywanje zemskeho płuna w Němskej přez fracking wuprajiła.
W Italskej zemja ržała
Rom (dpa/SN). W Italskej je dźensa rano zemja ze sylnosću 5,7 ržała. Kaž tamniše zarjady zdźělichu, ležeše centrum w morju před Jadranskim pobrjohom blisko města Pesaro. Wo móžnych woporach a zranjenych najprjedy ničo znate njeje. Medije rozprawjachu, zo su w kónčinje na wuchodźe kraja někotre twarjenja wobškodźene. Blisko města Ancona je železniski wobchad přetorhnjeny.
Klětu stopnjowanje planowane
Würzburg (dpa/SN). Němska rentowa zawěsćernja prezentuje dźensa aktualne financne jadrowe daty a prognozy wo zakonskej renće w Němskej. Hižo do toho bu znate, zo renty na zapadźe kraja klětu po wšěm zdaću wo něhdźe 3,5 procentow stupaja. We wuchodnej Němskej je za julij stopnjowanje wo dobrej 4,2 procentaj planowane. Dźensa chcyše předsydka zwjazkoweho předsydstwa rentoweje zawěsćernje Anja Piel we Würzburgu wo pozadkach a detailach wuwića informować.
Zaběraja so z postajenjemi
Aktiwisća za škit klimy su na Braniborskich wrotach w Berlinje ...
Wjace infekcijow
Wuličenje hłosow dale traje
Washington (dpa/SN). Při mjezywólbach w USA je po zawrjenju wólbnych lokalow w mnohich zwjazkowych statach dale wotewrjene, kotra strona změje w kongresu Zjednoćenych statow wjetšinu. Naposledk wěšćene přemóžace dobyće republikanow pak so hač do wčerawšeho wječora wotbłyšćowało njeje.
W zwjazkowym staće Florida pak móžeše republikan Ron DeSantis hižo wuspěch za sebje a swoju stronu žnjeć. 44lětny bu tam přeswědčiwje jako guwerner znowa wuzwoleny. DeSantis płaći znutřka strony jako najwjetši kontrahent něhdyšeho prezidenta Donalda Trumpa.
Pola „Midterms“ wosrjedź štyrilětneho časa zastojnstwa prezidenta Joewa Bidena so wšitke 435 městnow w Domje reprezentantow znowa wuzwoli a 35 z cyłkownje sto sydłow w senaće, druhej komorje parlamenta USA. Republikanojo dyrbjeli sydło w senaće a pjeć městnow w domje zapósłancow přidobyć, zo móhli we woběmaj komoromaj wjetšinu měć. Zo budźe wuličenje hłosow dlěje trać, běchu w USA wočakowali.
Braniborska podpěra komuny
Cyłkownje dwě miliardźe eurow stej wot klětušeho k dispoziciji
Podstupim (dpa/SN). Braniborska chce wot klětušeho městam a gmejnam konkretnu financnu pomoc w zwisku z energijowej krizu k dispoziciji stajić. Krajne knježerstwo je so wčera w Podstupimje z komunalnymi načolnymi zwjazkami zetkało, hdźež su so na wotpowědnu podpěru dojednali. Kraj chce ze swójskim pomocnym paketom stupace socialne wudawki kaž tež energijowe a płunowe kóšty komunalnych předewzaćow a zarjadnišćow trochu pomjeńšić. Měšćanske zawody a bydlenjotwarske towaršnosće maja pjenjezy dóstać, zo móhli nowe energijowe žórła wotkryć. Nimo toho chcedźa financnu pomoc tež we wobłuku přebywanišćow za ćěkancow zasadźić.
W prawym wokomiku
Wočakuje žołmu
Drježdźany (dpa/SN). Sakski nutřkowny minister Armin Schuster (CDU) liči w zymje z nowej žołmu ćěkancow z Ukrainy. Situacija móhła so přiwótřić, jelizo Ruska z terorowymi nadpadami na ukrainsku infrastrukturu dale pokročuje, rjekny wón wčera po kabinetnym posedźenju w Drježdźanach. Jeli so to stanje, dyrbjała Sakska přijimanja kmana być. Wězo by pomhało, hdy bychu mjenje ludźi ilegalnje z tamnych krajow zapućowali. „Tohodla njeměli žane přidatne přijimanske programy za ćěkancow wjace zwoprawdźić. Hdyž hižo hinak njeńdźe, dyrbjeli priority postajić.“
Nalada dale njespokojna
Berlin (dpa/SN). Po tym, zo je wjetšina wobmjezowanjow w zwisku z koronapandemiju wotstronjena, je nalada w Němskej zaso trochu lěpša. Tola strach před wójnu a wysoka inflacija spokojnosć wobydlerjow wobwliwujetej. Tole wuchadźa z wčera předstajeneho „atlasa zboža“, kotryž je Freiburgska uniwersita z podpěru Južnoněmskeje kasoweje loterije (SKL) zestajała.
Přerěznje su ludźo swoju žiwjensku spokojnosć na skali wot 0 do 10 ze 6,68 podali. Loni wučinješe hódnota 6,58. Do pandemije w lěće 2019 bě nalada ze 7,14 dypkami jasnje lěpša. Wosebje inflacija a wójnske sćěhi wuskutkowachu so negatiwnje na spokojnosć Němcow. „W septembru je inflacija hódnotu dźesać procentow docpěła. Wostanje-li hač do decembra 2022 tak wysoka, budźe so cyłkowna hódnota žiwjenskeho zboža dale pohubjeńšić“, rěkaše w zdźělence mjenowaneju institucijow.
Ličba njezbožownych ludźi – potajkim tych, kotřiž hódnotu mjez 0 a 4 mjenowachu – so za čas pandemije podwoji. Lětsa drje jeje podźěl zaso spadny, ale hišće nic na niwow kaž do korony.
