Dopomina na přesćěhanych

póndźela, 25. nowembera 2019 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Na dnju chudych duši je bamž Franciskus na wosud přesćěhanych křesćanow dopomnił. „Mamy dźensa hi­šće­ přesćěhanych křesćanow, wjace hač w prěnich lětstotkach“, rjekny wón na Bo­žej mši w Priscilla-katakombach. W mno­hich krajach je křesćan być złóstnistwo a zakazane“, rjekny bamž. Zdobom přiwoła wón kóždemu, zo by swój wosud Bohej dowěrił: W Božimaj rukomaj smy my wěsći, wšojedne, što so stawa.“

6. dekada wo měr zakónčena

Bonn/Kassel (B/SN). „Měrowy klima“ bě tema dekady, kotraž wotmě so wot 10. do 20. nowembra w němskich cyrkwinskich wosadach a měrowych iniciatiwach. Pod motom skedźbnichu nošerske organizacije na zwiski klimoweje změny a jeje konsekwency za měr. „Što ma wot nas ludźi zawinowana změna klimy­ z měrom činić, a kak ma dale hić, budźe wona sobu wina na přichodnych wójnach a konfliktach?“, přinjese Jan Gil­de­meister wot měroweje dekady naležnosć na dypk. W dźěłowych materialijach maja šansy a móžnosće widźomne być, kak ma so konfliktam, zawinowane přez klimu, zadźěwać. Nětko chcedźa wuslědki wuradźowanjow zwoprawdźić.

Dźakny nyšpor z biskopom

Paduši w Zelenym wjelbje

póndźela, 25. nowembera 2019 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Paduši su so dźensa rano do zběrki drohoćinkow Drježdźanskeho hrodu zadobyli. Potrjecheny je historiski dźěl Zeleneho wjelba. Wo nadrobnosćach chcyše policija w běhu dnja informować. Rumnosće muzeja su poprawom kruće wobstražowane. Wo rozměrje škody dopołdnja hišće ničo rjec njemóžachu. Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) reagowaše zludany: „Paduši njejsu jeno zběrku wobkradnyli, ale wšěch Saksow.“

Demokraća wólby dobyli

Hongkong (dpa/SN). Demokratiske lěhwo je wčerawše wólby w měšćanskich štwórćach Hongkonga jasnje dobyło. Kaž nowiny rozprawjeja, su sej demokratiscy kandidaća znajmjeńša 278 z cyłkownje 452 zastojnstwow měšćanskich radźićelow zdobyli. Knježerstwu swěrni kandidaća su porno tomu masiwnje přisadźili a maja runje hišće 42 mandatow. Tak móža demokratiscy zastupnicy w znajmjeńša dwanaće z cyłkownje 18 měšćanskich štwórćow kontrolu přewzać. Mi­nisterska prezidentka Carrie Lam je připowědźiła, zo chcyła „pokornje a chutnje“ wo wólbnej poražce rozmyslować.

Njewjedra sej wopory žadali

Po wšej Němskej su burja tele dny ze swojimi traktorami do směra na Berlin po puću, zo bychu přećiwo ratarskej politice zwjazkoweho knježerstwa protestowali. Ze zdźěla originelnymi hesłami, kaž tule w Kölnje, wobaraja so woni přiběracym haćenjam ze stron zakonje­dawarja. Centralne protestne zarjadowanje budźe jutře w zwjazkowej stolicy. Foto: dpa/Henning Kaiser

Žada sej wjace pomocy woporam

póndźela, 25. nowembera 2019 spisane wot:

Tokio (dpa/SN). Bamž Franciskus je sej wjace pomocy za wopory wot zemje­rženja a tsunamija zawinowaneje atomoweje katastrofy w japanskej Fukushimje žadał a zdobom swoju starosć nastu­pajo wužiwanje jadroweje energije zwu­raznił. Wopory běchu jemu rozprawjeli, zo čuja so w potrjechenej kónčinje zabyte a zo dyrbja dale na zanjerodźenej pódźe a w lěsach žiworić. To rjekny nawoda katolskeje cyrkwje na dźensnišim zetkanju z přežiwjenymi katastrofy w Tokiju.

Ćežke zemjerženje a slědowace za­pławjenje běštej sej w měrcu 2011 ně­hdźe 18 500 smjertnych woporow žadałoj a jadrowu milinarnju zničiłoj. Něhdźe 160 000 wobydlerjow potrjecheneje kónčiny dyrbješe na to swoju domiznu wopušćić. „Njech tele zetkanje tomu słuži na wšěch ludźi dobreje wole apelować, zo bychu wopory tuteje tragedije pomoc dóstali, kotruž tak jara trjebaja.“

Kaž bamž Franciskus zwurazni, so wón wulce starosći, „zo so jadrowa energija dale wužiwa“. Tež japanscy biskopja sej kónc atomoweje energije žadaja.

Žane dalše personalne debaty

póndźela, 25. nowembera 2019 spisane wot:

Po zwjazkowym stronskim zjězdźe CDU so na wěcownosć koncentrować

Berlin/Drježdźany (dpa/SN). Po zwjazkowym zjězdźe CDU w Lipsku su wodźacy politikarjo unije před dalšimi personalnym debatami warnowali. Frakciski šef CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Ralph Brinkhaus namołwja so na wěcowne dźěło koncentrować. Městopředsyda CDU Thomas Strobl reagowaše hněwny na namjet bywšeho wobchadneho ministra Petera Ramsauera, předsydu CSU Markusa Södera jako přichodneho kanclerskeho kandidata unije nominować.

Na zjězdźe křesćanskich demokratow bě tež internje wjele diskutowana předsydka strony Annegret Kramp-Karrenbauer minjeny pjatk njewočakowano prašenje dowěry stajiła a swojich kritikarjow wohańbiła. Na to su jej delegaća rjap skrućili a mjeńšiny dołho přikleskowali. Tež šef CSU Markus Söder zamó delegatow ze swojej narěču zahorić. Ramsauer nowinarjam rjekny: „Móžu sej derje předstajić, zo so unija na njeho wobroći, snano hižo k přichodnym wólbam zwjazkoweho sejma.“

Přećiwo namocy napřećo žonam

póndźela, 25. nowembera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Wot namocy potrjechene žony měli zakonske prawo na městno w škitnym domje měć. To je sej zwjazkowa swójbna ministerka Franziska Giffey (SPD) dźensa w rańšim magacinje telewizije ARD žadała. Wokomiknje pak nimaja w žónskich domach hišće dosć městnow. Tuž je hišće tójšto dźěła, zo by tajke zakonske prawo tež zwoprawdźomne było. Ministerka Giffey zahaji dźensa wotpowědnu iniciatiwu. Nastork je dźensniši Mjezynarodny dźeń přećiwo namocy napřećo žonam.

Po wšej Němskej maja tuchwilu 350 škitnych domow, do kotrychž móža sej žony před domjacej namocu wućeknyć. Loni je w Němskej 122 žonow namocy partnera abo bywšeho partnera dla ži­wjenje přisadźiło. Cyłkownje su 114 000 padow namocy w domjacnosći zličili. To zdźěla Zwjazkowy kriminalny zarjad k temje namóc w partnerstwach. Nimo toho sta so něhdźe 26 000 muži z woporom namocy swojich partnerkow abo bywšich partnerkow. Ministerka bě so hižo w měrcu za to zasadźała, zo měli žony zakonske prawo na městno w škitnym domje měć, Zeleni žadanje podpěruja.

To a tamne (25.11.19)

póndźela, 25. nowembera 2019 spisane wot:

Wjace hač dźesać napodobnjenych bróni a pozdatny wótrotřělc na třěše garaže su w badensko-württembergskim Leimenje wulkozasadźenje policije zawinowali. Žona zastojnikam rozprawješe, zo je wobrónjeneho muža we wojerskej drasće na třěše widźała. 50 policistow kónčinu na to wobstupi. Bórze pak so wukopa, zo žadyn strach njewobsteji: Studentaj bě­štaj widejo za projekt nahrawałoj. Policija brónjowe imitaty přiwšěm sćaza.

Ćuleń we Łobju je so w Hamburgu wo zasadźenje wohnjoweje wobory postarał. Muž bě zwěrjo njedaloko zastanišća Teufelsbrück wuhladał, myslo sej, zo jedna so wo čłowjeka. Wohnjowi wobornicy z wjacorymi čołmami, helikopterom a nurjakom podarmo za wosobu pytachu: Město njeje napadny jim ćuleń, kotremuž so w rěce widźomnje lubješe.

Kühnert znowa kandiduje

pjatk, 22. nowembera 2019 spisane wot:

Schwerin (dpa/SN). Předsyda młodźinskeje organizacije SPD Kevin Kühnert chce na dźensa so zahajacym zwjazkowym kongresu dorostoweje organizacije w Schwerinje znowa za předsydu kandidować. Na tři dny trajace zetkanje wočakuja 300 wobdźělnikow. 30lětny Kühnert bě so w zašłosći jako kritikar wulkeje koalicije w Berlinje profilował a bě njedawno připowědźił, zo chcył so na zjězdźe SPD spočatk decembra wo městno městopředsydy strony prócować.

Netanjahu před sudnistwom?

Jerusalem (dpa/SN). Israelski prawicarsko-konserwatiwny ministerski prezident Benjamin Netanjahu je přećiwo sebi měrjene wumjetowanja korupcije dla jako politisce motiwowane kritizował. Tole je w jeho wočomaj „pospytany puč“. Justicne ministerstwo bě připowědźiło, zo chcedźa Netanjahuwa korupcije, njeswěry a pokupnosće dla wobskoržić. Je to prěni króć w stawiznach kraja, zo hrozy amtěrowacemu ministerskemu prezidentej sudniska skóržba.

Zasudźeja zajeće prawiznika

Zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas (SPD) je dźensa historiski centrum japanskeho města Kyoto wopytał. Maas je składnostnje zetkanja wonkownych ministrow 20 wodźacych industrijnych krajow swěta na tři dny trajacym wopyće w Japanskej. Wčera bě Maas w Hiroshimje wopory prěnjeje atomoweje bomby USA wopominał a sej wotstronjenje wšitkich jadrowych bróni po wšěm swěće žadał. Město bu w awgusće 1945 nimale dospołnje zničene. Foto: dpa/Berd von Jutrzenka

Zjězd CDU w Lipsku zahajeny

pjatk, 22. nowembera 2019 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). CDU je dźensa swój 32. zwjazkowy stronski zjězd zahajiła. Z wosebitej napjatosću wočakuje strona, kotraž je špatnych wólbnych wuslědkow a personalnych debatow dla wosłabjena, narěč předsydki Annegret Kramp-Karrenbauer a jeje bywšeho přećiwneho kandidata při wólbach, stronskeho předsydy Friedricha Merza. Tón bě Karrenbauer před lětom jeno snadnje podležał. Powšitkownje maja jeho za konkurenta předsydki. Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel, kiž bě zastojnstwo předsydki CDU před lětom Annegret Kramp-Karrenbauer přepodała, chcyše jenož z postrownym słowom k delegatam porěčeć.

Wčera bě so Karrenbauer jako sebjewědoma předsydka prezentowała. „Sym předsydka sebjewědomeje hordeje ludoweje strony“, rjekny wona w sćelaku ARD. Kóždy, kiž chcył CDU lěpšu a wuspěšnišu sčinić, je „wutrobnje w teamje witany“.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND