Zadźiwaca kreatiwnosć

srjeda, 23. junija 2021 spisane wot:
Emocionalna debata wo tym, hač smě Mnichowska koparska arena dźensa wječor w tučelowych barbach wobswětlena być abo nic, je po wšěm zdaću wažniša hač prašenje, hač so němskemu mustwu dźensa poradźi kónčne koło europskich mišterstwow docpěć. Na tamnym boku je politiski protest sportowcow stajnje hižo něšto spektakularneho na sebi měł. Dopominam so na hoberski skandal, jako běchu afroameriscy sportowcy USA při mytowanju na Olympiskich lětnich hrach w 70tych lětach pjasć jako znamjo protesta přećiwo rasizmej zběhnyli. Dalši sportowcy USA dyrbjachu sej lózyske hanjenja bywšeho prezidenta Donalda Trumpa naposkać, po tym zo su so při ameriskej hymnje poklaknyli, město toho zo bychu kaž rjekojo stali a sej prawu ruku na wutrobno połožili. Štož mje stajnje zaso dźiwa, stej kreatiwnosć a zmužitosć sportowcow, chcedźa-li so politisce wuprajić. Směmy wćipni być, što su sej za dźensa w Mnichowje ­wumyslili. Marko Wjeńka

To a tamne (23.06.21)

srjeda, 23. junija 2021 spisane wot:

Paducha w swojim bydlenju přewinyłoj staj mandźelskaj w Berlinje Charlottenburgu. 27lětny bě pozdatnje z wotewrjenymi durjemi terasy do bydlenja w přizemju zalězł. Mandźelski słyšeše podhladne zwuki a wuhlada paducha, kak je runje nachribjetnik muža přeborkał. Přewiny a dźeržeše jeho, doniž wot mandźelskeje přiwołana policija njepřijědźe. Ta dyrbješe 27lětneho jenož hišće sobu wzać.

Čwěle myšow dla dyrbja na juhowuchodźe Awstralskeje jastwo ewakuować. Naprawa je trěbna, zo bychu strowotu jatych a přistajenych škitali, zdźěli nawodnistwo jastwa njedaloko Wellingtona w staće New South Wales. Hrymzaki su hižo milinowody a izolaciski material wobškodźili. W New South Walesu bědźa so z najhóršej myšacej kwaklu minjenych 40 lět. Zwěrjatka su wosebje w ratarstwje hižo hoberske škody načinili.

Stadion bjez tučelowych barbow

wutora, 22. junija 2021 spisane wot:

Mnichow (dpa/SN). Mnichowski koparski stadion njesmě při jutřišej hrě němskeje narodneje koparskeje wubranki přećiwo Madźarskej w tučelowych barbach wobswětleny być. To je europska koparska unija UEFA dźensa rozsudźiła a wotpowědnu próstwu Mnichowskeje měšćanskeje rady wotpokazała. Ta bě sej wobswětlenje jako „signal mnohotnosće a samopostajowaneje formy žiwjenja splažneje orientacije“ žadała.

Heil: Žadyn koronowy lětnik

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za dźěło Hubertus Heil (SPD) widźi němske wukubłanske wiki po měsacy trajacej koronapandemiji w kritiskej fazy. „Ličba wukubłanskich městnow kaž tež požadarjow je hižo loni woteběrała. Pruwowanski čas budźe w lěću“, rjekny Heil nowinarjam. Dźěłowy minister zawody namołwja, statne poskitki podpěry kaž wukubłansku premiju bóle wužiwać. „Njesměmy dopušćić, zo nastanje koronowy lětnik we wukubłanju.“

Kanclerscy kandidaća prašani

Moskwa (dpa/SN). W Ruskej, na Ukrainje, w Běłoruskej a dalšich bywšich sowjetskich republikach su dźensa nadpad nacionalsocialistiskeje Němskeje před 80 lětami wopominali. Z nadpadom je so za komunistow swój čas Druha swětowa wójna zahajiła, kotruž mjenuja w bywšim Sowjetskim zwjazku Wulku wótčinsku wójnu. W Berlinje je zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier dźensa dopołdnja při wopomnišću za padłych sowjetskich wojakow wěnc połožił. Krjeml nimo toho připowědźi, zo ma artikl ruskeho prezidenta Wladimira Putina w jednej z němskich nowin wuńć.

Sowjetski zwjazk měješe ze 27 milionami mortwych hač do lěta 1945 telko woporow kaž žadyn druhi kraj w Druhej swětowej wójnje. Nadpad nacijow 22. junija 1941 bě zdobom započatk dotal njesłyšaneje zaničowanskeje wójny přećiwo Słowjanam. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) bě róčnicu němskeho nadpada njedawno „přičinu hańby“ mjenowała.

Von der Leyen šek EU přepodała

wutora, 22. junija 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Nimale lěto po wobzamknjenju Europskeje unije nastupajo pomocny program koronawirusa dla přepoda prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen dźensa zwjazkowej kanclerce Angeli Merkel (CDU) šek EU za spěchowanske srědki na dobro Němskeje.

Von der Leyen je wot minjeneho tydźenja w Europje po puću, zo by so z knježerstwami wo pomocnych programach rozmołwjała. Programy knježerstwow su zakład rozdźělenja 750 miliardow eurow. Přiměrjenja na inflaciju dla je pomocny fonds EU mjeztym na 800 miliardow eurow rozrostł. Wčera poby von der Leyen mjez druhim w Awstriskej.

Wšitke kraje dyrbja nadrobne plany nowonatwara předpołožić. Zwjazkowe knježerstwo bě swój plan kónc apryla schwaliło. Po nim wočakuja nimale 26 miliardow eurow z Brüssela.

Zeleni němski plan raznje kritizuja. Fachowča za europske naležnosće Franziska Brantner knježerstwu wumjetuje, zo njesadźa žane impulsy, ale zo z pjenjezami stare projekty financuje.

SPD šwika program CDU/CSU

wutora, 22. junija 2021 spisane wot:

Wodźace gremije unije wólbny manifest schwalili – Söder: Kónčny spurt

Berlin (dpa/SN). Jednohłósnje su wodźace gremije CDU a CSU swój program k wólbam zwjazkoweho sejma schwalili. Předsydaj wobeju stronow, Armin Laschet (CDU) a Markus Söder (CSU) staj jón wčera popołdnju na nowinarskej konferency předstajiłoj. 140 stron wopřijacy manifest steji pod hesłom „Program stability a ponowjenja – zhromadnje za modernu Němsku“.

Nimale sto dnjow do wólbow pokazaštaj so Laschet a Söder optimistiskaj. „Nětko je runje hišće 98 dnjow a nětko dźemy do kónčneho spurta“, rjekny Laschet, kiž je hladajo na wobzamknjeny program „widźomnje wolóženy“. Po jeho słowach jedna so wo dosć konkretny program. Wón je socialnje wuwaženy a pokazuje puć, kak móhła so Němska na lěpšu klimu wusměrjeny industrijny kraj wuwić, bjez toho zo by to dźěłowe městna pła­ćiło, Söder rjekny. Z nim chcyła unija ­stabilitu a runočasne ponowjenje zwjazać. Ludźo móhli so na to spušćeć, zo unija tež přichodnje na nowe wužadanja reaguje. Z ludźimi pak nochcyła při tym jako mudry wyši wučer wobchadźeć, předsyda CSU přilubi.

„Kóčka w měše“

wutora, 22. junija 2021 spisane wot:
Zaćišć, zo matej stronje CDU a CSU z lětušimi wólbami zwjazkoweho sejma tak swoje ćeže, je so wčera znowa potwjerdźił. Předsyda CDU a kanclerski kandidat unije Armin Laschet a předsyda CSU Markus Söder prezentowaštaj wólbny program, kotremuž wosebje jedne faluje: serio­znosć nastupajo financowanje njeličenych wólbnych přilubjenjow. To zda so być wućek doprědka: wosebje, hdyž Söder připowědźi hakle po wólbach pruwować chcyć, što z dołheho kataloga powabkow za wolerjow so scyła zeskutkownić hodźi. Z hinašimi słowami: Wólbny program unije runa so tónkróć znatej „kóčce w měše“, hdźež spočatnje njewěš, što pozdźišo dóstanješ. Reakcije politiskich kontrahentow njejsu na so čakać dali. Njesocialnje a bjez plana, kritizuja Zeleni a SPD. Wězo, to je ropot wólbneho boja. Ale runje to, štož je unija do mnohich dotalnych wólbow na programach druhich njesměrnje šwikała, wona nětko za sebje reklamuje. Kajki to zawjerćany swět! Axel Arlt

Kraje měli same rozsudźić

wutora, 22. junija 2021 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakska strowotniska ministerka Petra Köpping (SPD) je zmylki při dotalnej organizaciji za čas pandemije přiznała. W diskusijnym kole na dnju sakskich lěkarjow naspomni wona problematiku zetkanjow mjez zwjazkowymi krajemi wot lońšeje nazymy. „To je z mojeho wida jasny zmylk, dokelž měli kraje same rozsudźić.“

Hižo w prěnim lockdownje běchu po słowach politikarki CDU kraje w dalokej měrje samostatnje jednali. Tež rozdźělne regionalne naprawy w zwjazkowym kraju w druhej žołmje pandemije njeby wona dźensa wjace dowoliła. „Trjebamy cyłokrajne naprawy.“

Nimo toho bychu mjezu k Čěskej wulkeje ličby infekcijow dla nazymu prjedy zawrěć dyrbjeli. Tak móhli natyknjenjam lěpje zadźěwać. Köpping připowědźi lěpše personalne, financielne a digitalne zastaranje strowotniskich zarjadow. Měšćanske a krajne zarjadnistwa njeběchu hač do spočatka pandemije žanu wulku wažnosć na wuhotowanje tychle zarjadow kładli. Ministerka Petra Köpping wupraji so w tym zwisku za to, zarjadować krajny strowotniski zarjad.

To a tamne (22.06.21)

wutora, 22. junija 2021 spisane wot:

Pjany muž je so w horcej nocy do cuzeho domu zabłudźił a so tam nahi wuslěkał. Wobydlerjo wuhladachu 33lětneho wosrjedź nocy w kuchni jednoswójbneho domu w hornjopfalcskim Eschenbachu. Jako jeho narěčachu, so wón zwoblěka a so zminy. Kaž so wukopa, bě 33lětny w susodstwje swjećił a bě skónčnje chětro natutkany a bjez orientacije.

Lětacy omlet je zwadu mjez hosćimi hotela w Brandenburgu nad Habolu přiwótřił. Zwada bě nastała, jako so někotre wosoby na skupinu dalšich hosći na nutřkownym dworje hotela hary dla hóršachu. Při tym z hotelowym woknom wěcy na dwór mjetachu. Jako skónčnje omlet přileća, poda so 33lětny z dalšimi wosobami k hotelowej stwě. Tam so wón namócnje zadoby, storkaše do 17lětneho a jeho snadnje zrani. Policija namócnosće nětko přepytuje.

Próstwu Marxa wotpokazał

póndźela, 21. junija 2021 spisane wot:

Bamberg (B/SN). Bamž Franciskus je próstwu­ němskeho kardinala Reinharda Marxa wo wuwjazanje ze zastojnstwa wotpokazał. Swój rozsud wopodstatni tak, zo „ma kóždy swoje nadawki tak derje­ kaž móžno na swojim městnje spjelnić“. Bamž žada­ sej wosebje wobdźěłanje a wujasnjenje padow seksualneho znjewužiwanja. „Wo­pory maja w srjedźišću stać, nic institucija“, praji Bambergski arcybiskop Ludwig Schick. „Wotpoka­zanje próstwy sym wočakował.“ Biskop Schick znapřećiwja formu­laciji arcy­biskopa Marxa w lisće bamžej Franciskusej, zo je cyrkej „na wěstym mortwym dypku“. Zakitujo so Marx měni, zo „njebě to žana kritika, ale skerje namołwa, trěbny­ wukřik. W posłušnosći akceptuju rozsud, kaž sym to bamžej slubił.“

Vatikan a pjenjezy

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025